Στιγμές από τη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου και από τη γνωριμία του με τον πρώην Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη καταγράφει με συνέντευξη του στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων ο 97χρονος σήμερα Τουρκοκύπριος Ιμπραχίμ Σαλίχ Μπεκίρ. Στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο είχε καταταγεί στον Αγγλικό στρατό και πολέμησε την Ελλάδα, όπου πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς που τον μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως ως Εβραίο. Εκεί συναντήθηκε με τον Γλαύκο Κληρίδη ο οποίος επίσης ήταν αιχμάλωτος.
Όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Ιμπραχίμ κατατάχθηκε στις αγγλικές δυνάμεις: «Πρώτα βρεθήκαμε στην Αίγυπτο και ύστερα στη Λιβύη, όπου πολεμήσαμε εναντίον των Ιταλών», αρχίζει τη διήγηση της ιστορίας του. Η δράση του μεταφέρεται στην Ελλάδα και στην περιοχή του Ολύμπου, όπου οι Γερμανοί προελαύνουν, αναγκάζοντάς τους σε υποχώρηση μέχρι την Καλαμάτα.
«Οπισθοχωρήσαμε μέχρι την Καλαμάτα, όπου με αγωνία περιμέναμε να φανούν στον ορίζοντα αγγλικά πλοία για να μας σώσουν. Περιμέναμε όλο το βράδυ. Και ξαφνικά, είδαμε φώτα να πλησιάζουν και αρχίσαμε να ζητωκραυγάζουμε. Σωθήκαμε», αφηγείται. Δυστυχώς, όμως, γι` αυτούς η ελπίδα διαψεύδεται και μετατρέπεται σε εφιάλτη. Τα πλοία αποδεικνύονται γερμανικά και βρίσκονται περικυκλωμένοι. Οι Γερμανοί τους αιχμαλωτίζουν.
«Μας μετέφεραν στη Θεσσαλονίκη σε μια προσωρινή φυλακή», θυμάται ο Ιμπραχίμ Μπεκίρ. Εκεί παραλίγο να συναντήσει το θάνατο. Υπό τις διαταγές ενός Άγγλου αξιωματικού αποφασίζουν να κάνουν απόπειρα να δραπετεύσουν, κατεβαίνοντας μέσα από τους οχετούς που οδηγούσαν στο γειτονικό δάσος.
«Περιμέναμε να νυχτώσει», θυμάται ο κ. Μπεκίρ. «Μια ομάδα κατέβηκε μέσα στους οχετούς και 15-16 από εμάς κατάφεραν να βγουν στην άλλη πλευρά και να χωθούν στο δάσος. Ήρθε και η σειρά μου, κατέβηκα και ήμουν έτοιμος να αρχίσω να μπουσουλώ προς την άλλη πλευρά. Ξαφνικά ακούσαμε τα πολυβόλα. Οι Γερμανοί εντόπισαν τους ανθρώπους που ήταν μπροστά μου και άνοιξαν πυρ, σκοτώνοντάς τους όλους», συνεχίζει.
«Ο αξιωματικός μού φωνάζει «πίσω-πίσω» και εγώ βιαστικά βγαίνω από τον οχετό», προσθέτει και ένα δάκρυ κατεβαίνει στο ρυτιδωμένο μάγουλο του, ενώ μια ανατριχίλα τον διαπερνά ενθυμούμενος πόσο κοντά ήρθε με το θάνατο.
Δύο μήνες παρήλθαν και οι αιχμάλωτοι πολέμου μεταφέρονται από τη Θεσσαλονίκη στην Τσεχοσλοβακία. Και από εκεί στο «μεγαλύτερο στρατόπεδο αιχμαλώτων, στα σύνορα Πολωνίας – Γερμανίας, όπου 34 χιλιάδες στρατιώτες κρατούνται», λέει ο κ. Μπεκίρ.
Με τον Γλαύκο Κληρίδη
Σε εκείνο το στρατόπεδο ο Ιμπραχίμ Μπεκίρ συναντά τον Γλαύκο Κληρίδη. «Ήμασταν και οι δύο Κύπριοι και γίναμε φίλοι. Πολύ καλοί φίλοι. Ήμασταν τέσσερα χρόνια μαζί. Μοιραζόμασταν τα πάντα. Φαγητό, τα αποτσίγαρα που πετούσαν οι Γερμανοί στρατιώτες και μαζεύαμε από χάμω», αφηγείται.
«Ο Γλαύκος ήταν τέτοιος τζέντλεμαν! Χωρίς να ξεχωρίζει Τούρκους ή Έλληνες, μας αντιμετώπιζε όλους το ίδιο», προσθέτει συγκινημένος.
Με τι ασχολούνταν τις ατέλειωτες μέρες της αιχμαλωσίας, ρωτούμε. Και με έκπληξη ακούμε τον κ. Μπεκίρ να μας αποκαλύπτει με υπερηφάνεια μια άλλη πτυχή της ζωής του, πριν από την κατάταξή του στο στρατό. «Ήμουν ποδοσφαιριστής», μας λέει. «Έπαιξα για ένα περίπου χρόνο σε ελληνοκυπριακή ομάδα, τον Άρη Λεμεσού. Ήμουν σέντερ φορ», συμπληρώνει και μας εξηγεί ότι και στην αιχμαλωσία αυτό έκανε. Οι αιχμάλωτοι είχαν στήσει οκτώ ομάδες και ο κ. Μπεκίρ έπαιζε στην ιρλανδική ομάδα. «Δεν υπήρχαν αρκετοί Τούρκοι ή Έλληνες για να φτιάξουμε ομάδα», διευκρινίζει. Έπαιζε και ο Γλαύκος Κληρίδης ποδόσφαιρο; «Όχι, ο Γλαύκος οργάνωσε μια ομάδα πετόσφαιρας και είμαστε πρωταθλητές. Ήμουν ο αρχηγός και ο Κληρίδης έπαιζε δίπλα μου. Ήμουν καλύτερος παίκτης από εκείνον...», λέει ο Μπεκίρ με χιουμοριστική διάθεση.
Η απόδραση Κληρίδη
Ο Ιμπραχίμ Μπεκίρ θυμάται μια άλλη ιστορία στη συνέχεια. Την απόδραση του Γλαύκου Κληρίδη μαζί με ένα Γιουγκοσλάβο αιχμάλωτο, αλλά και γιατί ο ίδιος δεν τους ακολούθησε. «Έρχεσαι μαζί μας; με ρώτησε ο Κληρίδης. Του είπα, άσε με να το σκεφτώ. Το επόμενο πρωί, ο Ιρλανδός αρχηγός της ομάδας μου υπενθύμισε ότι είχαμε ένα σημαντικό ματς να δώσουμε. Έτσι, είπα στον Κληρίδη, κοίτα, υποσχέθηκα να παίξω. Δεν μπορώ να φύγω. Και απέδρασαν με τον Γιουγκοσλάβο».
Όπως αργότερα ο κ. Κληρίδης τους διηγήθηκε, αφού περπάτησαν 3-4 μέρες στο δάσος, βρίσκονταν γύρω στην 1,5 ώρα από τη θάλασσα. Πείνασαν και άνοιξαν μια κονσέρβα που είχαν μαζί τους από τα πακέτα που λάμβαναν, με αγγλική ετικέτα. Αυτό ήταν που τους πρόδωσε, γιατί μια γερμανική περίπολος βρήκε το τενεκεδάκι, τους αναζήτησε και τους εντόπισε. «Τους συνέλαβαν και τους έφεραν πίσω στο στρατόπεδο. Ήταν τόσο κοντά, αλλά τελικά βρέθηκαν πίσω μαζί μας. Και κάναμε αστεία σε βάρος τους βέβαια», λέει ο Μπεκίρ.
«Πέρασε καιρός. Το στρατόπεδο όπου οι Γερμανοί έκαιγαν τους Εβραίους, γυναίκες, άντρες παιδιά, ήταν σχεδόν 100 υάρδες μακριά από το στρατόπεδο μας. Και βλέπαμε να τους φέρνουν στοιβαγμένους σε φορτηγά, εκατοντάδες ανθρώπους», περιγράφει ο Ιμπραχίμ Σαλίχ Μπεκίρ τη φρίκη στην οποία από τη μικρή απόσταση που τους χώριζε ήταν μάρτυρες.
Η μοίρα τους θα μπορούσε να είναι και δική του. Αν δεν ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης. Ένα γράμμα του αλφαβήτου κάνει τη διαφορά ανάμεσα σε δύο ονόματα, Αμπραχαμ και Ιμπραχίμ. Ένα γράμμα θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου.
«Μια μέρα ένας Γερμανός με πλησίασε και μου είπε ότι με ήθελαν στα γραφεία. Ο Κληρίδης ήταν δίπλα μου και του είπα "Ρε, θέλουν να πάω στα γραφεία. Γιατί, με ρώτησε. Δεν ξέρω, απάντησα, αλλά φοβούμαι. Θα έρθεις μαζί μου; Ήταν βλέπετε λίγο ή πολύ ο επικεφαλής για όλους τους Κύπριους αιχμαλώτους. Θα έρθω, βέβαια, απάντησε. Και πήγαμε», αφηγείται ο κ. Μπεκίρ.
Οι Γερμανοί του ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν ότι είναι Εβραίος και θα τον κρατούσαν εκεί μέχρι νεοτέρας για το τι θα έκαναν μαζί του. «Όχι, δεν είμαι Εβραίος, είπα. Επέμεναν. Ναι, είσαι Εβραίος. Είναι ο Αμπραχαμ. Είπα όχι, δεν είμαι Αμπραχαμ. Είμαι Ιμπραχίμ», θυμάται.
Τότε επενέβη ο Κληρίδης. «Είπε, όχι, είναι με τον αγγλικό στρατό, δεν είναι Εβραίος. Και συνέχισαν να συζητούν και να επιμένει ο Γλαύκος, δεν είναι Εβραίος, είναι Τούρκος, είναι Ιμπραχίμ, όχι Αμπραχαμ, και με πήρε μακριά, σώζοντας τη ζωή μου», λέει ο Ιμπραχίμ Μπεκίρ και κατακλύζεται από συναισθήματα.
«Από τότε, ήρθα τόσο κοντά με τον Κληρίδη. Δεν θα ξεχάσω τα πράγματα που έκανε για μένα. Μου έσωσε τη ζωή ο Κληρίδης και γι` αυτό δεν θα τον ξεχάσω ποτέ».
