Μεταρρύθμιση στα πρότυπα και πειραματικά σχολεία: Τι αλλαγές φέρνει η κατάργηση της αριστείας

Αριστεία... δύο ταχυτήτων ξεκινά από φέτος το υπουργείο Παιδείας βαζοντας τέλος στον καθώς υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ των Πειραματικών και των Πρότυπων  σχολείων, βάζοντας τέλος στην ουσία σε ένα σύστημα 60 σχολείων σε όλη τη χώρα. Πρότυπα και Πειραματικά έως σήμερα αποτελούσαν ένα αδιάρρηκτο  δίκτυο σχολείων από την Αθήνα έως την Μυτιλήνη και από την Κρήτη ως τα Ιωάννινα και τη Θεσσαλονίκη τα οποία είχαν ως στόχο να προάγουν την αριστεία και την αναβάθμιση του παιδαγωγικού έργου ενώ αποτελούν και πολιτιστικό κόμβο κυρίως στην περιφέρεια. Δεν είναι τυχαίο οτι οι διευθυντές των σχολείων της περιφέρειας εκφράζουν την ευχή οτι λόγω των υψηλών απαιτήσεων των σχολείων θα προσέλθουν στην κλήρωση  καλοί μαθητές.

Σύμφωνα με τις νέες ανακοινώσεις του υπουργείου Παιδείας  η εισαγωγή στα 55 πειραματικά σχολεία σε όλη τη χώρα θα γίνεται με κλήρωση   ενώ  πέντε πρότυπα σχολεία (Ιωνίδειος, Βαρβάκειος, Ανάβρυτα, Ζωσιμαία, Ευαγγελική Σχολή) γίνεται διαβούλευση για το αν θα συνεχισθούν οι εξετάσεις εισαγωγής. Οπως επισημαίνεται ωστόσο από εκπροσώπους των  σχολείων συζητούν για το τι θα πράξουν με τους συλλόγους Γονέων και Αποφοίτων  καθώς δεν έχουν λάβει επίσημη εγκύκλιο από το υπουργείο Παιδείας ενώ το μόνο βέβαιο είναι οτι δεν  έχει εγκριθεί το ειδικό κονδύλι για εξετάσεις, οπότε προκύπτει και πρακτικό πρόβλημα σε αυτούς που θα ήθελαν να προχωρήσουν με εξετάσεις.
 
Ενα νέο στοιχείο όπως αποδωδικοποιήθηκε με τις ανακοινώσεις του υπουργού Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά και του αναπληρωτή υπουργού Τάσου Κουράκη  είναι οτι οι μαθητές που θα εισαχθούν στο δημοτικό δεν πρόκειται να ξαναδώσουν εξετάσεις για το γυμνάσιο καθώς ο μαθητής που μπαίνει από το δημοτικό αποφοιτά από το σχολείο, χωρίς καμία ενδιάμεση εξέταση, όπως ήταν μέχρι σήμερα.

«Τυχεροί» αισθάνονται και οι μαθητές της τρίτης γυμνασίου των Πρότυπων σχολείων οι οποίοι εξασφάλισαν ήδη μία θέση στο λύκειο χωρίς εξέταση, καθώς  το νόημα της μεταρρύθμισης, όπως την ανέλυσε ο κ. Μπαλτάς είναι η κατάργηση της αριστείας. Στον αντίποδα «ξεκρέμαστοι» αισθάνονται όλοι όσοι μελετούσαν καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς για να δώσουν εξετάσεις για την εισαγωγή τους στα πρότυπα -πειραματικά καθώς θα αναγκαστούν να περιοριστούν στο αποτέλεσμα της κλήρωσης και όχι στο αποτέλεσμα της προετοιμασίας τους.

Το σπάσιμο του δικτύου των πειραματικών-πρότυπων σχολείων  έχει δημιουργήσει στην εκπαιδευτική κοινότητα το ερώτημα αν χρειαζόμαστε τα πρότυπα σχολεία και ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής τους.

Ο διευθυντής του Πειραματικού Σχολείου Ηρακλείου Κρήτης Ευάγγελος Σπηλιωτάκης  υπογραμμίζει τον ρόλο του σχολείου ως κέντρου σεμιναρίων και διδακτικής για τους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Κρήτης από την Ιατρική έως τη Φυσική και τη Χημεία. Ο κ. Σπηλιωτάκης αναφέρεται με γλαφυρά λόγια στον ρόλο του σχολείου στην τοπική κοινωνία του Ηρακλείου  με ανοιχτά σεμινάρια, εκφράζοντας την ελπίδα το σχολείο να μη χάσει το κύρος του. «Εχουμε φήμη απαιτητικού σχολείου» λέει χαρακτηριστικά ο διευθυντής επισημαίνοντας οτι θεωρεί οτι ακόμα και με την κλήρωση «δεν θα κάνει τον κόπο κάποιος μαθητής να διανύσει πέντε χιλιόμετρα για να πάει σε ένα σχολείο που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του ακόμα και αν κληρωθεί».

Οπως επισημαίνει μιλώντας στο protothema.gr ο Ν. Λινάρδος, διευθυντής του γυμνασίου της Ευαγγελικής Σχολής: «Η σύνθεση του μαθητικού δυναμικού των πρότυπων σχολείων δεν επιβεβαιώνει τις περί «ελιτισμού» αιτιάσεις, αλλά αντιθέτως παρέχει επαρκείς ενδείξεις κοινωνικής κινητικότητας. Οι υποψήφιοι προσέρχονται στις εξετάσεις εισαγωγής στα Πρότυπα Πειραματικά Γυμνάσια και Λύκεια, για να διεκδικήσουν την ένταξή τους σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον ευγενούς άμιλλας, με όπλα τις δεξιότητες, την ευφυία και την επιμέλειά τους, και όχι το εισόδημα των οικογενειών τους. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οικοδομείται με την πάροδο του χρόνου μία παράδοση εκπαιδευτικής  αριστείας, η οποία δεν ωφελεί μόνο τους ίδιους τους διδασκομένους, αλλά συντελεί γενικότερα στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος».
Ο κ. Λινάρδος υπογραμμίζει οτι στην Ευαγγελική Σχολή δεν έχουν αποφασίσει αν θα κάνουν εξετάσεις ή κλήρωση για την ερχόμενη σχολική χρονιά ενώ υπογραμμίζει οτι αν επιλεγούν οι εξετάσεις πιθανότατα να  μειωθούν από τρία σε δύο τα εξεταζόμενα μαθήματα και να παραμείνει η γλώσσα και τα μαθηματικά, βγάζοντας τη φυσική.
 
Οπως λέει μιλώντας στο protothema.gr ο διευθυντής της Ιωνιδείου Σχολής Μιχάλης Ανθης δεν  έχει αποφασιστεί ακόμα εάν θα δώσουν οι νέοι μαθητές εξετάσεις, ωστόσο όπως έχει διαπιστώσει ο ίδιος το επίπεδο των μαθητών του σχολείου είναι υψηλό και υπάρχει  ανταγωνισμός  μεταξύ τους, καθώς ο κάθε μαθητής θέλει να παρουσιάσει ό,τι καλύτερο μπορεί, αλλά όχι έντονος.
«Οταν ζητάμε 88 μαθητές και έχουμε 200 αιτήσεις σημαίνει οτι πάμε καλά» λέει με νόημα ο διευθυντής της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων Βασίλης Κρανάς. Ο καθηγητής υπογραμμίζει οτι το σχολείο είναι «ανοιχτό» στην πόλη των Ιωαννίνων με ημερίδες και σεμινάρια που πραγματοποιούνται σε αυτό ενώ οι μαθητές του σχολείου  μετέχουν σε προγράμματα ανταλλαγής με σχολεία του εξωτερικού.

Τι θα γίνει με τους εκπαιδευτικούς

Θέμα έχει προκύψει και με τους εκπαιδευτικούς καθώς έως σήμερα έμεναν στα πρότυπα πειραματικά για μία πενταετία με δικαίωμα  παράτασης για άλλη μία. Σήμερα οι θέσεις εκπαιδευτικών στα πειραματικά σχολεία που ήταν επί θητεία μετατρέπονται σε μόνιμες οργανικές θέσεις για να μη βρίσκονται σε καθεστώς εργασιακής ανασφάλειας.
Οι εκπαιδευτικοί όταν τελειώνουν τη θητεία τους στα πειραματικά σχολεία θα πηγαίνουν στην ίδια  περιφέρεια προκειμένου να μεταφέρουν εκεί την εμπειρία τους,

Αναλυτικά,  το νέο καθεστώς περιλαμβάνει:

Πειραματικά Σχολεία

Στα Πειραματικά Σχολεία εφαρμόζονται και αξιολογούνται καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα, νέες μέθοδοι και τεχνικές διδασκαλίας, εισάγονται και αξιοποιούνται για εκπαιδευτική χρήση νέες τεχνολογίες, υποστηρίζεται η εισαγωγή των παιδιών στις τέχνες και διευκολύνεται η πρόσβαση τους στα επιτεύγματα του πολιτισμού.

Οι εκπαιδευτικές καινοτομίες, οι οποίες αναπτύσσονται και εφαρμόζονται σε ένα Πειραματικό σχολείο, πρέπει να ελέγχονται και να αξιολογούνται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού και συνεπώς σε ένα τυχαίο δείγμα, το οποίο μπορεί να προκύψει µόνο από την εισαγωγή των μαθητών και μαθητριών στα σχολεία αυτά µε κλήρωση.
 
Ο θεσμός των Πειραματικών σχολείων εισάγεται αρχικά με τις ρυθμίσεις του ν. 4376/1929 και την ίδρυση Πειραματικών Σχολείων στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, υπό την εποπτεία  των αντίστοιχων Φιλοσοφικών Σχολών των Πανεπιστημίων.

Στα επόμενα χρόνια ιδρύονται πειραματικά σχολεία σε άμεση σχέση με τα πανεπιστήμια και τις σχολές τους, οι οποίες παράγουν εν δυνάμει εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας ή και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Πάτρα, Ιωάννινα, Κρήτη, Θεσσαλία κλπ).
 
Τα σχολεία που ιδρύθηκαν σε εφαρμογή του Ν. 3966/2011 ως Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία εξακολουθούν να λειτουργούν ως Πειραματικά Σχολεία και εξακολουθούν να συνδέονται ή συνδέονται σταδιακά με Α.Ε.Ι. ή Προγράμματα Έρευνας και Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών (όπως προβλέπεται και στο άρθρο 46 του Ν. 3966/2011), ώστε να πληρούν τους όρους λειτουργίας ενός πειραματικού σχολείου.

 
Τα Πρότυπα Σχολεία

Τα Πρότυπα σχολεία είναι σχολεία τα οποία οργανώνονται και λειτουργούν σε υποδειγματικές συνθήκες, όπως αυτές ορίζονται από τα πορίσματα της εκπαιδευτικής θεωρίας και διδακτικής πρακτικής. Υποδειγματικές συνθήκες κτηριακών υποδομών, υλικο-τεχνικής υποδομής, οργανωτικής δομής, επιστημονικής και εκπαιδευτικής επάρκειας των εκπαιδευτικών, σχέσης μαθητών-εκπαιδευτικών, διδακτικών πρακτικών κλπ.

 Στα Πρότυπα αυτά σχολεία περιελήφθησαν και μια σειρά «ιστορικών» σχολείων τα οποία είχαν ιδρυθεί ως κληροδοτήματα από το τέλος του 19ου αιώνα με κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας, αλλά και ίδιους πόρους, ώστε να λειτουργούν ως  υποδειγματικά, πρότυπα σχολεία, για τα σχολεία της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας.

 Διαδικασίες επιλογής μαθητών και μαθητριών για το Λύκειο θα γίνονται μόνο για τυχόν συμπληρωματικές θέσεις, οι οποίες θα καθορίζονται από τα όργανα διοίκησης του σχολείου.    
Η μέχρι σήμερα λειτουργία των Προτύπων Πειραματικών Σχολείων του Νόμου 3966/2011 προφανώς θα αξιολογηθεί, όπως άλλωστε προβλέπεται και από τους κανόνες λειτουργίας τους.

Σε διάλογο με τους δασκάλους, τους καθηγητές, τους γονείς και τους φορείς τους, θα προσδιοριστούν τόσο τα κριτήρια αποτίμησης, ποιοτικά και ποσοτικά, των διδακτικών μονάδων, του διδακτικού έργου, της απόδοσης των διδασκόντων, των τρόπων επιλογής τους κλπ.
Θα αποτιμηθεί επίσης η επίδραση της λειτουργίας των σχολείων αυτών στην ενίσχυση της παραπαιδείας, των φροντιστηρίων, των ιδιαίτερων μαθημάτων προετοιμασίας για τις εξετάσεις εισαγωγής στα σχολεία αυτά.

Η διαδικασία αξιολόγησης των σχολείων αυτών και των επιπτώσεων της λειτουργίας τους θα οργανωθεί και θα εποπτευθεί από τη νέα Διοικούσα Επιτροπή Πειραματικών και Προτύπων Σχολείων.