Χριστόδουλος: Άρχισαν τα παιχνίδια της διαδοχής

Δεν πρόλαβαν να αποχαιρετήσουν τον σεπτό νεκρό και λίγα μέτρα έξω από το Α’ Νεκροταφείο γίνονταν οι πρώτες δηλώσεις για τη διαδοχή. «Στηρίζω τον μητροπολίτη Σπάρτης με όλη μου την καρδιά», δηλώνει από τους πρώτους ο μητροπολίτης Καλαβρύτων κ. Αμβρόσιος. Σκληρό, αλλά όχι πιο σκληρό από την ίδια τη ζωή, η οποία καλεί τους ζώντες να συνεχίσουν να ζουν και να δημιουργούν στηριζόμενοι στις δυνάμεις τους αλλά και στο έργο όσων έφυγαν. Ο μακαριστός Χριστόδουλος ανήκει πλέον στην ιστορία και η Εκκλησία της Ελλάδος θα κληθεί την ερχόμενη Πέμπτη να αποφασίσει ποιον δρόμο θα ακολουθήσει.

Από τις συζητήσεις μεταξύ των μητροπολιτών είναι πλέον εμφανές ότι ύστερα από δέκα χρόνια στο προσκήνιο η Εκκλησία επιζητεί να αποστεί από την εκκοσμίκευση, αναζητώντας λίγη εσωστρέφεια, επιστροφή στη λειτουργική ζωή και στην πνευματικότητα. Χριστόδουλος άλλος δεν θα υπάρξει -άλλωστε ο καθένας είναι μια ξεχωριστή και μοναδική προσωπικότητα-, αλλά και η Ιεραρχία φαίνεται πως δεν αντέχει καν κάποιον σαν τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο. Κι αυτό φαίνεται από το προφίλ των φαβορί που διεκδικούν τον θρόνο. Οι μητροπολίτες Σπάρτης κ. Ευστάθιος και Θηβών κ. Ιερώνυμος είναι ιεράρχες χαμηλών τόνων, πνευματικοί, παπάδες. Υπάρχουν βέβαια βασικές διαφορές που θα παίξουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά στο ποιοι θα στηρίξουν ποιον.

Η σχέση που θα καλλιεργήσει ο επόμενος Αρχιεπίσκοπος με το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ένα ακόμη σημαντικό κριτήριο για την επιλογή του νέου Προκαθήμενου της Ελλαδικής Εκκλησίας. Αναμφίβολα σε αυτό το σημείο προβάδισμα έχει ο μητροπολίτης Θηβών, ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με το Φανάρι. Αυτό το στοιχείο συσπειρώνει γύρω του όλους τους λεγόμενους «πατριαρχικούς» ιεράρχες.

Από την άλλη πλευρά, ο μητροπολίτης Σπάρτης ήταν από τους ιεράρχες που είχαν συνταχθεί με τον μακαριστό Χριστόδουλο κατά τη διάρκεια της κρίσης με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αυτό προκαλεί σκέψεις και προβληματισμούς. Θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλαδική Εκκλησία σε νέες περιπέτειες; Οσοι στηρίζουν τον κ. Ευστάθιο διαβεβαιώνουν πως δεν υπάρχουν τέτοιες προθέσεις. Αλλωστε ο πρωτοσύγκελος της Αρχιεπισκοπής Θωμάς Συνοδινός, ο οποίος είναι από τους βασικούς υποστηρικτές του, ήταν πάντα ισορροπιστής και διατηρούσε, ακόμη και κατά τη διάρκεια της κρίσης, σχέσεις με τη μητέρα Εκκλησία.

Αλλο σημείο που θα κρίνει τον νικητή των αρχιεπισκοπικών εκλογών είναι το ίδιο του το περιβάλλον. Ποιοι τον στηρίζουν; Ποιοι επιχειρηματικοί και πολιτικοί κύκλοι βρίσκονται από πίσω του; Εχει «υποχρεώσεις» και σε ποιους; Αυτό το στοιχείο είναι η αχίλλειος πτέρνα του μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Ιγνατίου, ο οποίος -αν και προσεκτικός στους προσωπικούς χειρισμούς του - στηρίζεται από αρκετούς παλιούς φίλους του μακαριστού Χριστόδουλου, τους οποίους οι περισσότεροι ιεράρχες δεν θέλουν να βλέπουν ούτε ζωγραφιστούς. Προβληματισμό προκαλεί και η σχέση του μητροπολίτη Σπάρτης με τις χριστιανικές οργανώσεις «Σωτήρα» και «Χρυσοπηγή», λόγω της στήριξης που του παρέχει ο μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος. Θα αναγκαστεί ο κ. Ευστάθιος να βάλει τις οργανώσεις στο «παιχνίδι» κάνοντας την Ιεραρχία να αναπολεί τον μακαριστό Χριστόδουλο, τον οποίο τόσο κατέκρινε για τις κοσμικές τακτικές του; Μήπως η αναζήτηση του «αντι-Χριστόδουλου» θα δημιουργήσει άλλα προβλήματα;

Σαφώς, πάντως, τα θετικά ανοίγματα που είχε κάνει ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος στις επαφές με το Βατικανό θα πρέπει να συνεχιστούν. Στο σημείο αυτό υπερτερούν οι μητροπολίτες Σύρου κ. Δωρόθεος και Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος, οι οποίοι -ως πιο νέοι και πιο ανοιχτά μυαλά- θα μπορούσαν να συνεχίσουν την εξωστρεφή πολιτική που ακολούθησε ο εκλιπών ποιμενάρχης στην Ελλαδική Εκκλησία. Ομως και ο μητροπολίτης Θηβών θεωρείται έμπειρος στον θεολογικό διάλογο και πολύ πιο εκσυγχρονιστής από αρκετούς κατά πολύ νεότερους.

Τέλος, αναζητείται αντικαταστάτης που να μην αρθρώνει πολιτικό λόγο. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι κοινό για όλους τους φερόμενους ως υποψηφίους, πλην ενός: του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ο οποίος σ’ αυτό το σημείο ίσως είναι ακόμη πιο δυναμικός και από τον μακαριστό Χριστόδουλο. Με ιδιαίτερη αδυναμία στα εθνικά ζητήματα, ο κ. Ανθιμος είναι ο ιεράρχης που θα μπορούσε εύκολα να οργανώσει νέες λαοσυνάξεις, θα μπορούσε εύκολα να σχολιάζει τα πολιτικά δρώμενα και να αναμιγνύεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Αυτό άλλωστε τον κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή στον κόσμο, ιδίως σε όσους βλέπουν ότι οι πολιτικοί δεν είναι αρκετά μαχητικοί και διεκδικητικοί σε τέτοιου είδους ζητήματα. Ωστόσο το κλίμα στην Ιεραρχία δείχνει ότι δεν υπάρχει αντοχή για δυναμικούς ηγέτες που θα πάρουν «πάνω τους» το παιχνίδι.