Ο Έλληνας βασιλιάς των μαργαριταριών

Η οικογένεια Πασπάλη αποτελεί μία από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις Ελλήνων που διαπρέπουν στο εξωτερικό. » Η πρώτη γενιά της οικογένειας, με κυρίαρχη φιγούρα τον Θεοδόση Πασπάλη, μετανάστευσε στην Αυστραλία το 1919. » Ο πρωτοπόρος στην καλλιέργεια μαργαριταριών ήταν ο Νικόλας Πασπάλης, ο οποίος γεννήθηκε το 1914. » Ο σημερινός διευθυντής της εταιρείας, ο κ. Νίκος Πασπάλης, μπήκε στην επιχείρηση το 1969. » Παρά την αναπόφευκτη κρίση στον κλάδο, τα μαργαριτάρια παραγωγής Πασπάλη εξακολουθούν να κυριαρχούν στη διεθνή αγορά, καθώς το 90% της παραγωγής εξάγεται. » Μόνο από τις εξαγωγές μαργαριταριών σε όλο τον κόσμο, τα κέρδη της οικογένειας υπολογίζονται ετησίως στα 200 εκατ. δολάρια.

Ούτε ένας, ούτε δύο, ούτε τρεις... Επτά ομογενείς συμπεριλαμβάνονται στον κατάλογο των 150 ισχυρότερων προσωπικοτήτων της Northern Territory της Αυστραλίας, τον οποίο δημοσίευσε λίγο πριν από το τέλος του 2012 η εφημερίδα «Νorthern Territory News». Ολοι τους μάλιστα προέρχονται από το Ντάργουιν, μια πόλη με έντονο ελληνικό στοιχείο. Στη 15η θέση της λίστας ξεχωρίζει η οικογένεια των επιχειρηματιών Πασπάλη, οι οποίοι κυριαρχούν στον κλάδο καλλιέργειας αυστραλιανών μαργαριταριών που πωλούνται από τη φίρμα South Sea. Η εταιρεία τους (The Paspaley Family) είναι μία από τις πλουσιότερες της Αυστραλίας. Στις δραστηριότητές της συμπεριλαμβάνονται φάρμες με αγελάδες, μία τοπική αεροπορική εταιρεία με 21 αεροσκάφη, ένας στόλος 120 αλιευτικών σκαφών, αλλά και ακίνητα στο Σίδνεϊ, στο Ντάργουιν, στη Νέα Υόρκη κ.α.

Το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της οικογένειας Πασπάλη προέρχεται από την καλλιέργεια μαργαριταριών, η οποία προσφέρει εκατομμύρια δολάρια ετησίως στην αυστραλιανή οικονομία. Παρά την αναπόφευκτη κρίση στον κλάδο, μάλιστα, τα μαργαριτάρια παραγωγής Πασπάλη εξακολουθούν να κυριαρχούν στη διεθνή αγορά, καθώς το 90% της παραγωγής εξάγεται. Ο σημερινός διευθυντής της εταιρείας κ. Νίκος Πασπάλης είναι ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα και πιστώνεται μεγάλο μερίδιο της επιτυχίας. Γιος του Νικόλα Πασπάλη, από τον οποίο ξεκίνησαν όλα, μπήκε στην επιχείρηση το 1969 και αποτελεί άξιο συνεχιστή της μακράς οικογενειακής παράδοσης, ενώ συγκαταλέγεται, σχεδόν σε ετήσια βάση, στη λίστα με τους κορυφαίους επιχειρηματίες της Αυστραλίας. Ο ίδιος, γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, θυμάται την ιστορία της οικογένειάς του, που μοιάζει με παραμύθι. «Η οικογένεια του πατέρα μου έφυγε από το Καστελόριζο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου», λέει ο κ. Πασπάλης. «Εκείνος γεννήθηκε το 1913 και το 1919 ακολούθησε την οικογένειά του στην Αυστραλία. Στο πρώτο λιμάνι που έπιασε το πλοίο που τους μετέφερε, στο Κόσακ, στις ακτές της Δυτικής Αυστραλίας, που βρέχεται από τον Ινδικό Ωκεανό, κατέβηκαν και αποφάσισαν να ξεκινήσουν εκεί τη νέα τους ζωή».

Η οικογένεια Πασπάλη ζούσε ανάμεσα σε Αβορίγινες και Ασιάτες δύτες μαργαριταριών. Σε εκείνη την απομακρυσμένη περιοχή, οι Ευρωπαίοι ήταν ελάχιστοι και οι Ελληνες σχεδόν ανύπαρκτοι. Ηταν ξεκομμένοι απ’ όλους και απ’ όλα. Ούτε ηλεκτρικό ρεύμα είχαν, ούτε ύδρευση, ούτε κυβερνητικές υπηρεσίες. Ο παρθένος ωκεανός ήταν κατάσπαρτος με μεγάλα στρείδια, τα γιγαντιαία Pinctada Maxima, που μέσα τους έκρυβαν μοναδικά μαργαριτάρια. Μέχρι τότε τα εκμεταλλεύονταν μόνο οι Ασιάτες. Φυσικό ήταν, λοιπόν, μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, ο πιονέρος της οικογένειας, ο Νικόλας Πασπάλης, να μυηθεί στην αλιεία μαργαριταριών, από την ηλικία των 14 ετών. Ετσι ξεκίνησε η περιπέτεια και το πάθος του για τα μαργαριτάρια, που θα διαρκούσε για μια ζωή. Μια ζωή από την οποία δεν έλειψαν τα σκαμπανεβάσματα, καθώς η βιομηχανία μαργαριταριών έζησε εποχές άνθησης, αλλά και κρίσης. Αρχικά ο Νικόλας Πασπάλης ασχολήθηκε με τα στρείδια και κατόπιν, το 1956, με την καλλιέργεια μαργαριταριών τύπου Akoya, για την οποία συνεργάστηκε με μια ιαπωνική εταιρεία.

Σε σύντομο χρονικό διάστημα και σε συνεργασία με Ιάπωνες, δημιούργησε τις μεγαλύτερες φάρμες καλλιέργειας μαργαριταριών στον κόσμο. Η πρώτη επιχείρησή του απασχολούσε έξι υπαλλήλους. Ο ίδιος πέθανε το 1984, αλλά η επιχείρηση που έστησε αναπτύχθηκε και σήμερα εργάζονται γι’ αυτή περίπου 1.200 άτομα. Με ορμητήριο την πόλη Ντάργουιν, αλλά και το Σίδνεϊ, όπου η εταιρεία έχει τα κεντρικά της γραφεία, προμηθεύει κοσμηματοπωλεία ανά τον κόσμο με τα μαργαριτάρια της και διατηρεί καταστήματα σε όλη την υφήλιο, καθώς και 20 φάρμες μαργαριταριών και μετοχές σε ορυχεία. Τα μαργαριτάρια Πασπάλη χρησιμοποιούνται από τους διασημότερους οίκους και σχεδιαστές κοσμημάτων στον κόσμο, όπως από τους Tiffany & Co, Harry Winston, David Yurman και Mikimoto.

Για τον εορτασμό της 50ής επετείου της φάρμας Kuri της οικογένειας Πασπάλη, μάλιστα, το 2005 η εταιρεία ανέθεσε σε 17 σχεδιαστές, μεταξύ των οποίων ο Ντέιβιντ Γιούρμαν, o Χάρι Γουίνστον και ο Μικιμότο, τη δημιουργία μοναδικών κοσμημάτων με μαργαριτάρια των Νοτίων Θαλασσών. Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση που φέρει τον τίτλο «Λευκή μαγεία» και μπορεί κάποιος να τη θαυμάσει ακόμα και σήμερα στο αξίας 26 εκατ. δολαρίων κατάστημα της οικογένειας στο Μάρτιν Πλέις του Σίδνεϊ.

Το όνειρο του ιδρυτή της αυτοκρατορίας

Ο σημερινός διευθυντής της αυτοκρατορίας θυμάται μια ιστορία που του διηγήθηκε ο πατέρας του. «Ηταν το 1935 και ο πατέρας ήταν σε ένα σκάφος του όταν είδε ένα όνειρο. Ονειρεύτηκε πως βρήκε ένα αξιόλογο φυσικό μαργαριτάρι, αλλά μετά δολοφονήθηκε από το πλήρωμά του. Ξυπνώντας νωρίς από τον εφιάλτη, μαζί με το πλήρωμα άρχισαν τις καταδύσεις για να βρουν τα πολυπόθητα στρείδια. Ανοίγοντας το πρώτο του στρείδι, ανακάλυψε ένα μεγάλο μαργαριτάρι, όπως αυτό που είχε δει στο όνειρό του. Καπετάνιοι είχαν δολοφονηθεί για πολύ μικρότερα μαργαριτάρια. Νιώθοντας φόβο, λόγω του ονείρου που είχε δει, έκρυψε το πολύτιμο εύρημα στο γάντι του και διέταξε το πλήρωμα του καραβιού του να ξεκινήσουν το ταξίδι της επιστροφής πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο στόλο και μάλιστα άλλαξε την αρχική διαδρομή που θα ακολουθούσαν. Το ταξίδι κράτησε μέρες... Οταν έφτασε στη στεριά σοκαρίστηκε, καθώς έμαθε ότι ένας ξαφνικός και καταστροφικός κυκλώνας κατέστρεψε τα υπόλοιπα σκάφη του στόλου και υπήρχαν πολλά θύματα. Τελικά, το σημαδιακό όνειρο που είχε δει του έσωσε τη ζωή, ενώ εκείνο το μαργαριτάρι παρέμεινε ένα από τα καλύτερα της μακράς καριέρας του».

Σύμφωνα με τον κ. Νίκο Πασπάλη, ένα πολύ καλό μαργαριτάρι σήμερα πωλείται στο «Tiffany’s» για περισσότερα από 100.000 ευρώ. Ο ίδιος, έχοντας πάρει τη σκυτάλη από τον πατέρα του, μετά τον θάνατό του, ήταν ο άνθρωπος που έδωσε την κατάλληλη ώθηση στην επιχείρηση εν μέσω κρίσης, όταν όλα έδειχναν ότι η καλλιέργεια μαργαριταριών ήταν ένα ευγενές σπορ αλλοτινών εποχών. Με το βλέμμα στο μέλλον, ο κ. Πασπάλης χρησιμοποίησε επαναστατικές μεθόδους καλλιέργειας με εξαιρετικά αποτελέσματα, επενδύοντας ταυτόχρονα σε ακίνητα, ξενοδοχεία πολυτελείας, φάρμες, αλλά και σε ένα κέντρο κράτησης παράνομων μεταναστών, ανατολικά του Ντάργουιν. Παράλληλα, η προβολή από τα διεθνή ΜΜΕ έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν η διάσημη σταρ της αμερικανικής τηλεόρασης Οπρα Γουίνφρεϊ επισκέφθηκε την Αυστραλία και το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να διαφημίσει τα μαργαριτάρια της οικογένειας Πασπάλη. Κάπως έτσι, με περιουσία που υπολογίζεται στα 900 εκατ. δολάρια, η οικογένεια Πασπάλη παραμένει μία από τις ισχυρότερες στην Αυστραλία και από τις πλουσιότερες ελληνικές που δραστηριοποιούνται μακριά από την πατρίδα.