Ο Aνδρέας Δρυμιώτης στον Δανίκα: 29 χρόνια ιστορίες εκλογικής τρέλας

Ιστορίες για γέλια και για κλάματα. Περιστατικά από τα πολιτικά παρασκήνια ως εξαιρετική πρώτη ύλη για τη συγγραφή σεναρίων κωμικών ταινιών και θεατρικών επιθεωρήσεων. Να πέφτεις χάμω από τα γέλια. Φυσικά με πρωταγωνιστές από το πάνω ράφι του πολιτικού μας προσωπικού. Πρωτοκλασάτα ονόματα. Το επιμύθιο διά στόματος Ανδρέα Δρυμιώτη, ίσως του μοναδικού ανθρώπου εν Ελλάδι που γνωρίζει το αποτέλεσμα κάθε εκλογικής αναμέτρησης πολλές ημέρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης και την καταμέτρηση των ψήφων. Το επιμύθιο και η συμβουλή του με τρεις λέξεις: «Διώξτε τους αυλοκόλακες».

Ακούει κανείς; Αμφιβάλλω. Μου έλεγε λοιπόν τις προάλλες, σε μια συνάντηση που είχα μαζί του στη βεράντα του σπιτιού του, για ευνόητους λόγους, δηλαδή COVID-19: «Μη φοβάσαι, εγώ είμαι εμβολιασμένος και παρθένος».

«Τι εννοείς;» του λέω. «Παρθένος στο ζώδιο;». «Οχι φυσικά, παρθένος, χωρίς ιούς». «Καλά», του απαντάω, «φύλαγε τα ρούχα σου να ’χεις τα μισά».



Μονά κερδίζουμε, ζυγά χάνουν οι άλλοι

Αμφότεροι τυλιγμένοι όπως οι φαντάροι στο τσουχτερό κρύο όταν φυλάνε σκοπιά στο Τριεθνές, εκεί πάνω στα Βόρεια, ας πούμε στο Νευροκόπι. «Το δυστύχημα με τους περισσότερους πολιτικούς είναι ότι άμα τους καρφωθεί μια ιδέα, είναι πολύ δύσκολο να τους μεταπείσει κανείς. Αν τα γεγονότα δεν συμφωνούν με τα πιστεύω τους, τόσο το χειρότερο για τα γεγονότα».

- Πώς τους καρφώνονται αυτές οι εξωφρενικές ιδέες;
«Μα φυσικά από τους αυλοκόλακες που βρίσκονται πάντοτε γύρω τους. Και που παραλλήλως με το διαρκές γλείψιμο θέλουν να κρατάνε και μια πισινή για να είναι σίγουροι: μονά κερδίζουμε, ζυγά χάνουν οι άλλοι».

- Ενα παράδειγμα;
«Ενα; Πολλά. Αφθονα από τα 29 χρόνια θητείας μου σε αυτή την κρίσιμη διαδικασία ηλεκτρονικής ανάλυσης εκλογικών αναμετρήσεων όλων αυτών των εποχών».

- Οπως;
«Οταν στις εκλογές του 2007 συναντήθηκα με ένα στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας στον προθάλαμο του γραφείου του υπηρεσιακού υπουργού Σπύρου Φλογαΐτη. Με ρώτησε για τις έδρες. Του απάντησα ότι η εκτίμησή μου είναι ότι η Ν.Δ. θα έχει 152 έδρες, με οριακή πιθανότητα να έχει 153. Αμέσως πήρε κάποιον στο τηλέφωνο και του είπε με ενθουσιασμό: “Κερδίζουμε με 158 βουλευτές”. Μόλις έκλεισε το τηλέφωνο, τον ρώτησα: “Αφού σε ενημέρωσα ότι το πολύ να έχετε 153 έδρες, γιατί έδωσες λάθος πληροφορία στον συνομιλητή σου;”. Η απάντησή του ήταν απίστευτη: “Για να τον ενθουσιάσω!”»



Αφορμή γι’ αυτή την κουβέντα η έκδοση του τρίτου, κατά σειρά, βιβλίου του με τίτλο «40+1 νύχτες εκλογών», με υπότιτλο «Μια 29χρονη περιπέτεια στην πολιτική, τα media και την Πληροφορική», που πρόκειται να κυκλοφορήσει τέλος Μαρτίου - αρχές Απριλίου από τις εκδόσεις Καστανιώτης. Δηλαδή η αποτύπωση μιας διαδρομής που καλύπτει την απόσταση όπου κάποτε τα αποτελέσματα των εκλογών τα έγραφαν με κιμωλία σε έναν πίνακα μέχρι το σήμερα, όπου η εκτίμηση του εθνικού αποτελέσματος οριστικοποιείται στις 9 το βράδυ της Κυριακής. Από την εποχή των «σπηλαίων» μέχρι την 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Πέντε ονόματα, όλων σχεδόν των παρατάξεων, στον πρόλογο του βιβλίου. Εχει σημασία αυτό. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, ο Θοδωρής Ρουσόπουλος, ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο Ηλίας Νικολακόπουλος και ο Πάνος Λουκάκος.

- Για πες ένα από αυτά τα πικάντικα περιστατικά
«Στις εκλογές του 1981, τα πρώτα αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν από την Εύη Δεμίρη στις 20.32 ακριβώς και αφορούσαν 34 εκλογικά τμήματα της Α’ Αθηνών. Και στις 21.24 δόθηκε το πρώτο συγκεντρωτικό για ολόκληρη την Επικράτεια, όπου το ΠΑΣΟΚ θριάμβευε με 47% και η Νέα Δημοκρατία, εξασφάλιζε μόλις 36%».

- Ε και;
«Ενώ λοιπόν ήταν γνωστό, ακόμα και στα μωρά, ότι το ΠΑΣΟΚ θα σαρώσει, τα πρώτα αποτελέσματα έφερναν μπροστά τη Νέα Δημοκρατία. Γιατί; Επειδή οι διορισμένοι νομάρχες έστελναν αποτελέσματα που βόλευαν το κόμμα τους».

- Μα τόσο χαζοί ήταν;
«Αυτή είναι η νοοτροπία τους. Ετσι νομίζουν ότι εξυπηρετούν το κόμμα τους».

- Αδιανόητο. Μα αφού σε λίγο τα αποτελέσματα θα τους διέψευδαν.
«Είναι στη φύση των κολάκων. Τόσο δουλοπρεπείς. Και όχι μόνο δεν βοηθάνε, αλλά με την τύφλωσή τους διασύρουν το κόμμα τους». «θα κάνει νοθεία ώστε να βγει το ΠΑΣΟΚ»

- Ολοι οι αρχηγοί ήταν και είναι περικυκλωμένοι από κόλακες;
«Ολοι εκτός από τον Κώστα Σημίτη και τον Κυριάκο Μητσοτάκη».

- Τώρα που το λες, θυμήθηκα εκείνον τον Χριστόφορο Βερναρδάκη, τον υπουργό Επικρατείας στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που με τις εκτιμήσεις του είχε παγιδεύσει τον Αλέξη Τσίπρα λέγοντάς του ότι το κόμμα θα επικρατούσε στις εκλογές του 2019. «Ακριβώς. Θα σου πω ακόμα ένα απίστευτο περιστατικό. Οταν ο μακαρίτης Ευάγγελος Αβέρωφ, αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας στις ευρωεκλογές του 1984, τηλεφώνησε στον πρόεδρο της εταιρείας μας Απόστολο Κ. Δοξιάδη και τον πληροφόρησε ότι “ένας Κύπριος θα κάνει νοθεία στα αποτελέσματα ώστε να βγει το ΠΑΣΟΚ”. Φυσικά εννοούσε εμένα».

- Να πέφτεις χάμω από τα γέλια.
«Μα σ’ το είπα. Ολα αυτά προέρχονται από τη συνήθειά τους να έχουν γύρω τους λαϊκιστές κόλακες, που μοναδικό τους έργο είναι να τους γλείφουν διαρκώς».

Ο Ανδρέας Δρυμιώτης, ζωντανός ορισμός ορθολογισμού και common sense. Πρωταθλητής σε αυτό το τόσο δυσεύρετο, εν Ελλάδι είδος. Σπανίζει. Δυστυχώς. «Αυτή η διαφορά ανάμεσα σε έναν πολιτικό μηχανικό και σε κάποιον των θεωρητικών επιστημών. Ο πολιτικός μηχανικός πρέπει να λάβει υπόψη του τα πραγματικά δεδομένα. Αλλιώτικα το σπίτι που χτίζει θα πέσει και θα τον πλακώσει. Οι πολιτικοί πολλές φορές αερολογούν».



«O Τσίπρας είναι ένα σύμπτωμα»

- Σκέψου πόσοι θα είχαν «πλακωθεί» αν κάθε φορά που λένε αρλούμπες μια υπέρτατη και αόρατη δύναμη να τιμωρούσε με τούβλα... Ο Δρυμιώτης, λοιπόν, τελειώνει το Πολυτεχνείο αλλά στη συνέχεια, το 1965, σπουδάζει Η/Υ στο σημερινό Πανεπιστήμιο του Σάρεϊ.
«Γοητεύτηκα από την τεχνολογία. Μάλιστα θυμάμαι μια συνάντηση με μια κοπελιά, το 1963, που με φυσικότητα μου είπε ότι σπουδάζει κομπιούτερ..Αυτό με καθόρισε».

Επιστρέφει στην Ελλάδα, προσλαμβάνεται ως υπάλληλος της εταιρείας του Κ. Δοξιάδη Ηλεκτρονικοί Διευρευνηταί, αργότερα αναλαμβάνει καθήκοντα γενικού διευθυντή της ίδιας εταιρείας και το 1984, μετά τις ευρωεκλογές, μαζί με Απόστολο Δοξιάδη, Γιάννη Κωστόπουλο της Alpha Bank και την ICAP ιδρύουν τη ΔΕΛΤΑ πληροφορική. Με έναν λόγο, εκλογικές αναμετρήσεις και Ανδρέας Δρυμιώτης αχώριστοι όπως οι Σιαμαίοι. Απίστευτος τύπος. Η Πυθία των εκλογών. Θυμάμαι ότι μερικούς μήνες πριν από την πρόσφατη αναμέτρηση του 2019 μου είχε αποκαλύψει τα ποσοστά των κομμάτων. Στο μοναδικό που έπεσε έξω ήταν αυτό που αφορούσε τον ΣΥΡΙΖΑ. Και θυμάμαι όταν μου είπε «κατά βάθος το ήξερα, αλλά όταν σε όλους έλεγα πως θα φέρει γύρω στο 28% κανείς δεν με πίστευε».

- Και ποια η εκτίμησή σου γι’ αυτό το κόμμα;
«Η αρχική. Ο Τσίπρας είναι ένα σύμπτωμα. Δεν θα κυβερνούσε αν η Νέα Δημοκρατία του Αντώνη Σαμαρά είχε ψηφίσει το μνημόνιο. Δεν το έκανε αρχικά».

- Δηλαδή η Νέα Δημοκρατία του Σαμαρά τον έφτιαξε και τον ανέβασε εκεί ψηλά;
«Φυσικά. Κι αυτό επειδή όταν ένα σοβαρό κόμμα πείθει τον κόσμο ότι το μνημόνιο είναι λάθος και πως υπάρχει κι άλλος δρόμος, ε τότε είναι φυσικό να ανεβάσουν τα ποσοστά τους και άλλα κόμματα αντιμνημονιακά».

- Ευεργέτης του Τσίπρα ο Αντώνης Σαμαράς;
«Κάπως έτσι. Σήμερα, όμως, ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν αλλάξει τροπάρι, θα καταλήξει στο 3%-6%. Οταν δηλαδή διαδηλώνεις υπέρ ενός κατά συρροή δολοφόνου όπως ο Κουφοντίνας, τότε ο δρόμος είναι κατηφορικός. Ο Τσίπρας το παλεύει, αλλά προφανώς δεν μπορεί. Αν δεν αλλάξει και αν δεν καταφέρει να μετασχηματιστεί σε ένα σημερινό ΠΑΣΟΚ, τότε τον βλέπω να επιστρέφει στο αρχικό του ποσοστό. Συμπεριφέρεται σαν μικρό κόμμα όπως στο παρελθόν. Από την άλλη, η Φώφη είναι λίγη και το ΠΑΣΟΚ δεν πείθει».



- Και για την κυβέρνηση ειδικά με την πανδημία.
«Τα έχει καταφέρει μια χαρά».

- Μα πώς το λες αυτό; Εδώ τα κρούσματα είναι πολλά, το Σύστημα Υγείας τρίζει και όλοι τρέμουν μπας και γίνουμε Μπέργκαμο του περσινού Μαρτίου!
«Δεν είναι έτσι. Ρίξε, σε παρακαλώ, μια ματιά».

- Τι είναι αυτό;
«Ενας πίνακας με στοιχεία αντικειμενικά. Οσο τα τεστ πληθαίνουν τόσο τα κρούσματα ανεβαίνουν, αλλά και τόσο πέφτει ο δείκτης θετικότητας. Για παράδειγμα, στις 15 Μαρτίου με 12.459 τεστ είχαν καταγραφεί 1.508 κρούσματα με δείκτη θετικότητας 12,1%. Ενώ στις 18 Μαρτίου με 52.850 τεστ και 2.762 κρούσματα ο δείκτης θετικότητας έπεσε στο 5,2%. Στοιχειώδες. Λιγότερα τεστ, λιγότερα κρούσματα. Και σε πενήντα χώρες, ανάμεσά τους και όλες της Ευρώπης όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, η Σουηδία, η Ελβετία, η χώρα μας εξακολουθεί να πορεύεται καλύτερα από αυτές».

- Και η πρόβλεψή σου;
«Αισιοδοξώ. Θα καταφέρουμε να κάνουμε Πάσχα στο χωριό».

Να το δω και να μην το πιστέψω.

Η επέμβαση του... Θεού

Και για του λόγου το αληθές -και φυσικά με τη δική του συγκατάθεση- προδημοσιεύουμε μερικά πικάντικα και αποκαλυπτικά περιστατικά από τις σελίδες του βιβλίου του «40+1 νύχτες εκλογών», που πρόκειται να κυκλοφορήσει εντός των προσεχών ημερών.

Με πρώτο τον... Θεό. «Ηταν Τετάρτη, πριν από την Κυριακή των εκλογών όταν μου τηλεφώνησαν από την Προεδρία της Δημοκρατίας και ζήτησαν να εγκαταστήσουμε τερματικό για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή. Τους απάντησα ότι εμείς ως εταιρεία δεν έχουμε κανένα πρόβλημα, αλλά θα έπρεπε ο ΟΤΕ να μας εγκαταστήσει γραμμές data μεταξύ του Προεδρικού Μεγάρου και του Κέντρου Πληροφορικής της Τράπεζας στη Λεωφόρο Αθηνών. Τηλεφώνησα αμέσως στον υπεύθυνο του ΟΤΕ και του μετέφερα το αίτημα της Προεδρίας. Θυμάμαι την απάντηση του: “Ο Θεός να κατέβει, εμείς δεν προλαβαίνουμε να εγκαταστήσουμε γραμμές”.

Το εγχείρημα ήταν όντως εξαιρετικά δύσκολο για τα μέσα και την τεχνολογία της εποχής εκείνης. Επικοινώνησα με την Προεδρία και μετέφερα την απάντηση. Την Παρασκευή μού τηλεφώνησε ο υπεύθυνος του ΟΤΕ και με ενημέρωσε ότι η γραμμή είναι έτοιμη και μπορούμε να εγκαταστήσουμε το τερματικό! Δεν γνωρίζω τι ακριβώς μεσολάβησε, αλλά φαίνεται ότι κατέβηκε ο Θεός! Πράγματι, εγκαταστήσαμε στην Προεδρία ένα τερματικό, όπου ο Πρόεδρος με τους στενούς φίλους του, Κωνσταντίνο Τσάτσο, Πέτρο Μολυβιάτη και Δημήτρη Χορν, είχαν τη δυνατότητα να βλέπουν αποτελέσματα ανεξάρτητα από την τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοση.



Αξίζει να σημειωθεί ότι για να βλέπει τα αποτελέσματα ο Πρόεδρος, χωρίς την παρουσία δικού μας χειριστή του τερματικού, είχαμε κάνει ειδική duplex εγκατάσταση τερματικών, ώστε με ενδοεπικοινωνία ο πρόεδρος ζητούσε να δει κάποιο εκλογικό αποτέλεσμα (π.χ. συγκεντρωτικά Σερρών) και η συνεργάτιδα μας Αμαλία Μάρκατζη, η οποία βρισκόταν σε άλλο δωμάτιο, αναζητούσε τα αποτελέσματα, τα οποία εμφανίζονταν ταυτόχρονα στις δύο duplex οθόνες. Ετσι δεν μάθαμε ποτέ πώς αντέδρασε ο Πρόεδρος στο δυσάρεστο για εκείνον αποτέλεσμα». Το valium και η γραβιέρα «Από τη στιγμή που οι εκλογές κρίθηκαν, άρχισαν τα τηλεφωνήματα για τους σταυρούς και το ποιος εκλέγεται. Αν θυμάμαι καλά, περίπου στις 23.00, ο τότε γενικός διευθυντής του υπουργείου Εσωτερικών Νίκος Τσιτούρης δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον υποψήφιο για τη Νέα Δημοκρατία στο Ηράκλειο Κρήτης, Μανώλη Κεφαλογιάννη, σχετικά με τους βουλευτές που εκλέγει η Ν.Δ. στο Ηράκλειο.

Μου ζήτησε να δω τα αποτελέσματα. Με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, το ΠΑΣΟΚ έπαιρνε όλες τις έδρες στην περιφέρεια. Στη συνέχεια ενημέρωσε τον Μ. Κεφαλογιάννη ότι δεν βγάζει βουλευτή η Ν.Δ. Εγώ, παρακολουθώντας την εξέλιξη στη συγκέντρωση των αποτελεσμάτων, διαπίστωσα αργότερα ότι τελικά η Ν.Δ. βγάζει μια έδρα στο Ηράκλειο.

Αφού περίμενα να σταθεροποιηθεί, πήγα στον Νίκο Τσιτούρη και του πρότεινα να τηλεφωνήσει στον Μανώλη Κεφαλογιάννη για να τον ενημερώσει για τα ευχάριστα νέα. Πράγματι παίρνει τηλέφωνο και βγαίνει στο τηλέφωνο η σύζυγος του Μανώλη Κεφαλογιάννη. Ο Νίκος Τσιτούρης ζητάει να μιλήσει στον Μανώλη Κεφαλογιάννη για να του πει τα ευχάριστα νέα, αλλά η σύζυγος του απαντάει ότι δεν πρόκειται να το κάνει γιατί “ο Μανώλης έχει πάρει τα valium και κοιμάται, ενώ οι Πασοκτζήδες απέναντί μας ψήνουν αρνιά και γιορτάζουν”. Η ιστορία θα μπορούσε να τελειώνει εδώ, αλλά έχει μια ενδιαφέρουσα συνέχεια.

Την Πέμπτη μετά τις εκλογές με επισκέφθηκε στο γραφείο μου ο ίδιος ο Μανώλης Κεφαλογιάννης και μου είπε: “Eμαθα τι έγινε το βράδυ και ότι εσύ ήθελες να με ενημερώσεις για την εκλογή μου και σε ευχαριστώ πολύ, γι’ αυτό και σου έφερα κάτι από την Κρήτη”. Αυτό το κάτι ήταν ένα τεράστιο κεφάλι γραβιέρας. Hταν η ωραιότερη γραβιέρα που έχω φάει στη ζωή μου, αλλά ήταν ακόμα καλύτερη γιατί ενώ δεν είχα κάνει απολύτως τίποτα, ο Μανώλης Κεφαλογιάννης ένιωσε ότι έπρεπε να με ευχαριστήσει γιατί ενδιαφέρθηκα γι’ αυτόν».



Το τηλεφώνημα του Αβέρωφ

«Θεωρητικά, οι εκλογές αυτές έπρεπε να ήταν πολύ εύκολες. Είχαμε έτοιμο το λογισμικό από το 1981. Σταυροί προτίμησης για τους υποψηφίους δεν υπήρχαν, όλη η Ελλάδα ήταν μια ενιαία περιφέρεια και η προκαθορισμένη ημερομηνία εκλογών (ίδια για όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση) μας έδινε πάρα πολύ χρόνο για προετοιμασία και δοκιμές. Κι όμως. Μια σειρά από ανεξάρτητα μεταξύ τους γεγονότα, δημιούργησε μια ιλαροτραγική ιστορία, η οποία κατέληξε να γίνουν οι εκλογές αυτές νούμερο επιθεώρησης!

Αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, τότε, ήταν ο αείμνηστος Ευάγγελος Αβέρωφ. Για να μπούμε στο πνεύμα της εποχής, πρέπει να θυμηθούμε την πολιτική κατάσταση όπως είχε διαμορφωθεί. Η Νέα Δημοκρατία ήταν ακόμα “ζαλισμένη” από τη συντριβή του 1981, την παραίτηση του Γεωργίου Ράλλη και τη μάχη για τη διαδοχή της αρχηγίας. Μέσα σε αυτό το εσωστρεφές περιβάλλον αναζητούσε μια ακτίνα αισιοδοξίας για να ξανασταθεί στα πόδια της. Ετσι, θεώρησε τις ευρωεκλογές του 1984 σαν την ευκαιρία να ξαναμπεί μπροστά κερδίζοντας την πρωτιά. Τότε δεν υπήρχαν δημοσκοπήσεις ώστε να δίνουν κάποια πρόγευση του αποτελέσματος και έτσι οι αρχηγοί των κομμάτων κυριολεκτικά ζούσαν στο σκοτάδι, ακούγοντας διάφορους αυλοκόλακες που τους χάιδευαν τα αυτιά.

Ετσι έγινε και με τον Αβέρωφ. Χωρίς καμία ουσιαστική ένδειξη, ήταν απόλυτα πεπεισμένος ότι η Ν.Δ. θα ήταν η νικήτρια των ευρωεκλογών. Το δυστύχημα με τους περισσότερους πολιτικούς είναι ότι άμα τους καρφωθεί μια ιδέα είναι πολύ δύσκολο να τους μεταπείσει κανείς. Αν τα γεγονότα δεν συμφωνούν με τα πιστεύω τους, τόσο το χειρότερο για τα γεγονότα. Από την άλλη πλευρά οι ίδιοι οι αυλοκόλακες που βρίσκονται πάντοτε γύρω τους, θέλουν να κρατάνε και μια πισινή για να είναι σίγουροι: μονά κερδίζουμε, ζυγά χάνουν οι άλλοι. Ετσι ακριβώς έγινε και στην περίπτωση αυτή. Την Κυριακή των εκλογών 17 Ιουνίου 1984, πρωί-πρωί κάποιος ή κάποιοι πληροφόρησαν τον Αβέρωφ ότι ετοιμάζεται νοθεία, ώστε το ΠΑΣΟΚ να κερδίσει τις ευρωεκλογές!

Από εδώ αρχίζει μια απίθανη ιστορία γεμάτη γέλιο, κλάμα και συμπτώσεις. Περίπου στις 11.00 το πρωί ήρθε στο γραφείο μου ο Νίκος Τσιτούρης, πρώην Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, σύμβουλος του Προέδρου της Ν.Δ. σε θέματα εκλογών. Ο Νίκος Τσιτούρης ήταν ένας πολύ αξιόλογος δημόσιος λειτουργός καριέρας, τον οποίο έδιωξε το ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας. Μαζί με τον Νίκο Τσιτούρη και τον Κωνσταντίνο Παπακωνσταντόπουλο, Διευθυντή Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών, είχαμε οργανώσει τις πρώτες εκλογές του 1981 και έτσι διατηρούσαμε μια εξαιρετική σχέση. Χωρίς πολλές περιστροφές, ο Νίκος μού είπε ότι ο Πρόεδρος Αβέρωφ έχει “εμπιστευτικές” πληροφορίες ότι πρόκειται να γίνει νοθεία στα αποτελέσματα, ώστε να χάσει η Ν.Δ. τη σίγουρη νίκη.

Είναι ευνόητο ότι τον διαβεβαίωσα ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να γίνει νοθεία στη συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων των εκλογών και ότι είμαι προσωπικά υπεύθυνος για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Μείναμε εκεί και έφυγε, γιατί από την προηγούμενη εμπειρία της συνεργασίας μας το 1981, γνώριζε ότι αντιμετωπίζαμε το θέμα με τη δέουσα σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Εν τω μεταξύ, ό ίδιος ο Αβέρωφ τηλεφώνησε στον πρόεδρο της εταιρείας μας, Απόστολο Κ. Δοξιάδη, και τον πληροφόρησε ότι “ένας Κύπριος θα κάνει νοθεία στα αποτελέσματα ώστε να βγει το ΠΑΣΟΚ”. Οπως ήταν φυσικό, ο Απόστολος τον διαβεβαίωσε ότι ο μοναδικός Κύπριος που ασχολείται με τα αποτελέσματα είναι η αφεντιά μου (ήμουν Γενικός Διευθυντής της εταιρείας τότε), άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε ποτέ να συμβάλει σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Το θέμα έμεινε εκεί και δεν θα είχε συνέχεια αν δεν συνέβαιναν τα πλέον απίθανα πράγματα!



Η θεωρία περί νοθείας

Οπως λέει και Δαρβίνος, “η Τυχαιότητα και η Αναγκαιότητα διαμόρφωσαν τον κόσμο”. Eτσι και στην περίπτωση αυτή είχαμε μια σειρά από γεγονότα που διαμόρφωσαν μια ιδιάζουσα κατάσταση. Υπουργός Εσωτερικών ήταν ο Μένιος Κουτσόγιωργας που ανέλαβε το υπουργείο την 17η Ιανουαρίου 1984, δηλαδή νεοφώτιστος στο πόστο αυτό. Για την ιστορία και για να αντιληφθείτε τη σημασία που είχε δοθεί τότε στις ευρωεκλογές αυτές, ο Μένιος Κουτσόγιωργας παραιτήθηκε για το διάστημα 22 Μαΐου - 21 Ιουνίου για να αναλάβει υπηρεσιακός υπουργός ο Παναγιώτης Μαρκόπουλος!

Η αιτία του κακού ανάγεται στο ότι αυτές ήταν ουσιαστικά οι πρώτες ευρωεκλογές που διεξάγονται ταυτόχρονα με όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υπενθυμίζω ότι οι προηγούμενες ευρωεκλογές έγιναν την ίδια ημέρα με τις εθνικές εκλογές τον Οκτωβρίου 1981, μόνο στην Ελλάδα. Τα στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών ήταν όλοι καινούριοι, με παραγκωνισμένους στο ψυγείο όλους σχεδόν τους προηγούμενους που είχαν κάποια πείρα.

Από καθαρή απειρία, ευθυνόφοβη γραφειοκρατική διάθεση και κυρίως από την υπερβολική πολιτική σημασία που δόθηκε στις ευρωεκλογές, η εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών που στάλθηκε στις νομαρχίες όριζε ότι αποτελέσματα δεν πρέπει να μεταδοθούν πριν από τις 23.00, ώρα που κλείνουν οι κάλπες σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, παρερμηνεύοντας ουσιαστικά την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Στις νομαρχίες λειτούργησε το σπασμένο τηλέφωνο και, αντί με το κλείσιμο της κάλπης (21.00) να αρχίσουν την καταμέτρηση και την αποστολή των αποτελεσμάτων στο υπουργείο Εσωτερικών, οι νομαρχίες ξεκίνησαν την καταμέτρηση στις 23.00! Οπως καταλαβαίνετε, το τι έγινε δεν περιγράφεται με λόγια. Κάποιοι από εσάς θα θυμάστε την αναμονή. Οι άνθρωποι να κάθονται μπροστά στην τηλεόραση με μοναδική πληροφόρηση τα κρατικά κανάλια και αποτελέσματα να μη δίνονται.

Είχαμε προειδοποιήσει για την καθυστέρηση, αλλά κανείς δεν είχε δώσει την απαιτούμενη προσοχή. Αντιγράφω από τη “Βραδυνή” της 15ης Ιουνίου 1984 (δύο μέρες πριν από τις εκλογές): “Και τα δύο κανάλια ΕΡΤ1 και ΕΡΤ2 σε εθνικό δίκτυο θα αρχίσουν στις 11.30 τελικά να μεταδίδουν τα αποτελέσματα, από τα πρώτα που ο ηλεκτρονικός υπολογιστής θα εμφανίσει”. Είναι ολοφάνερο ότι η καθυστέρηση ανακοίνωσης αποτελεσμάτων ενίσχυσε τη θεωρία της νοθείας που ξεκίνησε το πρωί. Oλοι πίστευαν ότι τα αποτελέσματα μαγειρεύονται. Κλιμάκιο της Ν.Δ. με επικεφαλής τον Μιλτιάδη Eβερτ ήρθε στο υπουργείο και απαιτούσε από τον υπηρεσιακό υπουργό να τους εξηγήσει την καθυστέρηση. Τους ενημέρωσα προσωπικά για την ερμηνεία της εγκυκλίου και τον λόγο της καθυστέρησης, αλλά, όπως προανέφερα, αν τα γεγονότα δεν συμφωνούν με τις απόψεις τους, τόσο το χειρότερο για τα γεγονότα.

Πάμε όμως και στην ουσία. Δώσαμε το πρώτο αποτέλεσμα στις 23.13. Στις 00.35 είχαμε αποτελέσματα από 1.234 εκλογικά τμήματα. Το συγκεντρωτικό που δώσαμε στις 02.00 με καταμετρημένα το 6,16% των εκλογικών τμημάτων έδινε: ΠΑΣΟΚ 42,35% και Ν.Δ. 38,00%. Τα τελικά αποτελέσματα ήταν ΠΑΣΟΚ 41,58% και Ν.Δ. 38,10%, τα οποία ουσιαστικά δεν διαφέρουν από τα πρώτα συγκεντρωτικά. Είναι αξιοσημείωτο, ότι λόγω της αμφισβήτησης από τη Ν.Δ., μας ήρθε εντολή από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου να μη σταματήσουμε την καταχώρηση των εκλογικών τμημάτων μέχρι να ολοκληρωθούν πλήρως τα αποτελέσματα. Δώσαμε στις εφημερίδες όλα τα στοιχεία. Ματαιότης.

Ολες οι αντιπολιτευόμενες εφημερίδες επέμεναν στην “απαράδεκτη και περίεργη καθυστέρηση”. Λόγω της εποχής γίναμε και νούμερο στις επιθεωρήσεις του καλοκαιριού. Δεν θυμάμαι ακριβώς το νούμερο, αλλά μόνο δύο τύπους μπροστά σε μια τηλεόραση να λένε: “περιμέναμε και περιμέναμε και περιμέναμε, αλλά αποτελέσματα δεν βλέπαμε”. Η προκατάληψη για τη νοθεία σε συνδυασμό με τη γραφειοκρατική αντίληψη για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δημιούργησαν μια εκρηκτική κατάσταση. Ευτυχώς τα επίσημα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν πλήρως τα στοιχεία που είχαμε ανακοινώσει και έτσι έληξε το θέμα αυτό».



«Το ΠΑΣΟΚ θα χάσει»

«Στα τέλη του 1988 με φώναξε στο γραφείο του ο τότε υπουργός Εσωτερικών Aκης Τσοχατζόπουλος και μου είπε περίπου τα εξής: “Σου μιλώ ως υπουργός Εσωτερικών. Κάποια στιγμή το 1989 θα γίνουν εκλογές. Θέλω να προετοιμαστείτε για μια άρτια συγκέντρωση και μετάδοση των αποτελεσμάτων”. Του επεσήμανα ότι το ΠΑΣΟΚ θα χάσει τις εκλογές και μου είπε: “Για το υπουργείο Εσωτερικών, αυτό δεν έχει σημασία. Η δουλειά μας είναι να κάνουμε άψογες εκλογές και να ενημερώσουμε έγκαιρα τον ελληνικό λαό”. Μη νομίζετε ότι όλα τα παραπάνω έγιναν από πολιτική αβρότητα. Κάθε άλλο.

Oλο το ΠΑΣΟΚ, αντιλαμβανόμενο την επερχόμενη εκλογική ήττα, αναζητούσε σανίδα σωτηρίας, μέσω του Εκλογικού Νόμου (Ν 1847/1989) που ετοίμαζαν με κάθε μυστικότητα και τον οποίο ψήφισαν τον Απρίλιο του 1989 και δημοσιεύtηκε στο ΦΕΚ 105/Α/24-4-1989. Ο νόμος αυτός ήταν πρακτικά Απλή Αναλογική και ταλαιπώρησε την Ελλάδα με τρεις συνεχόμενες αναμετρήσεις. Κακώς ονομάζεται “Νόμος Κουτσόγιωργα” γιατί ο Κουτσόγιωργας δεν είχε καμία σχέση με τον νόμο αυτό. Υπουργός Εσωτερικών ήταν ο Ακης Τσοχατζόπουλος, αλλά συντάκτης του ήταν μια ομάδα πολιτικών επιστημόνων από το στενό περιβάλλον του Ανδρέα Παπανδρέου υπό την ηγεσία του συμβούλου του, Γιώργου Κίσσονα.

Η ευκαιρία για τη μεταρρύθμιση στη μετάδοση ήταν μοναδική. Για πρώτη φορά από το 1981 ένας υπουργός μάς ανέθετε το έργο ένα χρόνο πριν από τις εκλογές και μάλιστα μας έδινε και carte blanche για να κάνουμε κυριολεκτικά ό,τι θέλουμε προκειμένου να πραγματοποιήσουμε την αρτιότερη μετάδοση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Κάπως έτσι εξελίχθηκε και η σημερινή μορφή στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων των εκλογών. Μέχρι το 1989 ήταν τόσο αυστηρός ο έλεγχος από το Υπουργείο Εσωτερικών που έπρεπε να πάρω την άδεια από τον Γενικό Γραμματέα, ακόμα και για τις συνεντεύξεις που έδινα.

Ούτε κουβέντα για τη μορφή των αποτελεσμάτων. Ηταν πιστό αντίγραφο της αναγγελίας των αποτελεσμάτων από την εποχή του μαυροπίνακα που υπήρχε στο Υπ. Εσωτερικών. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα του ασφυκτικού ελέγχου που υπήρχε, όταν το 1984 δημοσίευσα έναν πίνακα με τον τίτλο: “Πίνακας Εκλ. Περιφερειών σε φθίνουσα σειρά ψήφων του ΠΑΣΟΚ”, διαμαρτυρήθηκε ο τότε Γενικός Γραμματέας του Υπ. Εσωτερικών για τη λέξη “φθίνουσα”.

Η πιο σημαντική αλλαγή είναι ότι κατήργησα, χωρίς να ρωτήσω κανέναν, την αναγραφή των ψήφων, ώστε οι πίνακες να περιλαμβάνουν μόνο ποσοστά. Το σκεπτικό μου ήταν πολύ απλό. Το πλήθος των ψήφων συνεχώς μεταβάλλεται και δημιουργεί σύγχυση στους τηλεθεατές και στους ακροατές του ραδιοφώνου. Αντίθετα τα ποσοστά των κομμάτων συγκλίνουν συνεχώς προς το τελικό αποτέλεσμα και έτσι είναι ευκολότερο για τον θεατή (ακροατή) να διαμορφώσει σωστή άποψη του για το τελικό αποτέλεσμα».

Ειδήσεις σήμερα: 

Εμβολιάστηκε ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι

Σύλβια Δεληκούρα: Κλειδώθηκα στο μπάνιο για να μη γεννήσω το παιδί με ωροσκόπο που δε μου άρεσε

Χαλαρώνει το lockdown από αυτό το Σάββατο - Σκέψεις για άνοιγμα σχολείων στις 8 Απριλίου