Μάικλ Σπένσερ Τζόουνς: Η ιστορία του θρυλικού εξωφύλλου των Oasis
Ο φωτογράφος που υπογράφει το εξώφυλλο του πρώτου άλμπουμ των Oasis γυρίζει τον χρόνο 26 χρόνια πίσω
Στην εποχή όπου το «Definitely Maybe» έγινε εφτά φορές πλατινένιο μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο και πούλησε πάνω από 15 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Πολλοί τους αποκαλούν την πιο σημαντική βρετανική μπάντα όλων των εποχών μετά τους Beatles και τους Rolling Stones. Το σίγουρο είναι ότι το εξώφυλλο του πρώτου άλμπουμ των Oasis από το Μάντσεστερ «Definitely Maybe» χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα δέκα καλύτερα όλων των εποχών. Ο φωτογράφος Μάικλ Σπένσερ Τζόουνς, που υπογράφει το συγκεκριμένο εξώφυλλο, μίλησε στο «Gala» και αφού ξεκίνησε τη συνέντευξή μας κάνοντας την αναμενόμενη ερώτηση των ημερών -«Πώς τα πάτε με τον κορωνοϊό στην Ελλάδα;»- ανέσυρε αναμνήσεις από τα βάθη των 90s.
«Η πρώτη φορά που συνάντησα την μπάντα ήταν τον Νοέμβριο του 1993. Είχαν μόλις υπογράψει στην Creation και ηχογραφούσαν το “Definitely Maybe” σε ένα μικροσκοπικό στούντιο, που έμοιαζε περισσότερο με χώρο πρόβας, στο Μάντσεστερ. Εγώ σπούδαζα Φωτογραφία από το 1990. Θαύμαζα όλους τους Αμερικανούς φωτογράφους, όπως ο Aλφρεντ Στίγκλιτζ, ο Eντουαρντ Στάιχεν, ο Πολ Ούτερμπριτζ. Θα έλεγα ότι οι ρίζες του επαγγέλματός μου βρίσκονται στην καλλιτεχνική φωτογραφία και όχι στη μουσική. Tους πέτυχα στο στούντιο στη μέση της ηχογράφησης του demo του “Shakermaker”, του δεύτερου τραγουδιού του δίσκου “Definitely Maybe”. Εγιναν οι απαραίτητες συστάσεις, πήρα τη φωτογραφική μηχανή και άρχισα να τραβάω μια-δυο-τρεις ασπρόμαυρες εικόνες. Χρησιμοποιούσα την τεχνική “flash and blur”, αφού το φως ήταν λίγο περίεργο στο στούντιο: πατάς συνεχόμενα το κουμπί της λήψης φωτογραφιών για μερικά δευτερόλεπτα αναβοσβήνοντας το φλας. Τις εκτύπωσα και την επόμενη εβδομάδα τους τις έδειξα. Τις λάτρεψαν. Ετσι, δουλέψαμε μαζί για τα επόμενα χρόνια», αναφέρει για την αρχή της συνεργασίας τους.
Ο Μάικλ θυμάται ότι την πρώτη μέρα που πήγε να τους φωτογραφίσει νόμιζε ότι είχε να κάνει ένα ακόμα shooting ρουτίνας μέχρι που, καθώς βρισκόταν στον δρόμο για το στούντιο άκουσε το τραγούδι τους «Columbia» από τον τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό: «Οταν έφτασα τελικά εκεί, ένιωθα σαν να με είχαν πετάξει μέσα σε μια πρόβα των Oasis. Και ξαφνικά ακούω το δεύτερο single του “Definitely Maybe”, το “Shakermaker”, στο οποίο ο Νόελ Γκάλαχερ δανείστηκε τη μελωδία του “I’d like to teach the world to sing” των Ρότζερ Κουκ, Ρότζερ Γκρίναγουέι, Μπιλ Μπέικερ και Μπίλι Ντέιβις, τους οποίους όλη η Μεγάλη Βρετανία της δεκαετίας του ’70 είχε μάθει μέσα από τη διαφήμιση της Coca-Cola. Τους άκουγα να παίζουν αυτό το τραγούδι και καθώς κρατούσα ήδη τη φωτογραφική μου μηχανή είπα: “Δεν μπορεί όντως να το κάνουν αυτό”. Μετά σκέφτηκα ότι είχε ενδιαφέρον. Ηταν η πρώτη μου επαφή με τη δημιουργική ελευθερία που πάντα είχαν οι Oasis (σ.σ.: η οποία τελικά τους κόστισε μια αποζημίωση της τάξης των 500.000 λιρών στην Coca-Cola). Μέχρι τη στιγμή που άκουσα τη μελωδία του “Columbia” στο αυτοκίνητο δεν τους ήξερα. Τότε το συνειδητοποίησα: “Αποκλείεται, αυτούς πρόκειται να φωτογραφήσω!”. Αμέσως άλλαξε ο τρόπος που αντιμετώπιζα αυτό το shooting. Το συγκεκριμένο παραμένει το αγαπημένο μου κομμάτι και αν συνέβαινε σήμερα μια καταστροφή από την οποία θα έπρεπε να σώσω ένα single των Oasis, αυτό θα ήταν σίγουρα το “Columbia”».
Backstage stories
Eτσι ξεκίνησε η σχέση του Μάικλ Σπένσερ με το διάσημο συγκρότημα. Hξερε πως παρά τα ξενύχτια με τον Λίαμ Γκάλαχερ και το απίστευτο hangover της επόμενης μέρας έπρεπε όταν θα βρισκόταν πίσω από τον φακό να έχει «τη συγκέντρωση ενός επαγγελματία παίκτη του τένις στον τελικό του Wimbledon». Eνα από τα πρώτα δείγματα της συνεργασίας τους ήταν το θρυλικό πλέον εξώφυλλο του παρθενικού άλμπουμ του συγκροτήματος «Definitely Maybe», του άλμπουμ με τη μεγαλύτερη ταχύτητα πωλήσεων στην ιστορία της britpop. Eτσι, η φωτογραφία του Μάικλ από το Μάντσεστερ βρέθηκε στη χρυσή λίστα με τα καλύτερα εξώφυλλα άλμπουμ όλων των εποχών. «Για καλή μου τύχη, οι αδελφοί Γκάλαχερ ήταν πολύ ανοιχτοί σε οποιαδήποτε ιδέα και έτσι τα εξώφυλλά τους βγήκαν πολύ καλλιτεχνικά χωρίς να είναι ακριβώς τέχνη, αλλά το εξώφυλλο του άλμπουμ ενός γκρουπ του Μάντσεστερ, το οποίο δείχνει έναν -αλλόκοτο γι’ αυτό που θα περίμενε κάποιος- σουρεαλισμό. Ούτε κι εγώ ξέρω πώς μου ήρθε να ζητήσω από τον Λίαμ να ξαπλώσει στο πάτωμα. Σε αυτό το εξώφυλλο όλα τα στοιχεία αλληλεπιδρούν και δένουν μεταξύ τους με έναν μαγικό τρόπο έτσι ώστε να δημιουργήσουν ένα μοναδικό αποτέλεσμα. Ηταν το τέλειο πάντρεμα ήχου και εικόνας. Δύσκολο να μιλήσεις γι’ αυτό το άλμπουμ χωρίς να φέρεις στον νου το εξώφυλλό του». Η φωτογράφηση αυτή έγινε σε ένα μικροσκοπικό δωμάτιο στο σπίτι του κιθαρίστα Πολ «Bonehead» Αρθουρς. Σε αντίθεση με τα αδέλφια Γκάλαχερ που ήταν οπαδοί της Σίτι, αυτός υποστήριζε την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Εξ ου και η φωτογραφία του Τζορτζ Μπεστ, παίκτη-θρύλου της ομάδας. Στο δωμάτιο είχαν τοποθετηθεί όμως περίτεχνα λεπτομέρειες ενδεικτικές των προτιμήσεων όλων των μελών του συγκροτήματος: αριστερά, για παράδειγμα, υπάρχει μια μεγάλη φωτογραφία του Μπερτ Μπάκαρα, αγαπημένου μουσικού του Λίαμ, ενώ στην τηλεόραση έπαιζε «Ο καλός, ο κακός και ο ασχημος», αφού ο Κλιντ Ιστγουντ είναι ο αγαπημένος ηθοποιός του Νόελ Γκάλαχερ. «Επρεπε να βάλω ειδικές γωνίες στον φακό και να καθίσω στο πάτωμα για να κάνω το δωμάτιο να φαίνεται μεγαλύτερο. Η πλάκα είναι ότι είχα τελειώσει τη φωτογράφηση και ο Λίαμ παρέμεινε ακίνητος, ξαπλωμένος με τα μάτια κλειστά. Δυσκολεύτηκα λίγο με μια υδρόγειο σφαίρα που ήθελα να προσθέσω στο κάδρο. Τα κατάφερα όμως, την έβαλα να γυρίζει και άρχισα αμέσως να φωτογραφίζω».
Ο Ντάμιεν Χιρστ έχει πει: «Αν κάτι φαίνεται καλό, τότε πιθανότατα είναι καλό». Στην περίπτωση του εξωφύλλου του πρώτου άλμπουμ των Oasis παραφράζεται σε: «Αφού μοιάζει σπουδαίο, τότε πιθανότατα είναι σπουδαίο». Η μέρα εκείνης της φωτογράφηση, ωστόσο, δεν κύλησε χωρίς απρόοπτα. «Κάποια στιγμή, λοιπόν, κάποιος χτύπησε την πόρτα και περίμενε τον Λίαμ με μια Vespa Lambretta μέσα σε ένα βαν. Ο Λίαμ μπήκε στο βαν και βγήκε καβάλα στη μηχανή, άρχισε τις βόλτες και τον χάσαμε. Ευτυχώς όταν επέστρεψε δεν μπήκε με τη Lambretta στο δωμάτιο», θυμάται γελώντας ο Μάικλ Σπένσερ Τζόουνς.
Το μυστικό της επιτυχίας
Ο Βρετανός φωτογράφος αποδίδει το μυστικό της επιτυχίας των Oasis στην ελευθερία που απέπνεε η σχέση των αδελφών Γκάλαχερ, η πλήρης αδιαφορία προς το τι σκέφτονται οι υπόλοιποι άνθρωποι και ο αντισυμβατικός τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων. Αυτή είναι τελικά και η κληρονομιά που άφησαν. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Μεταξύ του Λίαμ και του Νόελ υπήρχε η κλασική σχέση που δένει δύο αμφιθαλή αδέλφια. Μην ξεχνάς ότι αυτή η σχέση έδωσε τον αέρα ελευθερίας που χρειαζόταν η μπάντα για να μεγαλουργήσει. Εκείνο που τους έκανε ιδιαίτερους ήταν αυτή η αδάμαστη από κοινωνικούς περιορισμούς αίσθηση ελευθερίας που τους διέκρινε. Αυτή ήταν η προσέγγισή τους στη ζωή, την ίδια υιοθέτησαν και απέναντι στη μουσική. Το να δουλεύεις μαζί τους ήταν εξαιρετικά απελευθερωτικό. Αν σε κάποιον δεν άρεσε αυτό που έκαναν, δεν τους ένοιαζε. Οταν μπορείς να το κάνεις αυτό, βάζεις τη ζωή σου σε διαφορετική προοπτική». Και αυτό τελικά ήταν το «εξώφυλλο» των Oasis. Δεν τους ένοιαζε τι σκεφτόταν ο κόσμος. Αυτό εξέπεμπε και η μουσική τους. Εναν τρόπο σκέψης «out of the box»
