Χλόη Ακριθάκη: Στον τροχό της τέχνης

Η επιθυμία της Χλόης Ακριθάκη να διατηρήσει τo κληροδότημα των γονιών της ζωντανό ολοκληρώθηκε στο πρώτο της στάδιο. Φωτογράφος η ίδια, παράλληλα με το οικογενειακό project, απαθανατίζει με τον φακό της όσα την ενδιαφέρουν. Αυτές τις μέρες παρουσιάζει στην Gallery 7 την έκθεση «Και τώρα οι δυο μας», στην οποία οι φωτογραφίες της συνδιαλέγονται με τα διηγήματα της Βίβιαν Αβρααμίδου-Πλούμπη.



Κόρη του καταξιωμένου ζωγράφου Αλέξη Ακριθάκη και της Φώφης Ακριθάκη, ιδιοκτήτριας του θρυλικού βερολινέζικου εστιατορίου «Fofi’s», γεννήθηκε στο Βερολίνο, μεγάλωσε μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας και από το 1994 ζει στην Πράγα. Σήμερα επιλέγει την Αθήνα και εκθέτει μια σημαντική σελίδα της οικογενειακής της ιστορίας που συνδέεται με αυτήν της Ελλάδας και του πολιτισμού της. Για εκείνη ήταν πρακτικά και ηθικά αναγκαίο να οργανώσει το αρχείο Ακριθάκη, να βρει έναν χώρο όπου θα μπορεί να δουλέψει για την ταξινόμησή του και την οργάνωση εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.



«Ξαναγάπησα το κέντρο της Αθήνας», αναφέρει ενθουσιασμένη για τη νέα της γειτονιά κοντά στο Πολυτεχνείο. «Κάνω όνειρα που μπορώ να τα πραγματοποιήσω. Πιστεύω στην αγάπη και τη δύναμη του μυαλού. Μου αρέσει να μαθαίνω καινούρια πράγματα και να συναναστρέφομαι με ανθρώπους που συναντώ. Τα τρία παιδιά μου είναι ό,τι πιο σημαντικό έχω - και σταθερό σημείο στη ζωή μου. Δίνω μεγάλη σημασία στη φιλία. Χωρίς την αγάπη και τη στήριξη των φίλων μου, δεν ξέρω τι θα έκανα», περιγράφει με λίγα λόγια τον εαυτό της.



Οι φίλοι της είναι σημαντικές προσωπικότητες των τεχνών και των ελληνικών γραμμάτων, άνθρωποι που χαρακτηρίζονται από ευστροφία, κριτική σκέψη και χιούμορ, όπως ακριβώς ήταν και ο αείμνηστος πατέρας της, Αλέξης Ακριθάκης. Η αντισυμβατική προσωπικότητά του επηρέασε το έργο του, που διακρίνεται από μια μαγική αφηγηματικότητα και μια παιδική γραφή, ενώ αντικατοπτρίζει την ιδέα της τέχνης και της ζωής που απασχολούσε την καλλιτεχνική κοινότητα εκείνη την εποχή.

Ιδιοφυής, προκλητικός και εκκεντρικός, ο Αλέξης Ακριθάκης επηρέασε καταλυτικά και διαμόρφωσε την εποχή του, εντός και εκτός συνόρων, ως ο γνησιότερος ίσως εκπρόσωπος του ύστερου μοντερνισμού. Η μοναχοκόρη του Χλόη με το αθώο χαμόγελό της παιδιόθεν ήταν το «αντίδοτό» του στις σκοτεινές περιόδους της ζωής του. Πίσω στο Βερολίνο των παιδικών χρόνων της, της διηγείται ιστορίες, ζωγραφίζουν μαζί, της μαθαίνει τον εσώτερο τρόπο που βλέπει ο ίδιος τον κόσμο, μακριά από το επιφανειακό φαίνεσθαι, η επικοινωνία τους και η παιδική της φαντασία αποτελούν μοναδική διέξοδό του.

Ηταν λοιπόν λόγω του πατέρα της που εκείνη αποφάσισε να γίνει καλλιτέχνις; «Δεν ήθελα να γίνω καλλιτέχνις. Αλλά από ό,τι φαίνεται κληρονόμησα το γονίδιο ή, όπως έλεγε ο πατέρας μου, “πάντα ήθελα να γίνω ζωγράφος, αλλά μέσα μου είχα την κακιά αρρώστια του καλλιτέχνη”. Ομολογώ, πάντως, ότι με ξενίζει όταν με αποκαλούν έτσι, ίσως γιατί έχω στο μυαλό μου την εικόνα του μποέμ, αυτοκαταστροφικού καλλιτέχνη, με το ατελιέ του γεμάτο καπνό, αποτσίγαρα και κρύο καφέ», αναφέρει χαμογελώντας.



Τη ρωτάω πότε συνειδητοποίησε για πρώτη φορά ότι μπορούσε να πει ιστορίες μέσω της τέχνης. «Δεν θυμάμαι, αλλά βρήκα τις προάλλες ένα σχέδιό μου. Ημουν επτά ετών όταν, επηρεασμένη από τον πατέρα μου, ζωγράφισα μια ιστορία». Για τις φωτογραφικές ατμόσφαιρες, τις διακριτικές λεπτομέρειες που οι θεατές βιώνουν όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα έργα της σε εκθέσεις, εκείνη αναφέρει: «Από τον πατέρα μου έμαθα να βλέπω, αυτό τον απασχολούσε κι αυτό με απασχολεί κι εμένα. Να βλέπω πέρα από το προφανές και να διαθέτω την ικανότητα να αποφασίσω πώς να το αποκαλύψω, να επιλέγω την ποσότητα αυτού που πρέπει να ανακαλυφθεί και να επικοινωνήσει με τον θεατή, αν και η τέχνη είναι ένα μυστήριο που το βιώνει κάθε θεατής μεμονωμένα και διαφορετικά. Αυτή άλλωστε είναι και η φύση της».

Γιατί όμως επέλεξε τη φωτογραφία; «Καθώς με απασχολούσε η έννοια του χρόνου βρήκα τη φωτογραφία ως το ιδανικό μέσο έκφρασης. Μου επιτρέπει να παγώσω τη στιγμή, αλλά και να αποτυπώσω την πάροδό της, τη φευγαλέα φύση της, την αλλαγή και την εξέλιξη. Ως τέχνη διαθέτει την υπέρβαση, γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ εποχών. Στα έργα μου, διαφορετικές περίοδοι και καταστάσεις, το παρόν και το παρελθόν, το μέσα και το έξω, αλλά και παράλληλες συνθήκες συνδυάζονται και εμπλέκονται δημιουργώντας οπτικές χρονοκάψουλες».



Καθισμένες στη βεράντα του ανακαινισμένου εστιατορίου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, ενώ απολαμβάνουμε δύο πιάτα από το μενού του «Δειπνοσοφιστήριον», η Χλόη αναφέρεται στο δικό τους φημισμένο «Fofi’s», που παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, από το 1976 μέχρι το 1997, καλλιτεχνικό στέκι και κορυφαίο της εστίασης του Βερολίνου. Από το μπαρ και τα τραπέζια του πέρασαν ηθοποιοί όπως οι Ρίτσαρντ Μπάρτον, Μάικλ Ντάγκλας, Ρόμπερτ Μίτσαμ, Ρόμπερτ ντε Νίρο, Ομάρ Σαρίφ, Τομ Χανκς, Μόργκαν Φρίμαν, Τζούλι Κρίστι, Ρομπέρτο Μπενίνι, προσωπικότητες όπως οι Αντι Γουόρχολ, Ελτον Τζον, Τζιάνι Ανιέλι, μοντέλα και σχεδιαστές. Ολοι ενθουσιάζονταν όταν γνώριζαν την ιδιοκτήτρια Φώφη Ακριθάκη και εκτιμούσαν το καλό φαγητό που πρόσφερε. «Η φιλόξενη ατμόσφαιρα του “Fofi’s” συζητιόταν. H μητέρα μου ήταν τέλεια οικοδέσποινα.

Διάσημοι καλλιτέχνες συχνά της ανταπέδιδαν τη φιλοξενία με έργα και σημειώσεις ακόμη και πάνω στα τραπεζομάντιλα, που σήμερα αποτελούν ντοκουμέντα και ως τέτοια τα παρουσιάζουμε στο εστιατόριο του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, στο πλαίσιο των αφιερωμάτων του σε προσωπικότητες που άφησαν ένα σημαντικό ίχνος στην ιστορία του πολιτισμού μέσα από τη ζωή και το έργο τους», μου εξηγεί.



Μαρτυρίες αναφέρουν ότι η Φώφη Ακριθάκη με την πληθωρική προσωπικότητα της κοσμοπολίτισσας παρέδωσε μάστερ ανθρωπογεωγραφίας. «Η μητέρα μου ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος. Πολύ δυναμική, γεμάτη αγάπη για τη ζωή και τους ανθρώπους. Στο βιβλίο του Τζον Λε Καρέ “Η μικρή τυμπανίστρια”, ο κεντρικός ήρωας επισκέπτεται στο Βερολίνο το εστιατόριο “μιας γυναίκας με κοσμοπολίτικη σοφία”. Με αυτήν ακριβώς τη σοφία της, με έμαθε να δέχομαι τον καθένα με τις ιδιαιτερότητές του», αναφέρει χαμογελώντας.

Αναρωτιέμαι τι τροφοδοτεί αυτό το πηγαίο χαμόγελό της. «Αντιμετωπίζω, όσο μπορώ, την καθημερινότητα, την αγένεια ακόμη και την κακία ή τη βλακεία με χιούμορ. Αν και αξιολογώ αισθήματα και καταστάσεις πολύ σοβαρά, για εμένα δεν νοείται ζωή χωρίς γέλιο. Το χιούμορ και η καλή μου διάθεση κάνουν την καθημερινότητά μου πιο ευχάριστη και ενίοτε με βγάζουν από δύσκολες καταστάσεις. Υπάρχουν γύρω μας αρκετά προβλήματα, το να βαραίνουμε περισσότερο το κλίμα δεν είναι εποικοδομητικό».