Δορυφορικό μάτι στις καφέ αρκούδες των Γρεβενών

Οπλισμένες με ψηφιακά κολάρα που θα παρακολουθούν δορυφορικά τις καθημερινές τους συνήθειες, τις παρέες, τους αγαπημένους τους προορισμούς, ακόμα και το ζευγάρωμά τους, θα είναι σε λίγες μέρες 10 καφέ αρκούδες στην περιοχή των Γρεβενών, που αποτελεί τον μεγαλύτερο βιότοπο του άγριου θηλαστικού στη χώρα μας.

Το πρόγραμμα έχει ήδη ξεκινήσει από την περιβαλλοντική οργάνωση «Αρκτούρος» και θα χρηματοδοτηθεί από μεγάλη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας και την Εγνατία Οδό Α.Ε., με στόχο την προστασία του απειλούμενου είδους και τη διερεύνηση των επιπτώσεων που προκαλεί η κατασκευή του νέου εθνικού αυτοκινητοδρόμου που θα συνδέσει την περιοχή της Λαμίας με τα Γρεβενά (γνωστό και ως άξονας Κεντρικής Ελλάδας-Ε65), εκεί που ο οδικός άξονας τέμνεται με την Εγνατία Οδό.

Η διάρκεια του προγράμματος είναι έξι χρόνια και στόχος του είναι ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές επιπτώσεις που δημιουργούν τα μεγάλα έργα στην άγρια πανίδα και να εξασφαλιστεί η γενετική τους επικοινωνία.

Σύμφωνα με τον κ. Λάζαρο Γεωργιάδη, επιστημονικό υπεύθυνο του Αρκτούρου, οι οδικοί άξονες δημιουργούν φράγματα που εμποδίζουν την επικοινωνία μεταξύ των ζώων, γεγονός που οδηγεί στην απομόνωση των θηλαστικών και συντηρεί φαινόμενα αιμομιξίας, που έχουν ως συνέπεια την εξαφάνιση του είδους.    

Στο παρελθόν, ο Αρκτούρος είχε πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις για τα μεγάλα οδικά έργα της Εγνατίας Οδού, καθώς μετά από προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε πετύχει την αλλαγή χάραξης και του τρόπου κατασκευής του έργου, το οποίο χρειάστηκε να προσαρμοστεί στις ανάγκες προστασίας της αρκούδας και της άγριας χλωρίδας και πανίδας της περιοχής, σχεδιάζοντας «πράσινες» γέφυρες, κοιλαδογέφυρες και οδικούς διαδρόμους που θα μπορούσαν να γίνουν εύκολα περάσματα μετακίνησης και «κοινωνικής συναναστροφής» για τον σπάνιο πληθυσμό των θηλαστικών. 

Ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργος Σουφλιάς έχει τονίσει μάλιστα ότι χρειάστηκε να εκτιναχθεί κατά 130 εκ. ευρώ το κόστος του Ε65 προκειμένου να προστατευτούν οι σπάνιοι βιότοποι της αρκούδας και του λύκου.  

Πομποί και τριχοπαγίδες
Πριν από λίγες μέρες παραδόθηκε στο επιστημονικό προσωπικό του Αρκτούρου ο απαραίτητος τεχνολογικός εξοπλισμός και ραδιοσημάνθηκε η πρώτη αρκούδα με στόχο την 24ωρη παρακολούθησή της. Το ψηφιακό κολάρο αποτελείται από ένα πομπό ο οποίος επικοινωνεί με δορυφόρο και στέλνει με e-mail το στίγμα της αρκούδας δύο φορές την ημέρα.

Στην περιοχή των Γρεβενών έχουν ήδη ξεκινήσει να τοποθετούνται ειδικές παγίδες (τροφοπαγίδες) οι οποίες γίνονται ένα είδος «δέλεαρ» για την προσέλκυσή τους, που έχει ως στόχο την αναισθητοποίηση του ζώου ώστε να «φυτευτεί» στον λαιμό του ο δορυφορικός πομπός.

Ο δεύτερος άξονας του προγράμματος προστασίας που είναι εξίσου ευρηματικός είναι η ανάλυση του γενετικού υλικού από τις τριχοπαγίδες που τοποθετούν οι επιστήμονες του Αρκτούρου στους στύλους της ΔΕΗ. Σύμφωνα με τον κ. Γεωργιάδη, οι αρκούδες συνηθίζουν να ξύνονται στους στύλους της ΔΕΗ, οι οποίοι αποτελούν σημεία αναφοράς και συγκέντρωσης των πληθυσμών.

Από την ανάλυση του γενετικού υλικού και την αξιοποίηση των τριχών, προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τη συγγένεια των ζώων, τις διατροφικές τους συνήθειες, το είδος του θηλαστικού που ζει στην κάθε περιοχή, τις προτιμήσεις, τους τρόπους διαβίωσής του κ.α.

Σύμφωνα με την κυρία Βάσω Πετρίδου, υπεύθυνη επικοινωνίας του Αρκτούρου, το πρόγραμμα συμβάλλει στην επικαιροποίηση των δεδομένων για τον πληθυσμό της καφέ αρκούδας στη χώρα μας ο οποίος υπολογίζεται συνολικά σε 200 θηλαστικά.

Οι ορεινοί όγκοι της Πίνδου και της Ροδόπης είναι οι περιοχές που εντοπίζονται οι πληθυσμοί του άγριου θηλαστικού και κυρίως σε Γιάννενα, Γρεβενά, Τρίκαλα και Φλώρινα.

Οι επιστήμονες πάντως υποστηρίζουν ότι τα Γρεβενά είναι ο μεγαλύτερος βιότοπος της αρκούδας, καθώς εκεί διαβιώνει ένας μεγάλος και υγιής πληθυσμός του απειλούμενου θηλαστικού.