Σε πέντε κατηγορίες ανάλογα με την βαρύτητα της παράβασης «πακετάρει» η κυβέρνηση τα κτίσματα με αυθαίρετες κατασκευές, οριστικοποιώντας το νέο νόμο για τα αυθαίρετα που αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση, αύριο Παρασκευή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, βασική πτυχή της νέας ρύθμισης είναι η νομιμοποίηση δια παντός μικρών και μεσαίων αυθαιρεσιών, η διατήρηση καραμπινάτων αυθαιρέτων (χωρίς οικοδομικές άδειες ή με μεγάλες υπερβάσεις δόμησης) με βάση το σκεπτικό του υφιστάμενου νόμου, δηλαδή με εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια αλλά και η δημιουργία της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτιρίου που αποτελεί ένα πλήρη φάκελο της «ζωής» ενός κτιρίου.
Ύστερα από πολύμηνη επεξεργασία του σχεδίου από επιτροπή που συντονίστηκε από τον Αναπληρωτή Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Σταύρο Καλαφάτη, το σχέδιο νόμου έρχεται να αντικαταστήσει τον υφιστάμενο νόμο 4014 και να δώσει για πρώτη φορά την δυνατότητα οριστικής νομιμοποίησης, για παραβάσεις όμως μικρής και μεσαίας κλίμακας. Στο πλαίσιο αυτό αυθαιρεσίες που δεν έχουν κανένα περιβαλλοντικό αντίκτυπο όπως κατασκευή πέργκολας, μπάρμπεκιου κ.α θα αποκτούν νόμιμους τίτλους, καταβάλλοντας μόνο το ύψος του παραβόλου. Όπως υποστηρίζουν στο υπουργείο είναι άδικο να αντιμετωπίζεται μια αλλαγή θέσης π.χ της τουαλέτας με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζεται μια παράβαση αυθαιρέτου 100 τ.μ. Παρόμοια μεταχείριση θα υπάρξει για την δεύτερη κατηγορία που αφορά κτίσματα με νόμιμες οικοδομικές άδειες αλλά με αλλαγές χρήσης όπως για παράδειγμα η μετατροπή ενός υπογείου σε δωμάτιο. Σε αυτή την περίπτωση ο νόμος θα προβλέπει την υποβολή προστίμων ως εξής: εάν η μετατροπή αφορά από βοηθητική σε κύρια χρήση, την πληρωμή παραβόλου αλλά και προστίμου. Στην αντίθετη περίπτωση (από κύρια σε βοηθητική χρήση) την καταβολή μόνο παραβόλου.
Μια τρίτη κατηγορία θα είναι τα αυθαίρετα προ του 1975, προ δηλαδή της ισχύος του Συντάγματος τα οποία παίρνουν επίσης εξαίρεση από την κατεδάφιση (άγνωστο όμως για πόσο) με την επιβολή μικρών προστίμων. Η τέταρτη κατηγορία αφορά τα κτίσματα με μεγάλες αυθαίρετες επιφάνειες και χωρίς οικοδομική άδεια, για τα οποία η κυβέρνηση διατηρεί το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο με τον τελευταίο νόμο (4014) προβλέποντας την επιβολή προστίμων, με αντάλλαγμα την εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια. Η πέμπτη και τελευταία κατηγορία αφορά τα αυθαίρετα κτίσματα σε αιγιαλό, παραλίες, δάση και δασικές εκτάσεις αλλά και κοινόχρηστους χώρους τα οποία εξαιρούνται του νόμου και (υποτίθεται) θα κατεδαφίζονται.
Επιπλέον εκτός προστασίας του νόμου τίθονται και όσα χτίστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου του 2011 προκειμένου να αποφευχθεί η νομιμοποίηση –τακτοποίηση αυθαιρέτων τελευταίας γενιάς.
Δεν υπάρχει μεγάλη σαφήνεια σχετικά με το καθεστώς που θα ισχύσει για όσους έχουν ενταχθεί ήδη στο νόμο για τα αυθαίρετα ή τους ημιυπαίθριους και θέλουν να κάνουν χρήση του νέο νομοθετήματος. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι θα υπάρξει συμψηφισμός προστίμων και όπου χρειαστεί οι ιδιοκτήτες θα πληρώσουν την διαφορά, κάποιες άλλες αναφέρουν ότι δεν θα υπάρξουν άλλες επιβαρύνσεις. Η ρύθμιση για την εξαίρεση από την κατεδάφιση θα έχει ορισμένο χρονικό ορίζοντα ενώ θα υπάρξουν και σημαντικές διευκολύνσεις στον τρόπο πληρωμής. Μέχρι σήμερα η ρύθμιση για τα αυθαίρετα έχει εγγράψει περίπου 497.000 δηλώσεις με έσοδα περίπου 780 εκ. ευρώ αλλά με μεγάλη δυσκολία στην είσπραξή τους.
Ακόμη και βίντεο στην υπηρεσία της ηλεκτρονικής ταυτότητας
Βασική καινοτομία του νόμου που θα εξειδικευτεί προσεχώς με Προεδρικό Διάταγμα είναι η υιοθέτηση της ηλεκτρονικής ταυτότητας του κτιρίου, ένα φακέλωμα στην πραγματικότητα του «βίου» νέων και παλιών κτισμάτων (σε δεύτερο στάδιο), το οποίο θεσπίστηκε πριν από δύο χρόνια αλλά ουδέποτε εφαρμόστηκε. Στόχος είναι η δημιουργία ενός μητρώου ακινήτων στο οποίο θα συμπεριληφθούν όλα τα αυθαίρετα κτίσματα καθώς κάθε υποβολή δήλωσης στο νόμο θα συνοδεύεται και με ένταξη στην ταυτότητα του κτιρίου. Με τον τρόπο αυτό θα γίνει και μια πρώτη καταγραφή του δομημένου χώρου της χώρας.
Στο φάκελο του κτιρίου που θα τηρείται από τον μηχανικό του ακινήτου θα περιλαμβάνονται στοιχεία όπως η οικοδομική άδεια, το πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, ακόμη και ένα ψηφιακό βίντεο που θα απεικονίζει όλους τους χώρους του ακινήτου και θα αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα σε κάθε προσπάθεια μετατροπής.
Το ΥΠΕΚΑ, ακολουθεί το αρχικό χρονοδιάγραμμα που είχε δώσει τον περασμένο Δεκέμβριο με στόχο την ψήφιση του νόμου για τα αυθαίρετα πριν την εκπνοή της τελευταίας παράτασης που είναι τα τέλη Μαίου. Στο υπουργείο δηλώνουν επίσης ότι ο νέος νόμος είναι σε γνώση του ΣτΕ και ότι υπερκαλύπτει τις απαιτήσεις του.
