«Ανάγκη άμεσων μέτρων κατά της ερημοποίησης»

Το φαινόμενο της ερημοποίησης στα εδάφη της Ελλάδας, λόγο των κλιματικών αλλαγών, με αύξηση της θερμοκρασίας και μείωση των βροχοπτώσεων, κάνουν αναγκαία τη λήψη μέτρων, αναφέρει ο Κωνσταντίνος Κοσμάς, καθηγητής Εδαφολογίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Η διαδικασία της ερημοποίησης έχει ξεκινήσει για τα καλά στη χώρα μας και η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την καταπολέμησή της», υπογράμμισε στο περιθώριο του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου ESSC (European Society for Soil Conservation), που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο «Καινοτόμες Στρατηγικές και Πολιτικές για τη Συντήρηση των Εδαφών».

Το φαινόμενο της ερημοποίησης, που αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου, ορίζεται η υποβάθμιση του εδάφους και του περιβάλλοντος στις ξηροθερμικές και ύφυγρες. Αυτό πρακτικά συνάδει σε μείωση ή ακόμα και απώλεια της παραγωγικότητας των γεωργικών και δασικών εκτάσεων, κυρίως λόγω της διάβρωσης, που επιφέρει δραστική μείωση του βάθους και της γονιμότητας του εδάφους και της βλάστησης. Εκτός όμως από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η ερημοποίηση έχει επίσης σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες, τόνισε ο κ. Κοσμάς, υπογραμμίζοντας ότι «εάν το έδαφος δεν αποδίδει, αμέσως μειώνεται η παραγωγή για τους αγρότες και περιορίζεται έτσι το ήδη συμπιεσμένο εισόδημά τους».

Βάσει των μετρήσεων της Ελληνικής Επιτροπής για την καταπολέμηση της ερημοποίησης, 34% των περιοχών της χώρας μας θεωρείται υψηλού κινδύνου, 49% μέτριου κινδύνου και 17% χαμηλού κινδύνου. Μεταξύ των περιοχών «υψηλού κινδύνου» ερημοποίησης κατατάσσονται όλα τα νησιά του Αιγαίου, περιοχές της Ανατολικής Πελοποννήσου, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας, τμήματα των Θεσσαλίας, Μακεδονίας και Θράκης, καθώς και το Κεντρικό και Νοτιοανατολικό τμήμα της Κρήτης, σύμφωνα με τον κ. Κοσμά. Μικρότερο κίνδυνο διατρέχουν τα εδάφη των περιοχών της Κεντρικής Ελλάδας και Πελοποννήσου και τα Ιόνια νησιά, ενώ μηδαμινή είναι η απειλή του φαινομένου της ερημοποίησης για τις πεδινές περιοχές, με πολύ καλά αποστραγγιζόμενα και βαθιά εδάφη.

Οι σημαντικότερες διεργασίες που μπορούν να οδηγήσουν στην ερημοποίηση μιας ευαίσθητης περιοχής είναι:διάβρωση του εδάφους, αλόγιστη χρήση γης από γεωργούς και κτηνοτρόφους, ελάττωση του διαθέσιμου νερού, αλάτωση, αλκαλίωση και η οξίνιση του εδάφους (μεταβολές στο ph του), χημική ρύπανση του εδάφους και η αποψίλωση των δασών. «Εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, το 15% των παραθαλάσσιων πεδινών περιοχών που καλλιεργούνται εντατικά θα επηρεαστεί άμεσα, δηλαδή περίπου έξι εκατομμύρια στρέμματα», τόνισε ο κ. Κοσμάς, κρίνοντας επιβεβλημένη την κατάρτιση σχεδίου ολοκληρωμένης διαχείρισης για την προστασία, από την υποβάθμιση και ερημοποίηση των εδαφών.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τον κ. Κοσμά, οι οκτώ πιο σημαντικές απειλές για τα εδάφη ανά τον κόσμο, πέρα της ερημοποίησης, είναι οι εξής: αλάτωση, διάβρωση, συμπίεση, απώλεια οργανικής ουσίας, ρύπανση, κάλυψη επιφάνειας με αδρανή υλικά και η απώλεια βιοποικιλλότητας.