Ο παγκόσμιος πόλεμος των σιδεράδων

Ραγδαίες ανακατατάξεις στον χώρο της βαριάς μεταλλευτικής βιομηχανίας «έκρυβε» η τελευταία 5ετία. Με δεδομένη την εξωπραγματική αύξηση των τιμών του χάλυβα και των υπολοίπων μετάλλων που καθημερινά σχεδόν τίθενται σε διαπραγμάτευση σε δυσθεώρητα επίπεδα στις διεθνείς αγορές (συγκεκριμένα, σε πενταπλάσιες τιμές σε σχέση με το 2002) και κυρίως τη διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη των αναπτυσσόμενων οικονομιών (Κίνα, Ινδία, Ρωσία, Βραζιλία) για πρώτες ύλες, η εικόνα της παγκόσμιας αγοράς έχει αλλάξει, πολλές φορές ακόμα και με την αρωγή, ή έστω την... ενθάρρυνση κυβερνήσεων και κρατικών αρχών!

Στην παρούσα φάση, πάντως, τον τόνο των εξελίξεων τον υπαγορεύουν οι κινήσεις Κινέζων, Ρώσων και Ινδών. Οι οικονομίες των συγκεκριμένων χωρών βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, σε ορισμένες περιπτώσεις πέραν πάσης λογικής και... πρόβλεψης, με αποτέλεσμα να πιέζουν τις τιμές του χάλυβα και των βιομηχανικών μετάλλων, αλλά και να καθιστούν επιτακτική την απεξάρτησή τους από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες. Κάτι που μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο μέσω της απόκτησης πρόσβασης στην πηγή παραγωγής, δηλαδή με την εξαγορά των εταιρειών που παράγουν αυτές τις τόσο πολύτιμες πρώτες ύλες.

Και κάπου εδώ η αγορά γίνεται... μύλος, καθώς από τη μία πλευρά βρίσκονται οι αδημονούντες Κινέζοι, Ινδοί και Ρώσοι, οι οποίοι αναζητούν εναγωνίως χαλυβουργίες προς εξαγορά, από την άλλη οι παραδοσιακές δυνάμεις του χώρου που αναζητούν τρόπους να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς (και τα κέρδη τους) και, τέλος, στο μέσον βρίσκονται οι εποπτικές αρχές Ευρώπης, Ιαπωνίας και φυσικά Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες πασχίζουν να αποτρέψουν φαινόμενα συγκεντρωτισμού στην αγορά!

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Στη διεθνή αγορά αυτή τη στιγμή οι κυρίαρχες δυνάμεις είναι οι εταιρείες BHP Billiton, Vale do Rio Doce και Rio Tinto. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει χώρος για τους... υπόλοιπους παίκτες της αγοράς. Με πρωταγωνίστριες της υπόθεσης εταιρείες από τη Βραζιλία, την Αυστραλία και την Αφρική.

Ο παράγων Κίνα είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση. Οι Κινέζοι θεωρούν πως μπορούν να «παίξουν» στην αγορά με δύο τρόπους: είτε με την απευθείας εξαγορά μεγάλων χαλυβουργιών είτε με τη συμμετοχή τους στο μετοχικό κεφάλαιο ομοειδών εταιρειών.

Το πρώτο σενάριο βρίσκει εφαρμογή στο φημολογούμενο ενδιαφέρον της Chinalco για την BHP Billiton. Η Chinalco -επισήμως ονομάζεται Aluminum Corp. of China και φυσικά είναι κρατικά ελεγχόμενη- δεν κρύβει εδώ και καιρό τις προθέσεις της. Ηδη έχει συνάψει στρατηγική συμμαχία με την αμερικανική Alcoa για την από κοινού εξαγορά του 12% της καναδικής Rio Tinto, ενώ τώρα προσπαθεί να «βάλει πόδι» και σε ακόμα έναν μεταλλευτικό κολοσσό. Μόνο που στην περίπτωση της BHP Billiton φαντάζει σαν να κοντράρεται με τα ίδια τα συμφέροντά της, καθώς η τελευταία προσπάθησε στα τέλη του 2007 να εξαγοράσει τη Rio Tinto!

Η Rio Tinto μόλις προ ενός έτους απορρόφησε την ομοίως καναδική βιομηχανία αλουμινίου Alcan κι έκτοτε έχει εξελιχτεί στον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό αλουμινίου παγκοσμίως, (τέταρτη σε παραγωγή χάλυβα παγκοσμίως).

Τέλος, κάθε άλλο παρά αμέτοχη παρακολουθεί τις εξελίξεις και η βραζιλιάνικη Vale, η οποία ελέγχει σήμερα το 1/3 της παγκόσμιας αγοράς χάλυβα. Οι Βραζιλιάνοι φέρονται να έχουν καταθέσει πρόταση εξαγοράς της αγγλοελβετικής χαλυβουργίας Xstrata έναντι ποσού 76 δισ. δολαρίων.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΞΑΓΟΡΩΝ

2002: Την εποχή όπου ακόμα οι τιμές του χάλυβα βρίσκονταν σε εξωφρενικά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τα σημερινά, αλλά και η δυναμική που είχαν ακόμα και οι μεγαλύτερες ινδικές επιχειρήσεις σαφώς και δεν ενέπνεε κανέναν για κινήσεις παγκόσμιου βεληνεκούς, προκάλεσε αίσθηση η ανακοίνωση της έναρξης διαπραγματεύσεων μεταξύ της μεγάλης αγγλοολλανδικής χαλυβουργίας Corus με τον ινδικό όμιλο επιχειρήσεων Tata. Αίσθηση που μετατράπηκε σε απορία, όταν τελικώς ο ινδικός όμιλος εξαγόρασε τη μεγάλη ευρωπαϊκή χαλυβουργία έναντι ποσού 8 δισ. δολαρίων, σε μια επιχειρηματική κίνηση που ήταν -τότε- μακράν η μεγαλύτερη εξαγορά ξένης επιχείρησης από ινδική εταιρεία.

2006-2007: Στον δρόμο του μεγάλου ανταγωνιστή του -σε επιχειρηματικό επίπεδο- Ρατάν Τάτα κινήθηκε ο Ινδός μεγιστάνας Λάκσμι Μιτάλ, ο οποίος όμως έκανε το κόλπο γκρόσο, καθώς οραματίστηκε και τελικώς πέτυχε τη δημιουργία της μεγαλύτερης επιχείρησης παραγωγής χάλυβα στον πλανήτη. Ο λόγος για τη συγχώνευση της φερώνυμης χαλυβουργίας του ομίλου του με την κολοσσιαία ευρωπαϊκή χαλυβουργία Arcelor, που τότε ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη χαλυβουργία σε ύψος διαχείρισης-επεξεργασίας χάλυβα και πρώτη σε πωλήσεις διεθνώς. Το deal κόστισε στον Ινδό δισεκατομμυριούχο πάνω από 34 δισ. δολάρια, αλλά το αντίτιμο ήταν η απόκτηση του πλέον εξειδικευμένου ομίλου στον κλάδο της επεξεργασίας χάλυβα. Ακόμα και σήμερα, έπειτα από έναν... καταιγισμό εξελίξεων και συγχωνεύσεων μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου, η Arcelor - Mittal παραμένει μία από τις μεγαλύτερες μονάδες στον χώρο.

Στα τέλη του 2007 κορυφώθηκε η κινητικότητα στον χώρο της χαλυβουργίας. Την αρχή έκανε η προσπάθεια της Arcelor-Mittal να αποκτήσει τον έλεγχο της υπ’ αριθμόν 2 χαλυβουργίας της Κίνας, της Angang Steel. Προσπάθεια που μέχρι σήμερα -καίτοι παραμένει ενεργή η πρόταση Μιτάλ- δεν έχει τελεσφορήσει, ίσως λόγω προσκομμάτων που βάζουν οι κινεζικές αρχές. Οι τελευταίες δεν θα ήθελαν περαιτέρω ενίσχυση της Arcelor - Mittal μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, κι αυτό γιατί ήδη ο δαιμόνιος Ινδός έχει αποκτήσει το 32% της χαλυβουργίας Hunan Valin Tube Steel & Wire, ενώ δεν κρύβει πως θέλει να αποκτήσει και τον έλεγχο της China Oriental μέσω του χρηματιστηρίου. Εδώ όμως θα βρει αντιμέτωπη την κινεζική νομοθεσία, η οποία απαγορεύει την απόκτηση πλειοψηφικού μεριδίου σε χαλυβουργίες -και γενικότερα σε μεγάλες κινεζικές βιομηχανίες- από ξένους επενδυτές.

Τέλος, υπάρχουν και οι Ρώσοι. Αρχής γενομένης από τα μέσα του 2005, όταν η Evraz Group, η μεγαλύτερη παραγωγός χάλυβα της Ρωσίας, ανακοίνωσε την εξαγορά της αμερικανικής Oregon Steel αντί 2,3 δισ. δολαρίων.

Κι έπεται συνέχεια ...