Χαλάρωση των capital controls στις επιχειρήσεις προτείνει η ΕΣΕΕ

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Προέδρου της ΕΣΕΕ κ, Βασίλη Κορκίδη με τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Στουρνάρα, τον Υποδιοικητή κ. Θ. Μητράκο και τον πρόεδρο της επιτροπής διακίνησης κεφαλαίων κ. Γ. Κορμά στο γραφείο του κ. Διοικητή της ΤτΕ.  

Το θέμα της συνάντησης ήταν η πρόταση της ΕΣΕΕ για δημιουργία υποεπιτροπών αξιολόγησης αιτημάτων εξαιρέσεων από τους περιορισμούς διαχείρισης κεφαλαίων (capital controls) σε κάθε Τράπεζα, ώστε να διευκολυνθούν οι επιχειρήσεις στις συναλλαγές τους με το εξωτερικό, οι οποίες επί του παρόντος είναι στάσιμες. Στο πλαίσιο της συνάντησης συζητήθηκαν επίσης γενικότερα θέματα που έχουν να κάνουν με τον ρόλο και τη κατάσταση των ελληνικών Τραπεζών σε αυτήν την δύσκολη εποχή.

Εκ μέρους της Τράπεζας Ελλάδος ξεκαθαρίστηκε ότι η μοναδική Επιτροπή του είδους που εδρεύει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους κάνει ό,τι μπορεί, λειτουργώντας καθ’ όλο το 24ωρο, προκειμένου να επιτρέψει τις συναλλαγές που απελευθερώνουν τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα ευπαθή προϊόντα με άμεση προτεραιότητα, ενώ αμέσως μετά ακολουθούν οι πρώτες ύλες για την βιομηχανία. Συγκεκριμένα, στην Επιτροπή συμμετέχουν 17 επιθεωρητές, οι οποίοι παραλαμβάνουν τα αιτήματα, τα επεξεργάζονται αμέσως με τους αρμόδιους συνεργάτες τους στο ΓΛΚ, ενώ στην Επιτροπή μετέχει επίσης και εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου.  

Εκτός των άλλων επισημάνθηκε προς την ΕΣΕΕ ότι εναπόκειται στους επιχειρηματίες, να ασκήσουν πιέσεις στην Τράπεζά τους για την άμεση υποβολή του αιτήματός τους στην Επιτροπή, ενώ από την προσωπική τους Τράπεζα εξαρτάται επίσης η αύξηση του «παραθύρου» Target 2 για επιλεγμένες συναλλαγές που υφίσταται ανάγκη να διεκπεραιωθούν άμεσα.

Η διαδικασία έχει ως εξής: Η Τράπεζα δέχεται το αίτημα, το οποίο υποβάλλει με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και μόλις επιληφθεί η Επιτροπή, αποστέλλεται άμεση απάντηση.  Άρα, οι κυριότεροι συντελεστές άμεσης αποδοχής του αιτήματος εξαρτώνται κυρίως από την Τράπεζα που είναι πελάτης ο κάθε επιχειρηματίας.  

Για την βελτίωση ωστόσο της διαδικασίας, η Τράπεζα Ελλάδος άφησε ανοικτό το θέμα της επανεξέτασης της συγκεκριμένης δομής, κατά τρόπο ώστε η ικανοποίηση της πρότασης της ΕΣΕΕ για δημιουργία ειδικής Επιτροπής σε κάθε Τράπεζα να εξεταστεί και να υλοποιηθεί.

Άλλωστε, τα "capital controls" θα είναι παρόντα για αρκετό καιρό ακόμα μετά το άνοιγμα των Τραπεζών, το οποίο ελπίζουμε όλοι να γίνει άμεσα μετά την επίτευξη της συμφωνίας. Η συνεργασία της ΕΣΕΕ με την Τράπεζα της Ελλάδος για μια πιο ευέλικτη και αποτελεσματική διαδικασία, θα είναι διαρκής και εξαντλητική τους επόμενους μήνες.

Ως μία πρώτη προσέγγιση και βάση συζήτησης, η ΕΣΕΕ προσκόμισε στον κ. Διοικητή, τα αντίστοιχα μέτρα που είχαν ληφθεί για την κυπριακή οικονομία, τα οποία, συμποσούμενα σε 7 σημεία, είχαν ως εξής:

1. Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων στην Κύπρο στόχευε κυρίως στη διακοπή της δυνατότητας μεταφοράς χρήματος μεταξύ τραπεζικών ιδρυμάτων. Συνεπώς οι περιορισμοί στις συναλλαγές μεταξύ ιδρυμάτων και λογαριασμών ενός δικαιούχου εντός της ίδιας τράπεζας ήταν πιο αυστηροί σε σύγκριση με όσα ισχύουν για όσους έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρονική τραπεζική στην Ελλάδα, όπου ουσιαστικά δεν υφίστανται περιορισμοί για λογαριασμούς όψεως. 
2. Οι επιταγές γίνονταν δεκτές για καταθέσεις μόνο στο όνομα του δικαιούχου κομιστή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέσο χρηματοδότησης στο εμπόριο και στις συναλλαγές γενικότερα. Οι προθεσμιακές καταθέσεις που έληγαν μέσα στον επόμενο μήνα είχαν πάρει παράταση για τουλάχιστον ένα μήνα και στη συνέχεια μόνο ένα ποσοστό αυτών μπορούσε να μεταφερθεί σε λογαριασμό όψεως.

3. Όσοι Κύπριοι ταξίδευαν στο εξωτερικό δεν μπορούσαν να εξάγουν πάνω από 1.000 € σε μετρητά, ενώ στο εξωτερικό μπορούσαν να αποσύρουν από τα συνεργαζόμενα ATM έως 300 € ημερησίως. 

4. Μετά το πέρας της τραπεζικής αργίας των 6 ημερών στην οποία προστέθηκαν δυο ημέρες κανονικής αργίας υπήρχε δυνατότητα συναλλαγών από τα γκισέ, κάτι που δεν υπάρχει ακόμα στην χώρα μας. Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας οι πληρωμές προς το εξωτερικό για ιδιώτες και επιχειρήσεις πρέπει να εγκριθούν από την Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών του ΓΛΚ. Η ανάλογη Επιτροπή στην Κύπρο πολύ γρήγορα χρησιμοποίησε τη δυνατότητα που της έδινε ο σχετικός νόμος για να εκχωρήσει στις τράπεζες τη δυνατότητα έγκρισης κατηγοριών πληρωμών (πχ. πληρωμές για τη συνήθη λειτουργία ναυτιλιακών εταιρειών και προς την IATA, εισαγωγές φαρμάκων, ιατρικές δαπάνες φυσικών προσώπων) με στόχο τη μείωση του όγκου των αιτημάτων που έπρεπε να διαχειριστεί και τη μείωση του χρόνου ανταπόκρισης για τα αιτήματα που έπρεπε να διαχειριστεί. 

5. Σε ό,τι αφορά ειδικά τις επιχειρηματικές συναλλαγές προς το εξωτερικό το όριο για συναλλαγές χωρίς κανένα περιορισμό αυξήθηκε πολύ γρήγορα από τα 5.000 € ανά λογαριασμό σε 300.000 € ανά συναλλαγή και εντός μηνός ο περιορισμός αυτός είχε ουσιαστικά καταργηθεί καθώς το όριο αυξήθηκε σε 1 εκ. €. Αντίστοιχη πορεία είχαν και οι περιορισμοί για συναλλαγές φυσικών προσώπων, που περιλαμβάνουν και πολλές άλλες παραμέτρους από την ανανέωση προθεσμιακών καταθέσεων έως τη χρήση πιστωτικών καρτών, όπως και η μεταφορά τίτλων, αξιόγραφων και οι αλλαγές θεματοφυλακής. Βέβαια, αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι, όλα αυτά συνέβησαν αφού έγινε κούρεμα καταθέσεων και ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών.

6. Με διατάγματα ή με τις αποφάσεις της Επιτροπής, οι δαπάνες προς το εξωτερικό για μισθοδοσία, δίδακτρα και σπουδές καθώς και εμβάσματα για ιατρικές δαπάνες, είχαν ελαστική αντιμετώπιση. Επίσης, σταθερή και γρήγορη ήταν και η χαλάρωση πολλών περιορισμών, πέραν του ύψους των συναλλαγών, για συναλλαγές εντός του εσωτερικού της χώρας. Ουσιαστικά μέσα σε ένα μήνα η πλειοψηφία των καθημερινών συναλλαγών των επιχειρήσεων αλλά και των νοικοκυριών στο εσωτερικό της χώρας αλλά και προς το εξωτερικό μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς ουσιαστικούς περιορισμούς.

7. Η ανάληψη του ημερήσιου ορίου στη Κύπρο ήταν 300 €  αρχικά και 500 € ένα μήνα αργότερα χωρίς την απώλεια δυνατότητας ανάληψης του ποσού αυτού μια επόμενη μέρα. Αυτή η εξέλιξη βέβαια συνδέεται με την αξιόπιστη διευθέτηση της φερεγγυότητας των τραπεζών στη Κύπρο, αλλά και την εφαρμογή ενός προγράμματος σε πνεύμα συνεργασίας με τους εταίρους. Στο πλαίσιο αυτό, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης οδήγησε, δύο χρόνια μετά την επιβολή τους, στην κατάργηση όλων των περιορισμών στις 6/4/2015.

Όλα τα παραπάνω συμφωνήθηκε ότι θα πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, με την ιδιαίτερη επισήμανση φυσικά των διαφοροποιήσεων που επιβάλλονται για την εγχώρια αγορά στην περίπτωση της Ελλάδας, σε σχέση με το μοντέλο της Κύπρου.  Συζητήθηκαν επίσης οι ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν και κυρίως αφορούν στις επιχειρήσεις και στην αγορά, αφού οι τράπεζες δεν εκτελούν πιστώσεις οι οποίες έχουν ανοιχτεί σε Έλληνες πελάτες τους από ξένους προμηθευτές, με αποτέλεσμα να μη διεκπεραιώνονται οι παραγγελίες του εισαγωγικού και του εξαγωγικού εμπορίου.

Ο Διοικητής της ΤτΕ σημείωσε ότι έχει γίνει προεργασία ώστε το συντομότερο μετά τη συμφωνία, να δοθούν στο κοινό περισσότερες τραπεζικές υπηρεσίες και σταδιακά να ομαλοποιηθούν όλες οι τραπεζικές λειτουργίες όσο γρηγορότερα γίνεται.

Επίσης εντός των ημερών, θα ξεκινήσει η διαδικασία δημιουργίας των υποεπιτροπών ελέγχου διακίνησης κεφαλαίων σε κάθε Τράπεζα. Η ΕΣΕΕ με αφορμή τη συνάντηση, απέστειλε επιστολή σε όλες τις Ομοσπονδίες και Εμπορικούς Συλλόγους ανά την χώρα, προκειμένου να γνωστοποιήσουν στην Συνομοσπονδία όποιες προτάσεις έχουν και κρίνουν ότι είναι χρήσιμες για την προσαρμογή του πλαισίου των εξαιρέσεων από τους περιορισμούς  για τις απαιτήσεις που εξυπηρετούν την αγορά και τις επιχειρήσεις.

Ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Βασίλης Κορκίδης εξήρε την προσπάθεια του εμπορικού κόσμου της χώρας, να λειτουργεί τις εμπορικές επιχειρήσεις σχεδόν τρεις εβδομάδες με κλειστές τράπεζες χωρίς ελλείψεις και χωρίς ανατιμήσεις. Τέλος, ευχήθηκε μετά τη συμφωνία να πάνε όλα καλύτερα και η κατάσταση στην αγορά να ομαλοποιηθεί γρήγορα.