Λείπουν 5,4 δισ. από τα Ταμεία ως το τέλος του χρόνου!

Στα 5 μεγαλύτερα Ταμεία που καλύπτουν για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη το 93% των ασφαλισμένων στη χώρα μας θα χρειαστούν μέχρι τέλος του έτους που διανύουμε 4,7 περίπου δισ. ευρώ επιπλέον εκείνων που προβλέπονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό, για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Πρόκειται για το ΙΚΑ, τον ΟΓΑ, τον ΟΑΕΕ, τον ΟΠΑΔ και το ΝΑΤ, ενώ παραμένει το πρόβλημα του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων που χρειάζεται 670 περίπου εκατ. ευρώ για να δώσει το εφάπαξ βοήθημα σε 15600 εργαζόμενους του Δημοσίου που έχουν παραιτηθεί μέχρι και 20 μήνες πριν. 

Τα δραματικά αυτά στοιχεία παρουσίασε το μεσημέρι της Πέμπτης στην διάρκεια συνέντευξης τύπου η ΠΟΠΟΚΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής), προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης. Και οι συνδικαλιστές τόνισαν χαρακτηριστικά ότι «τα χρήματα αυτά πρέπει να δοθούν και επομένως η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια για όποιους ελιγμούς ή μεταφορά ενός νέου ελλείμματος στον επόμενο χρόνο, όπως γινόταν σε αρκετές περιπτώσεις τα προηγούμενα χρόνια. Εάν δεν δοθούν τα χρήματα, το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και το ΝΑΤ δεν θα μπορούν να καταβάλουν συντάξεις τους επόμενους μήνες. Επιπλέον Ο ΟΠΑΔ θα υποχρεώσει τους ασφαλισμένους να πληρώνουν από την τσέπη τους εξετάσεις και φάρμακα, ο ΟΓΑ (και ο ΟΠΑΔ βέβαια) θα δημιουργήσουν ένα τεράστιο χρέος στα νοσοκομεία και τους προμηθευτές. Στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων ο χρόνος αναμονής για την καταβολή του εφάπαξ βοηθήματος θα έχει φτάσει μέχρι το τέλος του χρόνου στα δυο χρόνια και έπεται συνέχεια»… 

Όπως μάλιστα επεσήμανε ο πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ κ. Γιάννης Κουτρουμάνης, οι οφειλές του Δημοσίου προς τα ταμεία αυξάνονται κάθε χρόνο κατά 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ (!) και στο τέλος του φετινού έτους αναμένεται να έχουν διαμορφωθεί στα 12,6 δισεκατομμύρια… 

Τα ανά Ταμείο στοιχεία της Ομοσπονδίας αναδεικνύουν μία ζοφερή εικόνα για τα οικονομικά τους. Συγκεκριμένα: 

- Το ΙΚΑ μέχρι το τέλος Ιουλίου θα έχει εισπράξει όλη την επιχορήγηση που αντιστοιχεί στην χρηματοδότησή του από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (2,6 δις ευρώ). Μέχρι το τέλος του 2009 θα χρειαστεί 2 τουλάχιστον δις ευρώ επιπλέον  για να πληρώσει τις συντάξεις, χωρίς να υπολογίζονται άλλες υποχρεώσεις που έχει ήδη σε ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, Νοσοκομεία κλπ.

- Ο ΟΑΕΕ έχει εισπράξει από το δημόσιο όσα αντιστοιχούν στη χρηματοδότησή του από τον Μάιο (805 εκατ. ευρώ) και αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους να χρειαστεί επιπλέον 800 περίπου εκατ. ευρώ.

- Ο ΟΓΑ θα χρειαστεί επιπλέον 900 εκατ. ευρώ προκειμένου να πληρώσει τις οφειλές του στα νοσοκομεία που έχουν δημιουργηθεί από το 2008 και μέχρι σήμερα και όχι για το σύνολο και του 2009.

- Ο ΟΠΑΔ θα χρειαστεί επιπλέον 800 τουλάχιστον εκατ. ευρώ προκειμένου να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις του μέχρι το τέλος του χρόνου, έτσι ώστε να μην διακοπεί και πάλι η συνεργασία με γιατρούς, φαρμακεία κλπ και να πληρώνουν οι εργαζόμενοι από την τσέπη τους.  Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα ο ΟΠΑΔ έχει εισπράξει από το κρατικό προϋπολογισμό 550 περίπου εκατ. ευρώ από 1,22 δις που έχουν εγγραφεί και οφείλει μέχρι σήμερα:

200 εκατ. ευρώ σε φαρμακεία

300 εκατ. ευρώ σε γιατρούς

100 εκατ. ευρώ σε κλινικές

450 εκατ. ευρώ σε κρατικά νοσοκομεία

Δηλαδή και όλα τα υπόλοιπα χρήματα να καταβληθούν από το Δημόσιο ( 670 εκατ. ευρώ περίπου) ο ΟΠΑΔ θα μείνει με χρέος 370 εκατ. ευρώ συν τις δαπάνες του 2^ου εξαμήνου του 2009 που αναμένεται να διαμορφωθούν στα 800 εκ. ευρώ.

- Το ΝΑΤ θα χρειαστεί επιπλέον 200 τουλάχιστον εκατ. ευρώ προκειμένου να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα με την καταβολή των συντάξεων. 

Δεν φταίει η κρίση, αλλά η πολιτική… 

Η ΠΟΠΟΚΠ επισημαίνει ότι η δραματική επιδείνωση της κατάστασης δεν είναι απόρροια της κρίσης, αλλά της ακολουθούμενης πολιτικής. Και αυτό καθώς:

- Η εισφοροδιαφυγή για το σύνολο των Ταμείων αυξάνεται κατά 1,2 δισ. ευρώ το χρόνο και το 2009 αναμένεται να διαμορφωθεί  στα 8,5 δισ. ευρώ.

- Οι δαπάνες των Ταμείων για υγειονομική περίθαλψη αυξάνονται κατά 15- 20 % κάθε χρόνο, ενώ η φαρμακευτική δαπάνη αυξάνεται τα 3 τελευταία χρόνια από 20- 30 % ετησίως  (υπάρχουν διαφορές από Ταμείο σε Ταμείο). Αποτέλεσμα της μεγάλης ανεξέλεγκτης αύξησης των δαπανών αυτών είναι να μετατραπούν σε ελλειμματικούς  όλοι οι Κλάδοι Υγείας των μεγάλων Ταμείων.

Η φαρμακευτική δαπάνη στο ΙΚΑ το 2005 ήταν 1,38 δισ. ευρώ και το 2009 θα φτάσει τα 2,5 δισ. ευρώ (αύξηση 81,2 % την τετραετία). Αντίστοιχα η φαρμακευτική δαπάνη στον ΟΓΑ τα 2005 ήταν 690 εκατ. ευρώ και το 2009 θα φτάσει τα 1,3 δισ. ευρώ (αύξηση 88,4 % την τετραετία). Οι απώλειες σε πόρους για τα Ταμεία από τη σπατάλη των Κλάδων Υγείας ανέρχονται σε 3 περίπου δις ευρώ το χρόνο. Από τους λιγοστούς ελέγχους που πραγματοποιούν τα Ταμεία διαπιστώνεται ότι το 1/3 περίπου των δαπανών θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν υπήρχε σωστή οργάνωση των Ταμείων και συστηματικός έλεγχος ( οι συνολικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη φθάνουν τα 9 δις ευρώ το χρόνο).

-Τα κάθε μορφής προγράμματα εθελούσιας εξόδου που έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί εκτιμάται ότι επιβαρύνουν πλέον σε ετήσια βάση το σύστημα και ιδιαίτερα το ΙΚΑ με ένα ποσό 900 περίπου εκατ. ευρώ.

-Η περιουσία των Ταμείων παραμένει αναξιοποίητη και μειώνεται λογιστικά λόγω της μεγάλης υποχώρησης των μετοχών στο Χρηματιστήριο, ενώ παράλληλα, σε πολλά μεγάλα Ταμεία,  η περιουσία χρησιμοποιείται για να καλύψει τρέχουσες υποχρεώσεις. Την ίδια στιγμή δομημένα ομόλογα ύψους 720 εκατ. ευρώ βρίσκονται στα χαρτοφυλάκια των Ταμείων. Εκτίμησή μας είναι  ότι η λογιστική και η πραγματική σε μεγάλο βαθμό μείωση της περιουσίας μέσα στα δύο τελευταία χρόνια είναι της τάξης του 25% ( από 31,5 σε 23,5 δις ευρώ). Αυτό σημαίνει ότι η περιουσία αντιστοιχεί πλέον στις δαπάνες ενός μόλις εξαμήνου για το σύνολο των Ταμείων. 

-Τα στοιχεία του πρώτου 5μήνου στα δύο μεγαλύτερα Ταμεία, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, δείχνουν ότι η πορεία των εσόδων κινείται με ρυθμούς 8-12 % κάτω από τα προϋπολογισθέντα έσοδα. 

Τα Ταμεία είχαν πρόβλημα εισπραξιμότητας (υπήρχαν και τα προηγούμενα χρόνια προβλήματα που τα έσοδα ήταν μειωμένα, πριν χτυπήσει την πόρτα μας η κρίση). Τώρα αυτό το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο και εκτιμάται ότι για το 2009 θα οδηγήσει σε νέες απώλειες πόρων ύψους 2,2 δις ευρώ. 

Παράλληλα, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για αύξηση της ανεργίας κατά 120.000 θέσεις και μείωσης του χρόνου εργασίας για 100.000 εργαζόμενους, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν επιπλέον απώλειες πόρων για τα Ταμεία ύψους 750 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση (600 και 150 εκατ. αντίστοιχα). Έτσι, λοιπόν, για το 2009 είναι πολύ πιθανόν οι απώλειες πόρων για το ασφαλιστικό μας σύστημα να αγγίζουν συνολικά τα 19 δισ. ευρώ. 

Παρεμβάσεις - μονόδρομος

Σύμφωνα με την ΠΟΠΟΚΠ, αρνητικά έχουν λειτουργήσει και οι ενοποιήσεις ταμείων, ενώ τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν είναι συγκεκριμένα: 

1.     Τα Ταμεία θα πρέπει να ενισχυθούν από σήμερα και μέχρι τέλος του  χρόνου, με το ποσό των 5 δις ευρώ περίπου προκειμένου  να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Τα σενάρια που εξετάζονται ή συζητούνται για προσφυγή των Ταμείων σε δανεισμό θα είναι καταστροφικά εάν υιοθετηθούν για το  μέλλον του συστήματος.

2.     Το ΙΚΑ που διαθέτει τα στοιχεία αλλά και την τεχνογνωσία να  προχωρήσει άμεσα στην εκπόνηση των μελετών για την καταγραφή  των ελλειμμάτων που προκύπτουν από την ένταξη των Ταμείων των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι ο επιμερισμός του κόστους έτσι ώστε οι τράπεζες, οι μεγάλες επιχειρήσεις και το δημόσιο να αναλάβουν το μέρος του κόστους που τους αναλογεί. 

3.     Να επανέλθει το πάγιο σύστημα ρύθμισης οφειλών ( Ν. 2676/1999) με τις αναγκαίες βελτιώσεις έτσι ώστε να υπάρχουν σταθεροί και ενιαίοι κανόνες που δεν θα λειτουργούν σε βάρος των οικονομικών των Ταμείων. 

4.     Να ολοκληρωθούν μέσα στο χρόνο και όπου υπάρχουν να ενεργοποιηθούν όλα τα προγράμματα μηχανοργάνωσης για τον έλεγχο  των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης. Παράλληλα θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα της από κοινού διαπραγμάτευσης των Ασφαλιστικών Ταμείων για την αγορά υπηρεσιών υγείας και φαρμάκου. Ο περιορισμός της σπατάλης είναι προϋπόθεση για τη διασφάλιση της οικονομικής ισορροπίας του συστήματος. Όσα και να δώσει το κράτος δεν επαρκούν εάν δεν λυθεί αυτό το πρόβλημα. 

5.     Να υπάρξει νέος σχεδιασμός των ενοποιήσεων που θα περιλαμβάνει μελέτες σε όλα τα Ταμεία, νέους οργανισμούς με τις αναγκαίες υπηρεσίες σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο αλλά και το αναγκαίο προσωπικό, νέο χρονοδιάγραμμα υλοποιήσεως με ενδιάμεσα βήματα και προσανατολισμός σε σχέση  με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Ο σκοπός δεν μπορεί να είναι η ισοπέδωση των παροχών και η παραπέρα υποβάθμισή τους, αλλά η βελτίωση των παροχών και η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

6.     Σωστή και με αξιοκρατικά κριτήρια αξιοποίηση του προσωπικού που  εργάζεται στο χώρο της Κοινωνικής Ασφάλισης. Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για να καλυφθούν  οι ανάγκες των νέων οργανισμών. Παράλληλα η επανεκπαίδευση του προσωπικού και η αναβάθμιση των αποδοχών τους, είναι αναγκαίες επιλογές, προκειμένου να  δημιουργηθεί ένα αξιόμαχο ανθρώπινο δυναμικό. 

7.     Απαιτείται σε σταθερή και λειτουργική βάση η συνεργασία και η σωστή αξιοποίηση όλων των ελεγκτικών μηχανισμών σε πρώτη φάση  των εποπτευόμενων από το Υπ. Α.κ. Π. και  στην αμέσως επόμενη στο σύνολό τους. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί σήμερα είναι  αποδυναμωμένοι, ανεπαρκείς και ασύνδετοι μεταξύ τους.

«Ή θα πάμε σε μια πραγματική μεταρρύθμιση του συστήματος που προϋποθέτει τη διασφάλιση των πόρων του και τη σωστή διαχείρισή τους ή θα βλέπουμε τα επόμενα χρόνια το «πάγωμα» των συντάξεων να επαναλαμβάνεται και τις νέες ανατροπές στα δικαιώματα να προβάλουν ως αναγκαία και επιβεβλημένη επιλογή» τονίστηκε χαρακτηριστικά από την διοίκηση της Ομοσπονδίας.