Πάγωσαν οι πληρωμές μετά τα φορολογικά μέτρα

Το τελευταίο δίμηνο ακούγονται δειλά οι πρώτες αισιόδοξες εκτιμήσεις πως η οικονομία δείχνει ότι αρχίζει να ξεπερνά τους σκοπέλους της κρίσης. Οι αγορές επίσης δείχνουν σημάδια «ανάκαμψης» που οφείλονται όμως στο ότι δεν επιβεβαιώθηκε το σενάριο της απόλυτης καταστροφής.

Τα μηνύματα όμως από την πραγματική οικονομία εξακολουθούν να είναι δυσοίωνα. Η όποια βελτίωση αντανακλάται στην επιβράδυνση της χειροτέρευσης και όχι στην αποκατάσταση της ομαλοποίησης.

Οι οικονομικές συνθήκες παραμένουν ασφυκτικές αυξάνοντας τις πιέσεις στην πραγματική οικονομία η οποία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η λειτουργία του εμπορίου, η ομαλή εξυπηρέτηση των πληρωμών, η ικανοποιητική ρευστότητα των επιχειρήσεων, η τακτική ροή χρηματοδοτήσεων, η κάλυψη των υποχρεώσεων. Όλα τα παραπάνω όμως μόνο βελτίωση δεν δείχνουν.

Τα στοιχεία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών για τη συνεχή αύξηση των ακάλυπτων επιταγών είναι ανησυχητικά. Μέχρι στιγμής οι τράπεζες μεταδίδουν πως το πρόβλημα των ακάλυπτων επιταγών είναι διαχειρίσιμο, ωστόσο δεν κρύβουν πως οι κίνδυνοι ελλοχεύουν και κανείς δεν αποκλείει το πρόβλημα να οξυνθεί σε βαθμό που θα το καθιστά έως και μη επιλύσιμο.

Η επίσημη έναρξη της περιόδου των θερινών διακοπών που συνέπεσε και  με την ανακοίνωση των νέων έκτακτων φορολογικών μέτρων αλλά και με την προαναγγελία πρόσθετων μέτρων το fθινόπωρο, συνοδεύθηκε από περαιτέρω αύξηση των ήδη αυξημένων έτσι κι αλλιώς καθυστερήσεων στις αποπληρωμές δανείων.

Το πρόβλημα εστιάζεται κατά κύριο λόγο στα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων και επαγγελματιών καθώς και στα δάνεια καταναλωτικής πίστης ιδιωτών. Ειδικά οι ιδιώτες, αυτή την εποχή, θέτουν ως πρώτης προτεραιότητας θέμα τη διασφάλιση έστω και μιας εβδομάδας οικογενειακών διακοπών παρά την πληρωμή των δανείων που θεωρούν ότι μπορούν να καθυστερήσουν για ένα ή δύο μήνες.

Όσο για τους μικρομεσαίους, είναι πολύ στριμωγμένοι, παραδέχονται αρμόδια στελέχη των τραπεζών, αναγνωρίζοντας πως τα όποια –θετικά- μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων υπολείπονται των πραγματικών αναγκών και υποχρεώσεων οι οποίες προστιθέμενες και αυξανόμενες σε μηνιαία βάση είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκπληρωθούν.

Ανησυχία και για τους μεγάλους

Παρ’ ότι δεν ομολογείται, ο φόβος στις τράπεζες είναι μεγάλος. Αν αρχίσουν να «σκάνε» οι μικροί δεν πρόκειται να γλυτώσουν ούτε οι μεγάλοι. Είναι θέμα χρόνου, επισημαίνεται, ο οποίος προσδιορίζεται στο τελευταίο τρίμηνο του 2009 και το 2010.

Στατιστικά, εξηγούν, το καλοκαίρι παρατηρείται πάντα αφενός μείωση της πιστωτικής επέκτασης και αφετέρου αύξηση των καθυστερήσεων στην εξυπηρέτηση των δανείων, που όμως αρχίζει να ομαλοποιείται από το φθινόπωρο και μετά.

Σε ένα περιβάλλον σαν το σημερινό, οι αντοχές των δανειοληπτών έχουν εξασθενίσει σοβαρά, οι προσδοκίες για βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών έχουν υποχωρήσει και η ανασφάλεια έχει ενταθεί. Οι παράγοντες αυτοί μόνο καθησυχαστικοί δεν είναι για να ελπίζει κανείς στη φθινοπωρινή ομαλοποίηση.

Αντίθετα, πληθαίνουν οι ανησυχίες καθώς εκτιμάται πως τα λουκέτα και η ανεργία θα αυξηθούν, επηρεάζοντας σοβαρά  το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας που την τελευταία δεκαετία βασίζεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της στην ιδιωτική κατανάλωση.  Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ελλάδα η ιδιωτική κατανάλωση έχει φθάσει το 71% του ΑΕΠ, έναντι 58% του μέσου όρου της ευρωζώνης και αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη των 27, με 3,7% ετήσια αύξηση τα τελευταία 10 χρόνια, συμβάλλοντας κατά μέσο όρο το 65% του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης της χώρας.

Αυτή η μεγάλη εξάρτηση της ανάπτυξης από την κατανάλωση, στις παρούσες συνθήκες δεν μπορεί να υποστηριχθεί, γεγονός που αυξάνει τους κινδύνους της οικονομικής στασιμότητας.

Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης επιχειρήσεων και νοικοκυριών σε συνδυασμό με όλα τα παραπάνω, παρατείνουν την επιφυλακτικότητα των τραπεζών στην παροχή πιστώσεων, γεγονός που τροφοδοτεί και συντηρεί ένα φαύλο οικονομικό κύκλο.

Επιπλέον, οι δυσμενής οικονομική κατάσταση και η ανασφάλεια των πολιτών για την επόμενη μέρα, καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια είσπραξης εσόδων του κράτους, καθώς, όπως επισημαίνουν οικονομικοί παράγοντες, οι πολίτες θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις εκείνες που θεωρούν ανελαστικές με σοβαρές επιπτώσεις για τους ίδιους και θα μεταθέσουν για αργότερα την αποπληρωμή άλλων πιο «ελαστικών» κατά τη γνώμη τους υποχρεώσεων, όπως π.χ. τα καταναλωτικά δάνεια ή άλλες δευτερεύουσες κατά την άποψή τους φορολογικές υποχρεώσεις.