ΕΤΕπ: Ένεση ρευστότητας στην ελληνική οικονομία

Η ΕΤΕπ αποκαλείται και «Τράπεζα της Ε.Ε.» και έχει αναλάβει κομβικό ρόλο στις ευρωπαϊκές δράσεις για την Ελλάδα: από τη χρηματοδότηση νέων αυτοκινητοδρόμων μέχρι τα προγράμματα για την καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας, αλλά και τη μελλοντική σύσταση ενός «επενδυτικού ταμείου» ή «οργανισμού ανάπτυξης» για μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Προ εβδομάδων η ΕΤΕπ είχε χορηγήσει δάνειο 235 εκατ. ευρώ στη ΔΕΗ, ΔΕΗ+0,49% ενώ από το 2012 έχει συστήσει ένα «πιλοτικό» εργαλείο στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μέσω αυτού προσφέρει σε διεθνείς τράπεζες εγγυήσεις υπέρ των ελληνικών τραπεζών, ώστε οι εγγυήσεις που εκείνες παρέχουν να γίνονται δεκτές σε διεθνείς συναλλαγές των επιχειρήσεων.

Η «οροφή» των εγγυήσεων φτάνει τα 500 εκατ. ευρώ, από τα οποία έχουν απορροφηθεί μέχρι σήμερα μόνο 30 εκατ. Το παράδειγμα αυτό δείχνει ότι η ΕΤΕπ δεν λειτουργεί ως εμπορική τράπεζα, αλλά δανειοδοτεί μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω εμπορικών τραπεζών στα κράτη-μέλη. Και στη σημερινή συγκυρία, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα, υποστηρίζει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

«Μπορούν να κάνουν περισσότερα, γιατί, αν εκμεταλλευθούν τις δικές μας δυνατότητες, έχουν τεράστιο πλεονέκτημα που θα τους επέτρεπε να διοχετεύσουν χρήματα στην πραγματική οικονομία. Βέβαια επί του παρόντος οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα, τα οποία ίσως επιτείνει ο έλεγχος ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review) που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αναγκάζοντας τα πιστωτικά ιδρύματα να περιορίσουν τον όγκο των συναλλαγών τους» λέει ο Βέρνερ Χόγερ στη Deutsche Welle.

Πάντως, ο γερμανός αξιωματούχος συμφωνεί με εκτιμήσεις αξιωματούχων της τραπεζικής αγοράς, ότι μετά την ανακεφαλαιοποίησή τους οι ελληνικές τράπεζες θα είναι πιο ισχυρές από ποτέ. «Πράγματι θα είναι (ισχυρές), η ανακεφαλαιοποίηση είναι μία διαδικασία εξαιρετικής σημασίας, η οποία όμως βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Σε κάθε περίπτωση, είναι φυσικό οι ελληνικές τράπεζες να περιμένουν τι θα προκύψει από τον έλεγχο που θα κάνει στα χαρτοφυλάκιά τους η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και για τον λόγο αυτόν να είναι ιδιαίτερα διστακτικές στη χορήγηση νέων δανείων» τονίζει ο πρόεδρος της ΕΤΕπ.

«Δεν είναι φετίχ το ΑΑΑ»

Στο παρελθόν πάντως, και η ίδια η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είχε κατηγορηθεί για «διστακτικότητα» στη χορήγηση δανείων. Πριν από δύο χρόνια μάλιστα, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής Task Force στην Αθήνα είχε εκφράσει την άποψη ότι η ΕΤΕπ «φοβάται το ρίσκο» της Ελλάδας, γιατί θέλει να διαφυλάξει πάση θυσία την αξιολόγηση ΑΑΑ που διαθέτει - αξιολόγηση, που της επιτρέπει να δανείζεται με τους καλύτερους δυνατούς όρους από τις αγορές και στη συνέχεια να «περνάει» τους ευνοϊκούς όρους χρηματοδότησης σε δάνεια που η ίδια χορηγεί στους ενδιαφερόμενους.

«Θεωρώ ότι η κριτική είναι παράλογη και ανεύθυνη. Όλα τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. έχουν κοινό συμφέρον να χρηματοδοτείται η “Τράπεζα της Ε.Ε.” από τις διεθνείς αγορές» λέει ο Βέρνερ Χόγερ στην Deutsche Welle. Και συμπληρώνει: «Είμαστε πολύ ευτυχείς που διαθέτουμε αυτήν την αξιολόγηση ΑΑΑ και δεν την θεωρούμε φετίχ, τη βλέπουμε ως "ασφάλεια ζωής". Γιατί αν δεν την είχαμε, θα έπρεπε να πληρώσουμε περισσότερα χρήματα για να εκδώσουμε και να διαθέσουμε τα ομόλογά μας στις αγορές. Αυτό σημαίνει ότι και τα δάνεια που χορηγούμε σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, για παράδειγμα στην Ελλάδα, θα δίνονταν με λιγότερο ευνοϊκούς όρους, κάτι που δεν θα συνέφερε κανέναν».

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια - και μεσούσης της κρίσης - η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων φαίνεται ότι έχει βάλει «νερό στο κρασί της». Όπως επισημαίνει ο πρόεδρός της «η Τράπεζα επωμίζεται πλέον μεγαλύτερο ρίσκο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Πριν από δύο χρόνια προχωρήσαμε σε σημαντική αύξηση κεφαλαίου με απόφαση των κρατών-μελών και ο λόγος ήταν ότι θέλαμε να αυξήσουμε τις δανειοδοτήσεις. Έχουμε αξιοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των πρόσθετων κεφαλαίων ακριβώς για να καλύψουμε το πρόσθετο ρίσκο. Kαι αυτό συμβαίνει κατεξοχήν στην Ελλάδα».

«Θετικό πρόσημο» στην Ελλάδα, αλλά…

Στο παρελθόν ο Βέρνερ Χόγερ είχε επικρίνει τους Ευρωπαίους πολιτικούς για «έλλειψη θάρρους απέναντι στην κρίση», ενώ είχε προκαλέσει αίσθηση με την πρόβλεψή του ότι «η ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας θα χρειαστεί έως και δύο δεκαετίες». Αυτή τη φορά φαίνεται πιο αισιόδοξος, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζει τις δυσκολίες του ελληνικού προγράμματος: «Το αποφασιστικό ερώτημα είναι: έχουμε θετικό πρόσημο; Η απάντησή μου είναι “ναι, το πρόσημο είναι θετικό”. Θα δούμε όμως θετικές συνέπειες και στην αγορά εργασίας; Εδώ θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος, αλλά υπάρχουν θετικές ενδείξεις. Σύντομα λοιπόν αντιστρέφεται το κλίμα. Αλλά όπως και να το κάνουμε, θα χρειαστεί χρόνος, προκειμένου να αναπληρώσει κανείς όλα όσα είχε αμελήσει ή απωλέσει στα προηγούμενα επτά ή δέκα χρόνια».

Η αντιμετώπιση της κρίσης είναι αναγκαία και για την Ευρώπη στο σύνολό της, τονίζει ο πρόεδρος της ΕΤΕπ. Και αυτό γιατί, όπως επισημαίνει, τα τελευταία χρόνια οι Ευρωπαίοι έχουν απορροφηθεί τόσο πολύ με την κρίση, ώστε παραμελούν τη «μεγάλη εικόνα», μειώνουν τις επενδύσεις για έρευνα και καινοτομία και χάνουν πολύτιμο έδαφος απέναντι στον ανταγωνισμό.

«Στην καινοτομία και στις δαπάνες για έρευνα, εκπαίδευση και ανάπτυξη νέων προϊόντων είμαστε πίσω από την Κορέα, την Ιαπωνία ή τις ΗΠΑ και αυτό συμβαίνει εδώ και δέκα χρόνια. Αν δεν προσέξουμε, αν απορροφηθούμε αποκλειστικά από τις βραχυπρόθεσμες συνέπειες της κρίσης, θα έρθει η μέρα που θα εκπλαγούμε από τις συνέπειες τις παγκοσμιοποίησης. Είναι απολύτως απαραίτητο να κάνουμε στροφή στην καινοτομία και να δούμε σε ποιους τομείς η Ευρώπη μπορεί να ανταποκριθεί στον διεθνή ανταγωνισμό ή να αποκτήσει και προβάδισμα στις διεθνείς αγορές».

Πηγή: Deutsche Welle