Πώς θα μειωθεί η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης

Η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να κινηθεί σε δυο άξονες εν όψει της έλευσης της τρόικας στις αρχές Ιουνίου:

Επτά μήνες εφαρμογής του μέτρου της αυξημένης φορολόγησης του πετρελαίου θέρμανσης ήταν αρκετός για να αποδειχθεί ότι επρόκειτο για ένα τεράστιο οικονομικό και πολιτικό λάθος.Πρακτικά η κυβέρνηση έχει πρόβλημα εσόδων, καθώς έχει βασίσει πολλά στην καλή τους πορεία, ώστε στο τέλος του χρόνου να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα τέτοιο που θα επιτρέψει στη χώρα να ζητήσει μείωση του χρέους. Ο ειδικός φόρος στο πετρέλαιο και ο ΦΠΑ στην εστίαση έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να μειωθούν. Η κατανάλωση του πετρελαίου μειώθηκε κατά 60% με αποτέλεσμα να αυξηθούν μεν τα έσοδα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης κατά 119 εκατ. ευρώ, άλλα να μειωθούν πολύ περισσότερο τα έσοδα από τον ΦΠΑ κατά 250 εκατ. ευρώ. Το κράτος δηλαδή εισέπραξε συνολικά 140 εκατ. ευρώ λιγότερα από όσα είχαν προϋπολογιστεί. Αρα, λένε στην κυβέρνηση, «δεν έχει κανένα νόημα οι πολίτες και να κρυώνουν και τα έσοδα του Προϋπολογισμού να μειώνονται». Ταυτόχρονα, η μείωση του ελλείμματος του 2012 στο 6% (χωρίς την αμιγώς λογιστική εγγραφή των κονδυλίων της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών) και την επίτευξη πλέον πρωτογενών πλεονασμάτων επιτρέπουν να τεθεί άμεσα η μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση ώστε αυτή να λειτουργήσει θετικά κατά τη φετινή τουριστική περίοδο. Ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας, με άρθρο του σήμερα στο «ΘΕΜΑ», αναλύει τα οικονομικά αποτελέσματα από την εξίσωση της φορολογίας του πετρελαίου θέρμανσης με εκείνο που χρησιμοποιείται στην κίνηση και τις επιπτώσεις που είχε στον Προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα περιγράφει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη μείωση της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης και παρουσιάζει τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση για να μεταπείσει την τρόικα.

Το υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο της διαρκούς παρακολούθησης της πορείας εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, ιδίως δε των εσόδων από έμμεσους φόρους, που δείχνουν να υστερούν έναντι των στόχων του α’ τριμήνου 2013, αξιολογεί την απόδοση μέτρων που είχαν ληφθεί στο παρελθόν. Στόχος η αναζήτηση της βέλτιστης λύσης, με οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, δεδομένων των περιορισμών. Ενα από τα μέτρα αυτά είναι και η εξίσωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης η οποία αποτελούσε από τον Νοέμβριο του 2011 «μνημονιακή» υποχρέωση της χώρας και είχε συμπεριληφθεί στον Προϋπολογισμό του 2012. Μάλιστα με νομοθετική παρέμβαση της παρούσας κυβέρνησης η εξίσωση επήλθε στο 80% του έως τότε ισχύοντος συντελεστή ΕΦΚ πετρελαίου κίνησης, χωρίς το πετρέλαιο κίνησης να μείνει στο αρχικό επίπεδο όπως προέβλεπε η αρχική συμφωνία με την τρόικα. Είναι κατανοητό ότι εάν δεν είχε πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη παρέμβαση θα έπρεπε να καλυφθεί το προκαλούμενο δημοσιονομικό κενό με ισοδύναμα μέτρα. Επίσης, προς αντιστάθμιση της επιβάρυνσης στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα του πληθυσμού, προβλέφθηκε η χορήγηση επιδόματος θέρμανσης, ύψους 80 εκατ. ευρώ το 2012 και 270 εκατ. ευρώ το 2013, σε όσους, κατά τεκμήριο, το έχουν μεγαλύτερη ανάγκη. Πρόκειται για επίδομα που ήταν εκτός αρχικού Προϋπολογισμού του 2012 και το οποίο η κυβέρνηση, με την κατάλληλη διαπραγμάτευση, το ενέταξε για να στηρίξει τους ασθενέστερους οικονομικά πολίτες. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών, όσον αφορά στο πετρέλαιο θέρμανσης, το εξάμηνο Οκτώβριος 2012-Μάρτιος 2013 η ποσότητα κατανάλωσης μειώθηκε κατά περίπου 68% έναντι του αντίστοιχου εξαμήνου 2011-2012. Παρ’ όλα αυτά, τα έσοδα από τον ΕΦΚ αυξήθηκαν κατά 75% ή κατά 120 εκατ. ευρώ περίπου. Αντίθετα, στο πετρέλαιο κίνησης, παρά τη μείωση του ΕΦΚ κατά 20%, οι ποσότητες εμφάνισαν οριακή αύξηση (0,8%) και, συνεπώς, τα έσοδα συρρικνώθηκαν κατά 17,4%. Επιπλέον θα πρέπει να συνυπολογιστεί η επίπτωση της μειωμένης κατανάλωσης στα έσοδα από τον ΦΠΑ πετρελαιοειδών. Τονίζουμε εκ προοιμίου ότι η μεταβολή των εσόδων ΦΠΑ δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στην αύξηση (ή μείωση) του ΕΦΚ, καθώς ο ΦΠΑ επιβάλλεται στη λιανική τιμή πώλησης των εν λόγω αγαθών, η οποία επηρεάζεται σημαντικά από τις διεθνείς τιμές πετρελαίου και το εκτιμώμενο περιθώριο κέρδους των εταιρειών εμπορίας και των πρατηριούχων. Κρατώντας πάντα αυτή την επιφύλαξη, φαίνεται ότι τα έσοδα ΦΠΑ από το πετρέλαιο κίνησης μειώθηκαν οριακά κατά 2,7% μετά την εναρμόνιση του ΕΦΚ, αλλά, αντίθετα, τα έσοδα από ΦΠΑ πετρελαίου θέρμανσης συρρικνώθηκαν κατά 63% ή κατά 249 εκατ. ευρώ περίπου. Τέλος, σημαντικό στοιχείο που πρέπει να συνεκτιμηθεί είναι η απορρόφηση του επιδόματος θέρμανσης που προβλέφθηκε στον κρατικό προϋπολογισμό και η οποία για το 2013 περιορίζεται μέχρι στιγμής στα 53 εκατ. ευρώ περίπου, έναντι 270 εκατ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό του 2013.

Κατόπιν αυτών, αν και αναμένουμε τα οριστικά στοιχεία της κατανάλωσης και των εσόδων του Απριλίου 2013, τα σημαντικότερα συμπεράσματα από τα αποτελέσματα της εναρμόνισης του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης φαίνεται να είναι ότι:

Στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο Οικονομικών, σε συνεργασία με τους κυβερνητικούς εταίρους, επανεξετάζει τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο, ώστε να επιτύχει μια καλύτερη λύση του προβλήματος.

Η επιδίωξη είναι:

Τη λύση σε αυτή τη δύσκολη εξίσωση φαίνεται να δίνει η λελογισμένη μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης βρίσκεται στο χαμηλότερο επιτρεπτό επίπεδο βάσει κοινοτικής οδηγίας (2003/96/ΕΚ) και ως εκ τούτου θα πρέπει να αποτραπεί η διαμόρφωση ισχυρού κινήτρου φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου. Σε διάφορα σενάρια που επεξεργαστήκαμε φαίνεται, των άλλων τηρουμένων σταθερών (ceteris paribus), να υπάρχει ένα σημείο ισορροπίας στο οποίο η μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης και τα μειωμένα έσοδα που αυτή θα προκαλέσει, αντισταθμίζεται πλήρως από την αύξηση της κατανάλωσης και τα αυξημένα έσοδα από ΦΠΑ επί αυτής της κατανάλωσης. Τα σενάρια αυτά και τη σχετική μεθοδολογία, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, συζητούμε με την τρόικα, με σκοπό να οριστικοποιήσουμε τον ερχόμενο Ιούνιο μια καλύτερη πολιτική για τον Προϋπολογισμό και τους πολίτες. 

Κλείνουμε τονίζοντας ότι η επίτευξη του εθνικού στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα το τρέχον έτος θα μας προσδώσει επιπλέον βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και θα καταστήσει απτό στόχο την ελάφρυνση των συνεπών φορολογουμένων από την υπερφορολόγηση που επέβαλαν οι αστοχίες του παρελθόντος.