Τράπεζες : Δεν θέλουν, αλλά δεν αποκλείουν τις κρατικοποιήσεις…

Μέσα στο πρώτο δίμηνο χρήσης του περιβόητου πακέτου ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας, οι τράπεζες δεν χρησιμοποίησαν ούτε καν το 1/5 από τα 28 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα από τα 28 δισ. οι τράπεζες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα χρησιμοποίησαν μόλις τα 5 δισ. κι αυτά με εκχώρηση απαιτήσεων.

Ταυτόχρονα κι ενώ δέχονται σφοδρότατη κριτική, ότι δεν χρηματοδοτούν την οικονομία, ότι έχουν κλείσει τις στρόφιγγες των δανείων κι ότι εμφανίζονται απρόθυμες να βοηθήσουν τους μικρομεσαίους στην προσπάθεια επιβίωσής τους, κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2008 οι χορηγήσεις από το σύνολο του τραπεζικού συστήματος έφθασαν τα 5,2 δισ. ευρώ όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη οι ρυθμοί ήταν αρνητικοί.

Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι πρέπει να είναι συντηρητικές για να διασφαλίσουν την δική τους επιβίωση. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργος Προβόπουλος αναγνωρίζει ότι η αυτή η σφιχτή πολιτική πιστοδοτήσεων είναι σωστή, επειδή οι τράπεζες πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρά κριτήρια χορηγήσεων λόγω του αυξημένου κινδύνου επισφαλειών.

Ωστόσο, δεν είναι ικανή στη φάση αυτή να ενεργοποιήσει την οικονομική λειτουργία της αγοράς. Σύμφωνα με τον κ. Προβόπουλο, «οι τράπεζες δεν φαίνεται να καίγονται για να χρησιμοποιήσουν γρήγορα το πακέτο». Ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν Κλοντ Τρισέ δήλωνε προ ημερών ότι η ΕΚΤ θα διαθέσεις στις τράπεζες όση ρευστότητα χρειαστούν και όπως εξηγούν οι τραπεζίτες αναμένεται να χαλαρώσει ακόμη περισσότερο τα κριτήρια των εγγυήσεων που θα δέχεται για την παροχή ρευστότητας.

Όμως την ίδια στιγμή, αυξάνονται οι εκτιμήσεις ότι τα 28 δισ. ευρώ δεν επαρκούν και θα χρειαστούν πρόσθετα κεφάλαια, για να καλύψουν τα ανοίγματα που θα δημιουργήσουν οι βαλκανικές επενδύσεις στις μητρικές ελληνικές τράπεζες.

Φωνάζουν οι κ. Ανδρέας Βγενόπουλος και Αγγελος Φιλιππίδης για κρατικοποιήσεις τραπεζών, δημιουργώντας σχεδόν τη βεβαιότητα ότι όλες οι υπόλοιπες τράπεζες, πλην των δικών τους, θα χρειαστούν νέα κεφάλαια σε μερικούς μήνες και «δοκιμάζουν» από τώρα τις αντοχές των μεγαλοτραπεζιτών και των μεγαλομετόχων, που όπως πιστεύουν δεν θα βάλουν το χέρι στην τσέπη, αλλά και τις αντοχές του πολιτικού συστήματος, στέλνοντας μηνύματα δεξιά κι αριστερά, πώς αφού πληρώνει το κράτος πρέπει να κρατικοποιήσει τις τράπεζες.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. Γιώργος Παπανδρέου μόλις χθες επιβεβαίωσε ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο κρατικοποίησης τραπεζών, στην περίπτωση που οι μέτοχοί τους δεν μπορέσουν να διαθέσουν τα απαραίτητα κεφάλαια για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών τους.

Στην Τράπεζα της Ελλάδος, πιστεύουν ότι ένα μοντέλο που μπορεί να οδηγήσει σε κρατικοποιήσεις είναι αυτό που ήδη επεξεργάζονται στη Γερμανία βάσει του οποίου, το κράτος θα παρέμβει και θα αποκτήσει τον έλεγχο τραπεζών, αφού προηγουμένως οι μέτοχοι έχουν εξαντλήσει όλα τα περιθώρια και εξακολουθεί να υφίσταται ανάγκη περαιτέρω κεφαλαιακών ενισχύσεων.

Με λίγα λόγια, κανείς δεν αποκλείει την πιθανότητα των κρατικοποιήσεων. Ο κυριότερος  λόγο που μπορεί να οδηγήσει σ’ αυτή την εξέλιξη είναι συγκεκριμένος και δεν είναι άλλος από τα επισφαλή δάνεια.

Σύμφωνα με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις οι επισφάλειες αναμένεται να αυξηθούν κατά 40% - 50%. Οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να σχηματίσουν υψηλότερες προβλέψεις σε μια χρονιά που η ανάπτυξη των εργασιών τους θα κινείται στην πραγματικότητα με μονοψήφιο αριθμό, παρ’ ότι οι συστάσεις της Τ.τ.Ε. προς τις τράπεζες κάνει λόγο για 10% πιστωτική επέκταση, προκειμένου να συνεχίσει η αγορά να κινείται.

Οι τραπεζίτες που ήδη έχουν εικόνα για τη πορεία του πρώτου τριμήνου του 2009 γνωρίζουν ότι πραγματική επέκταση 10% δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν ούτε και θέλουν

Η πλειοψηφία τους εκτιμά ότι την άνοιξη η τραπεζική αγορά θα βρίσκεται στα όριά της. Πολλά θα εξαρτηθούν από την ικανότητα της χώρας να εξασφαλίσει ομαλή ροή δανεισμού με ανεκτό κόστος. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, τότε οι τράπεζες θα αντιμετωπίσουν σοβαρότατο πρόβλημα.

Και οι ίδιοι οι τραπεζίτες πάντως σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις ομολογούν ότι φοβούνται το ενδεχόμενο των κρατικοποιήσεων, κάτι που σημαίνει ότι δεν το αποκλείουν.

Μπροστά σ’ αυτό το ενδεχόμενο προτιμούν τις οικειοθελείς συγχωνεύσεις με όρους που οι ίδιοι θα διαμορφώσουν έστω κι αν δεν είναι οι απολύτως ικανοποιητικοί, παρά μια υποχρεωτική κρατικοποίηση σήμερα που, όπως με νόημα συμπληρώνουν, εξυπηρετεί μελλοντικές μεν, ορατές δε, σκοπιμότητες.