«Χωρίς τη ναυτιλία δύσκολο το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας»

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και η Εταιρική Βιωσιμότητα είναι από τα πιο «καυτά» θέματα του 21ου αιώνα, με μεγάλη κάλυψη στην παγκόσμια ακαδημαϊκή βιβλιογραφία και την πολιτική σκηνή. Η πιο αναγνωριμένη και πολυχρησιμοποιημένη ερμηνεία είναι «ανάπτυξη που καλύπτει τις ανάγκες τού σήμερα χωρίς συμβιβασμούς ως προς τη δυνατότητα των μελλοντικών γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες», σύμφωνα με τον ορισμών των Ηνωμένων Εθνών το 1987. 

«Το νόημα της βιωσιμότητας και η ανάγκη της επίτευξής της αναγνωρίζεται και γίνεται κατανοητή ολοένα περισσότερο από το κοινό παγκοσμίως. Αυτό που κάποτε ήταν μια θεωρητική σύλληψη και φιλοδοξία αποτελεί πλέον προσδοκία. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπτυχθούν νέες βιομηχανίες και οι αναζητήσεις για νέες πηγές ενέργειας και ενεργειακή αποτελεσματικότητα ενέπνευσαν μια «αναγέννηση, θα λέγαμε, για την τεχνολογική ανάπτυξη και την καινοτομία», επισημαίνει στο protothema.gr ο Σταύρος Μεϊντάνης LRQA-Marine Business Manager, διευθυντής του τμήματος το οποίο είναι αρμόδιο για την ανάπτυξη και εφαρμογή των συστημάτων διαχείρισης στη ναυτιλία, για λογαριασμό του Lloyd’s Register Group.

«Η ναυτιλία συμβάλλει σημαντικά στους τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης, τον κοινωνικό, τον περιβαλλοντικό και τον οικονομικό. Εξυπηρετεί το διεθνές εμπόριο και τη δημιουργία οικονομικής ευρωστίας στα έθνη και τους ανθρώπους, δημιουργώντας έτσι μια ευρεία γκάμα θέσεων εργασίας στη θάλασσα και τη στεριά. 

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η λειτουργία ενός πλοίου δεν έχει να κάνει μόνο με την κατάλληλη γνώση του εξοπλισμού του πλοίου και των συστημάτων του, αλλά αυτή η γνώση πρέπει να χρησιμοποιείται κατάλληλα λαμβάνοντας υπ’ όψιν ζητήματα ασφάλειας και περιβαλλοντικής προστασίας ώστε να προκύπτουν μακροπρόθεσμα οφέλη». 

Προκειμένου να υπάρχει μια ασφαλή, βιώσιμη και υπεύθυνη επιχείρηση χρειάζεται κατάλληλη τεχνολογία που τη χειρίζονται οι κατάλληλοι άνθρωποι, στο κατάλληλο περιβάλλον. 

Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι η «κόλλα» που διασφαλίζει ότι αυτοί οι παράγοντες-κλειδιά συνδέονται μεταξύ τους και παραμένουν σε αρμονική επαφή. 

Για το ποιες είναι οι επικείμενες προκλήσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης για τις ναυτιλιακές εταιρείες ο κ. Μεϊντάνης τονίζει: 

«Είναι σαφές ότι η συμμόρφωση με τους κανονισμούς πρέπει να αποτελεί την ελάχιστη προϋπόθεση. Ωστόσο, πέραν αυτής πρέπει να συλλογιστούμε τον συνολικό αντίκτυπο της Κλιματικής Αλλαγής, τις εκπομπές αερίων στην ατμόσφαιρα, τις εκκενώσεις στο νερό, τη διαχείρηση αποβλήτων, την ανακύκλωση, όπως επίσης και την επειγουσα ανταπόκριση σε περιπτώσεις μόλυνσης». 

Οι διαπροσωπικές σχέσεις των υπαλλήλων είναι καθοριστικές ώστε να αντιμετωπίζονται θέματα μεγάλης σημασίας όπως η πολιτισμική ποικιλία, η θελκτικότητα των θέσεων εργασίας, η εκπαίδευση, η εξέλιξη και η ασφάλεια. 

«Η επιχειρησιακή ηθική γίνεται πιο σημαντική όσο οι εταιρείες είναι υπό αυστηρή επιτήρηση από τις ρυθμιστικές αρχές. Χρειάζεται επίσης να λαμβάνονται υπ’ όψιν και ευρύτερα κοινωνικά θέματα, όπως η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι γηραιοί πληθυσμοί, η φτώχεια, η ανάκαμψη έπειτα από καταστροφή κ.τ.λ.», υπογραμμίζει το στέλεχος του Lloyd’s Register Group.

Το επιχειρηματικό περιβάλλον συνολικά και οι πιέσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη, τους stakeholders, για κέρδη πρέπει να είναι σε ισορροπία με την ευρύτερη οικονομική κατάσταση και την παγκόσμια κατάσταση προσφοράς και ζήτησης. 

«Οι αυξανόμενες τάσεις παγκοσμιοποίησης και οι συζητήσεις για την ενέργεια και τα εναλλακτικά καύσιμα δημιουργούν μια πιο αυστηρή και ανταγωνιστική παγκόσμια αρένα που απαιτεί ευρύτερο και πιο μακροπρόθεσμο επιχειρηματικό σχεδιασμό.

Για να επιτευχθεί, όμως, βιώσιμη ανάπτυξη στη ναυτιλία είναι σημαντικό να καθιερωθεί μια συντονισμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση των ναυτιλιακών πολιτικών. Δεδομένου ότι πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε παράκτια μέρη, η ολοκληρωμένη διαχείρηση της παράκτιας ζώνης, περιλαμβανομένης της ανάπτυξης των λιμανιών, είναι επίσης ιδιαίτερης σημασίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη», δηλώνει ο κ. Μεϊντάνης: 

«Οποιος κι αν είναι ο ρόλος του καθενός στην αλυσίδα ευθύνης στη ναυτιλία, η εξάρτηση από καθένα από τους παραπάνω πυλώνες είναι σχετική, καθώς όλα επαφίονται στην κατάλληλη διαχείριση, τα συστήματα διαχείρισης, τη σωστή αντιμετώπιση και επιχειρηματική κουλτούρα, καθώς επίσης και στην ύπαρξη σε όλα τα πλοία και τις εταιρίες κατάλληλων ικανότητων, εκπαίδευσης, μοντέλων εξέλιξης και ηγεσίας, σε συνδυασμό με υγιείς οικονομικές επιδόσεις για να υποστηρίζουν όλα τα παραπάνω. Η καθιέρωση ενός βιώσιμου κλάδου θαλάσιων μεταφορών ειναι ουσιώδης για την εξέλιξη και την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας. Χωρίς τη ναυτιλία είναι πολύ δύσκολο να σκεφτούμε το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας».

Η ναυτιλιακή βιομηχανία είχε χαμηλό προφίλ ως προς τη βιωσιμότητα σε σύγκριση με τους άλλους κλάδους μεταφοράς. Η ναυτιλία παρέμεινε εν πολλοίς αμετάλλαχτη: μια συντηρητική βιομηχανία με μεγάλα ποσοτά οικογενειοκρατείας στην πλοιοκτησία και περίπλοκες διαπροσωπικές σχέσεις που κάνουν τις αλλαγές πιο δύσκολες. 

Σε αυτό που διαφέρει διαφέρει η ναυτιλία είναι ο διεθνής της χαρακτήρας που κάνει πιο δύσκολη τη ρύθμισή της για τα επιμέρους έθνη, ιδιαίτερα δεδομένων των διαφορετικών σημαιών κάτω από τις οπόιες πλέουν τα πλοία. 

Σύμφωνα με τον κ. Μεϊντάνη «το κύριο κυβερνητικό σώμα της ναυτιλίας, ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organisation - IMO) λειτουργεί με βάση την πλειοψηφία και, επίσης, η ναυτιλία μέχρι τώρα εκτέθηκε πολύ λίγο στην εποπτεία του καταναλωτικού κοινου. Αυτό, όμως, αλλάζει και σημαντικές αλλαγές πρόκειται να επιβληθούν στη βιομηχανία.

Οι τάσεις δείχνουν πως η ναυτιλία θα αντιμετωπίσει τρεις βασικές προκλήσεις στα επόμενα 30 χρόνια:

 - Εκτενής οικονομική αλλαγή, προφανώς λόγω της ανόδου της Κίνας και άλλων ανερχόμενων οικονομιών. Υπάρχουν, όμως, λόγοι που το εμπόριο μπορεί να βαλτώσει ή να εξασθενίσει, κάτι που θα προκαλούσε αναστάτωση στη βιομηχανία.

- Αυξανόμενη επιτήρηση και υψηλότερες προσδοκίες λόγω της διαφάνειας που επιτρέπεται - ή επιβάλλεται- στη ναυτιλία με τις τεχνολογικές και κοινωνικές αλλαγές. Οι πελάτες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη θα έχουν τη δυνατότητα να επικροτούν τους δυνατούς παίκτες και να ξεσκεπάζουν τους αδύνατους, εγείροντας κινδύνους και ευκαιρίες ανάλογα με τις περιστάσεις.

- Ενεργειακοί περιορισμοί και κλιματική αλλαγή. Η εποχή του φθηνού πετρελαίου τελείωσε και η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει την πρόκληση των εκλειπόντων αποθεμάτων φυσικών καυσίμων. Η ναυτιλία μόλις ξεκίνησε αυτή τη διαδικασία και δεν έχει διαγράψει ακόμα μια ξεκάθαρη πορεία για το μέλλον.

«Για να έχει η βιομηχανία τις καλύτερες πιθανότητες να διαπρέψει σε αυτό τον νέο κόσμο. θα πρέπει να δουλέψουμε δημιουργικά με τους πελάτες, τους νομοθέτες και τους άλλους stakeholders για να εφαρμόσουμε νέες τεχνολογίες και ένα προοδευτικό ρυθμιστικό πλαίσιο που να εξασφαλίζει επενδυτική βεβαιότητα, διαφάνεια και φυσικά βιωσιμότητα», κατέληξε ο κ. Μεϊντάνης.