Ναυτιλία: Στρατηγική επιλογή η διαχείριση της ενέργειας

Στη σημερινή εποχή, περίπου τα 2/3 της μεταφοράς αγαθών διεξάγονται μέσω θαλάσσης. Στα επόμενα χρόνια, οι ακόμα αυστηρότεροι κανονισμοί που δρομολογούνται και αφορούν στο περιβάλλον αναμένεται να επηρεάσουν άμεσα τον τομέα της ναυτιλίας. Αυτό το πλαίσιο θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην επικέντρωση όλων των ενδιαφερομένων μερών στην κατεύθυνση της μείωσης των ρύπων και της βελτίωσης της περιβαλλοντικής επίδοσης.

Η μεγιστοποίηση του κέρδους σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί έναν γρίφο για δυνατούς λύτες, αφού στην ουσία μέσα σε ένα σκληρό οικονομικό περιβάλλον κάποιοι θα κληθούν να πετύχουν να έχουν «και τον σκύλο χορτάτο και την πίτα ολόκληρη».

Το αργότερο μέχρι το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάσει τη νομοθεσία για την ποιότητα του αέρα και τη θεματική στρατηγική στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Εκεί εντάσσεται και το κομβικής σημασίας για τη ναυτιλία θέμα των εκπομπών από τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μελέτη του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Πειραιά για το κεντρικό λιμάνι του Πειραιά η παραγόμενη ποσότητα καυσαερίων ρύπων από τα πλοία ανέρχεται στους δύο χιλιάδες εξακόσιους τόνους ετησίως, αριθμός ο οποίος αυξάνεται διαρκώς, ενώ η αποτύπωση σε χρήμα των συνεπειών αυτής της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι σύμφωνα με διεθνείς κανόνες μέτρησης της τάξης των 51 εκατομμυρίων ευρώ.

«Οι βασικοί πρωταγωνιστές της ναυτιλίας, εκφράζουν σε καθημερινή βάση τις ανησυχίες τους αναφορικά με τη διαχείριση της ενέργειας στα πλοία. Το κόστος της ενέργειας, το διεθνές οικονομικό περιβάλλον και η παγκόσμια κρίση και τέλος η συνεχής πίεση η οποία προκύπτει από τους νέους κανονισμούς για μείωση των emissions αποτελούν τους βασικούς παράγοντες για αυξημένη εγρήγορση στα θέματα αποτελεσματικής διαχείρισης της ενέργειας», μας επισημαίνει ο Σταύρος Μεϊντάνης LRQA-Marine Business Manager, διευθυντής του Τμήματος το οποίο είναι αρμόδιο για την ανάπτυξη και εφαρμογή των Συστημάτων Διαχείρισης στη Ναυτιλία, για λογαριασμό του Lloyd’s Register Group.

«Ως φυσικό επακόλουθο είναι η διαχείριση της ενέργειας - Energy Management. Αποτελεί τη λογική εξέλιξη και απάντηση στις νέες συνθήκες. Η ολιστική προσέγγιση για τη συστηματικότερη διαχείριση της ενέργειας, τόσο στα πλοία όσο και στις εταιρείες, έρχεται να ανταποκριθεί και να δώσει λύσεις στις νέες αυτές απαιτήσεις. Το πρόσφατα εκδοθέν Πρότυπο Διαχείρισης Ενέργειας ISO 50001 -Energy Management System (EnMS)-, προσφέρει μια αξιόπιστη λύση και βέλτιστη πρακτική για τον σκοπό αυτό. Η βασική του δομή στηρίζεται πάνω σε υφιστάμενα διεθνή πρότυπα (π.χ. περιβαλλοντική διαχείριση), παρέχοντας αφενός τη δυνατότητα της εφαρμογής πολιτικών για την διαχείριση της ενέργειας και την αναγνώριση των διεργασιών και των λειτουργιών εκείνων με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας και αφετέρου τη θέσπιση στόχων με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης» τονίζει και προσθέτει:

«Ιδιαίτερη προτεραιότητα δίνεται τώρα σε θέματα ανασκόπησης της διαχείρισης της ενέργειας (energy review), αναγνωρίζοντας και αναλύοντας τη χρησιμοποίησή της. Στη συνέχεια, η οριοθέτηση μιας βάσης μέτρησης της κατανάλωσης ενέργειας (energy baseline), χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της ανασκόπησης, έτσι ώστε να υπάρχει ένα σημείο εκκίνησης σε ποσοτικοποιημένη πλέον μορφή – της ανάλυσης και της σύγκρισης δεδομένων για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, καθώς και η θέσπιση ενεργειακών δεικτών επίδοσης (energy performance indicators).

Τα οφέλη από την εφαρμογή ενός συστήματος διαχείρισης της ενέργειας συνoψίζονται σε τρεις άξονες: πρώτον συμβολή στη βελτίωση του περιβάλλοντος και πιο συγκεκριμένα σε θέματα κλιματικής αλλαγής,

-    δεύτερον στη διευκόλυνση της τήρησης των νέων διεθνών απαιτήσεων όπως για παράδειγμα το πρόγραμμα διαχείρισης ενεργειακής αποδοτικότητας του πλοίου (ship energy efficiency management plan) του ΙΜΟ και

-    τρίτον στη μεγιστοποίηση των κερδών ή, σε διαφορετική ανάγνωση, ελαχιστοποίηση του κόστους.

Όλα αυτά καταλήγουν στο ίδιο αποτέλεσμα – το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με μία σειρά από επιμέρους ενέργειες. Ενδεικτικά αναφέρονται:

- Ελαχιστοποίηση του κόστους μέσω της βελτίωσης της αποδοτικότητας της ενέργειας.

 - Ανάπτυξη αποδοτικών στρατηγικών για τη μέτρηση, ανάλυση και διαχείριση της κατανάλωσης ενέργειας.

 - Αναγνώριση βέλτιστων μοντέλων για την αύξηση των κερδών, μέσω της επένδυσης σε νέες τεχνολογίες (R&D developments)

Είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι οι όροι «ενέργεια» (energy) και «ενεργειακή αποδοτικότητα» (energy efficiency) αποτελούν μέρος της καθημερινής ρουτίνας στη ναυτιλιακή κοινότητα. Αναγνωρίζοντας και εφαρμόζοντας μία σειρά από μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας (energy saving measures), τα οικονομικά οφέλη τα οποία προκύπτουν είναι πραγματικά σημαντικά. Τα μέτρα αυτά μπορεί να περιέχουν στοιχεία στρατηγικού χαρακτήρα ή και λειτουργικού. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν μεμονωμένα πλοία, ολόκληρο τον στόλο, τον προγραμματισμό για νέες κατασκευές, την καθημερινή παρακολούθηση και λειτουργία των πλοίων ή τέλος συνδυασμό όλων αυτών», επισημαίνει ο Σταύρος Μεϊντάνης:

«Η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε νέες προκλήσεις. Στη, μετά την κρίση εποχή, η διαχείριση της ενέργειες θα αποτελέσει το βασικό στοιχείο διαφοροποίησης και στρατηγικού πλεονεκτήματος για τις ναυτιλιακές εταιρείες. Η αγορά, σε όλες τις εκφάνσεις της, από την κατασκευή, τη λειτουργία έως και το τέλος της ζωής των πλοίων, θα διέπεται από νέες νομοθεσίες και κανονισμούς οι οποίοι θα καθορίζουν και θα μετατρέπουν τις επενδύσεις της πλοιοκτησίας σε οικονομικά βιώσιμες».