Πετρέλαιο: Η πλεονάζουσα παγκόσμια προσφορά συγκρατεί τις τιμές παρά τη σύγκρουση Ισραήλ - Ιράν

Η κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή και ο νέος γύρος πυραυλικών ανταλλαγών μεταξύ Ισραήλ και Ιράν ανέβασαν προσωρινά την τιμή του πετρελαίου κατά περίπου 15% ή 10 δολάρια την περασμένη εβδομάδα, φτάνοντας τα 78 δολάρια το βαρέλι. Ωστόσο, παρά τη ραγδαία γεωπολιτική επιδείνωση, οι διεθνείς τιμές δεν δείχνουν να ξεφεύγουν, καθώς η παγκόσμια προσφορά αργού εμφανίζεται επαρκής και λειτουργεί ανασχετικά.

Μνήμες Ουκρανίας, διαφορετικό το σκηνικό

Σε αντίθεση με την εκτίναξη των τιμών πάνω από τα 100 δολάρια μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η παγκόσμια αγορά σήμερα βρίσκεται σε εντελώς διαφορετική κατάσταση. Τότε, η στενότητα στην προσφορά, η ανάκαμψη μετά την πανδημία και η προοπτική εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο λειτούργησαν ως καταλύτες ενός παρατεταμένου ενεργειακού σοκ.

Αντίθετα, τώρα η ζήτηση παραμένει υποτονική λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, την οποία ενισχύουν οι αυξημένοι δασμοί και ο εμπορικός πόλεμος που κλιμακώνει ο Ντόναλντ Τραμπ. Την ίδια στιγμή, η παραγωγή πετρελαίου – από τις ΗΠΑ, τις χώρες εκτός ΟΠΕΚ αλλά και μέλη του ΟΠΕΚ που είχαν προηγουμένως περιορίσει την παραγωγή – βρίσκεται σε ανοδική τροχιά.

Η εικόνα της αγοράς σήμερα

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, η προσφορά αυξάνεται κατά 1,8 εκατ. βαρέλια ημερησίως, υπερκαλύπτοντας την αύξηση της ζήτησης που εκτιμάται στα 720.000 βαρέλια. Αυτή η διαφορά τροφοδοτεί την πλεονάζουσα προσφορά που κρατά τις τιμές υπό έλεγχο.

Μέχρι στιγμής, καμία κρίσιμη πετρελαϊκή υποδομή στο Ιράν ή σε γειτονικές χώρες δεν έχει πληγεί από τις εχθροπραξίες. Οι εξαγωγές του Ιράν αυξήθηκαν μάλιστα κατά περίπου 40% προς την Κίνα, φτάνοντας τα 2,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα.

Το σενάριο των Στενών του Ορμούζ

Παρά τις σταθερές απειλές της Τεχεράνης, το Ιράν δεν έχει κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, τη θαλάσσια δίοδο από την οποία περνά περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου. Το κλείσιμο θα επηρέαζε δραστικά τις εξαγωγές χωρών όπως η Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και το ίδιο το Ιράν. Οι διεθνείς αναλυτές, όπως η Citi, θεωρούν ένα τέτοιο σενάριο απίθανο και βραχύβιο, προβλέποντας μέγιστη τιμή στα 90 δολάρια σε περίπτωση προσωρινής παρεμπόδισης.

Υποδομές και ψυχολογία αγοράς

Αν υπάρξουν επιθέσεις σε μεγάλες πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, το ενδεχόμενο νέας αύξησης στις τιμές παραμένει ανοιχτό. Ωστόσο, ακόμη και τότε, η πλεονάζουσα προσφορά θα λειτουργήσει ως μαξιλάρι απορρόφησης των πιέσεων.

Για την ώρα, η αγορά πετρελαίου δείχνει ανθεκτικότητα και ψυχραιμία. Το ενδεχόμενο γενικευμένου πολέμου στη Μέση Ανατολή είναι αυτό που θα μπορούσε να διαταράξει ουσιαστικά τις ροές και να οδηγήσει σε πιο μακροχρόνιες αυξήσεις στις τιμές.