Άνοιξε ο δρόμος για «κούρεμα» 50%-60%

Ο δρόμος για ένα “γερό” κούρεμα του ελληνικού χρέους, της τάξης του 50%-60% άνοιξε, και το μόνο που μένει για να “κλείσει” το ζήτημα, είναι να συμφωνήσουν Γερμανοί και Γάλλοι για το ρόλο του Ταμείου Διάσωσης (EFSF) και τη μέθοδο με την οποία θα καλύψουν τη ζημιά που θα προκύψει για τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Και αυτό βέβαια δεν θα είναι και τόσο εύκολο.

Οι αποφάσεις αναμένονται την Τετάρτη, αλλά από τις δηλώσεις που έγιναν μέχρι τώρα φαίνεται ότι οι δύο “μεγάλοι” της Ευρωζώνης συνεχίζουν να διαφωνούν, παρόλο που αντιλαμβάνονται ότι τα περιθώρια στενεύουν και θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα συμφωνίας.

Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι θα βρεθεί λύση μέχρι την Τετάρτη.

Στον πρώτο γύρο, πάντως, νικητής ήταν η κυρία Άνγκελα Μέρκελ, η οποία πέρασε τις βασικές θέσεις της:

- Να μην χρησιμοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως “εργαλείο” χρηματοδότησης κρατών και τραπεζών, όπως ζητούσαν οι Γάλλοι.
- Να προχωρήσει το μοντέλο οικονομική διακυβέρνησης “αλά γερμανικά”, δηλαδή έλεγχος των προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες προτού συζητηθούν στα εθνικά κοινοβούλια, “ημιαυτόματες” ποινές για τις χώρες που παραβιάζουν τους κανόνες για τα ελλείμματα, με βάση αξιολόγηση της Κομισιόν.

Πέραν αυτών, τόσο στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής όσο και στη συνέντευξη Τύπου γίνεται αναφορά σε μέτρα ρύθμισης (έλεγχος και εποπτεία) των διεθνών αγορών και του χρηματοπιστωτικού τομέα, στην προώθηση ενός διεθνούς φόρου για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, τα οποία θα συζητηθούν στη διάσκεψη των 20 πλέον ανεπτυγμένων χωρών (G20) στις 3-4 Νοεμβρίου, στις Κάννες.

Αυτό ίσως να σημαίνει ότι το συνολικό πακέτο δεν θα έχει διαμορφωθεί νωρίτερα από τη διάσκεψη του G20. Σε κάθε περίπτωση, το παζάρι ακόμα δεν έχει κλείσει.

Στη συνέντευξη Τύπου Μέρκελ - Σαρκοζί, οι δύο ηγέτες κατέβαλαν κάθε φραστική προσπάθεια να εμφανιστούν σύμφωνοι και ενιαίοι, θέλοντας ίσως να δικαιολογήσουν το παρατσούκλι “Μερ-κοζί”, το οποίο χρησιμοποιούν ορισμένα διεθνή media για να αποδώσουν την απόπειρα σύμπλευσής τους για να ορίσουν τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική.

Ωστόσο, φάνηκε ότι η Γαλλία υποχώρησε από  θέση της να χρησιμοποιηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τη χρηματοδότηση κρατών και τραπεζών, αφού ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι η ΕΚΤ είναι και θα παραμείνει ανεξάρτητη και ότι “δεν θα δέχεται οδηγίες από τις κυβερνήσεις των κρατών - μελών”.

Με λίγα λόγια, περνάει η γερμανική θέση, που απέκλειε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί η ΕΚΤ για να παράσχει εγγυήσεις στο Ταμείο Διάσωσης, έτσι ώστε το τελευταίο να αυξήσει τα διαθέσιμα κεφάλαιά του πάνω από τα 440 δισ. ευρώ που διαθέτει σήμερα, καθώς το ποσό θεωρείται ανεπαρκές για να καλύψει χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία.

Το ζήτημα της ΕΚΤ είναι κεντρικό, διότι είναι ο μόνος φορέας που έχει σήμερα τη δυνατότητα να παρέμβει δυναμικά και χωρίς παρενέργειες στη διεθνή αγορά ομολόγων. Το γεγονός ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να παρουσιάσουν ένα διαφορετικό, αλλά εξίσου ισχυρό σχήμα χρηματοδότησης, το οποίο θα είναι πειστικό και θα καλμάρει τις διεθνείς αγορές.

Από την άλλη, το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες φάνηκαν να συμφωνούν επί της αρχής στο θέμα της φορολόγησης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών -μια γαλλική θέση- δείχνει ότι ο Σαρκοζί εξασφάλισε μια νίκη, μικρότερης όμως σημασίας, καθώς η θέσπιση ενός τέτοιου φόρου θα πρέπει να περάσει από πολλή επεξεργασία, και να συζητηθεί στη σύνοδο των 20 πλέον ανεπτυγμένων χωρών (G20) στις Κάννες στις 3-4 Νοεμβρίου.

Είναι όμως εξαιρετικά σημαντικό ότι συνδυάζεται με μια ευρύτερη αλλαγή των κανόνων λειτουργίας για το χρηματοπιστωτικό τομέα, με αυξημένη εποπτεία και ελέγχους στη διεθνής αγορά, για την οποία συμφώνησαν οι δύο ηγέτες. Τις επόμενες δύο ημέρες, οι ηγέτες της Ευρωζώνης θα πρέπει να συμφωνήσουν στις λεπτομέρειες για τα εξής ζητήματα:

- Να ενισχύσουν τις τράπεζες της γηραιάς ηπείρου με 100-110 δισ. ευρώ, για να καλύψουν τη ζημιά που θα υποστούν από ένα κούρεμα του ελληνικού χρέους, το οποίο θεωρείται δεδομένο.
- Η Γαλλία, που εμφανιζόταν αρχικά αντίθετη σε μεγάλο κούρεμα του ελληνικού χρέους της τάξης του 50%-60% τώρα εμφανίζεται διατεθειμένη να το δεχθεί, εφόσον όμως η Γερμανία υποχωρήσει και δεχθεί να χρηματοδοτηθεί με περισσότερα κεφάλαια το ταμείο Διάσωσης ή (το λεγόμενο προσωρινό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης - EFSF).
- Υπάρχουν δύο βασικά σενάρια για τον EFSF και μέχρι την Τετάρτη πρέπει να κλείσει η συμφωνία. Είτε ο EFSF θα εγγυάται ένα μέρος της αξίας των ομολόγων που εκδίδουν χώρες όπως η Ιταλία, είτε θα δημιουργηθεί ένα νέο “ειδικό ταμείο” (Special Purpose Vehicle), το οποίο θα έχει την εγγύηση της Ευρωζώνης, αλλά και τρίτων χωρών (όπως η Κίνα) για το σκοπό αυτό.