Κρίση, απλώς, ή εφιάλτης;

Οι Ελληνες τραπεζίτες συμφωνούν ότι η κρίση θα έχει διάρκεια. Οι πιο αισιόδοξοι θέλουν να πιστεύουν ότι η παγκόσμια οικονομία θα ταλανίζεται ένα ακόμη εξάμηνο, ως το τέλος του 2008, για να ξεκινήσει η επαναφορά στην ομαλότητα με την είσοδο του 2009. Οι αυτοαποκαλούμενοι ρεαλιστές είναι πιο απαισιόδοξοι για τη διάρκεια της κρίσης και πιστεύουν ότι και το 2009 θα είναι δύσκολη χρονιά για ολόκληρο τον κόσμο.

Τα στοιχεία προς το παρόν μάλλον επιβεβαιώνουν τους ρεαλιστές. Η πεποίθηση ότι η ύφεση στις ΗΠΑ ίσως έχει ξεκινήσει από το τέλος του 2007 έγινε χτες βεβαιότητα με την ανακοίνωση των μακροοικονομικών στοιχείων, η οποία έφερε το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης στο κόκκινο.

Ο πρόεδρος της Fed έχει μιλήσει για «αρχή της ύφεσης» από το πρώτο εξάμηνο του 2008, ενώ το Εθνικό Γραφείο Οικονομικής Ερευνας των ΗΠΑ ορίζει την ύφεση ως μία «αξιοσημείωτη» συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Συνήθως, μιλά για ύφεση όταν αυτή έχει ξεκινήσει τουλάχιστον έξι (έως 18) μήνες νωρίτερα.

Η Ευρώπη κοιτάζει με αγωνία προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και η Ελλάδα ελπίζει να γλιτώσει φθηνά με τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Οι αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης έχουν γίνει αισθητές στο λιανικό εμπόριο. Τον Μάιο ο όγκος των λιανικών πωλήσεων (σε αποπληθωρισμένες τιμές) αυξήθηκε μόλις 1,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο περσινό μήνα, ενώ πέρυσι τον Μάιο σε σχέση με τον Μάιο του 2006 είχε αυξηθεί κατά 3,2%. Σε μηνιαία βάση κατεγράφη κάθετη πτώση καθώς ο όγκος των πωλήσεων μειώθηκε κατά 6% τον Μάιο του 2008 σε σχέση με τον Απρίλιο του 2008.

Φρενάρει η κατανάλωση

Από τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΣΥΕ φαίνεται ότι η ιδιωτική κατανάλωση «φρενάρει» καθώς τα νοικοκυριά αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες λόγω της ακρίβειας. Πτώση στον όγκο των πωλήσεών τους κατέγραψαν τον Μάιο του 2008 σε σχέση με τον ίδιο περσινό μήνα τα καταστήματα επίπλων ηλεκτρικών ειδών και οικιακού εξοπλισμού κατά 4,3% και τα καταστήματα τροφίμων, ποτών και καπνού κατά 3,6%.

Ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Αλογοσκούφης δεν κρύβει πια την ανησυχία του για την υλοποίηση του Προϋπολογισμού. Είναι προφανές ότι η κρίση θα επηρεάσει τον Προϋπολογισμό. Ηδη τα έσοδα εμφανίζουν σημαντική υστέρηση και οι δαπάνες έχουν ξεφύγει, οι υπόλοιποι υπουργοί εμφανίζονται ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι με τον κ. Αλογοσκούφη ο οποίος βλέπει πως είναι μονόδρομος το ψαλίδισμα των προϋπολογισμών των υπουργείων.

Την ώρα που το υπουργείο Οικονομικών κυριολεκτικά καίγεται για να αυξήσει τα έσοδα και αφήνει να εννοηθεί ότι έρχεται αύξηση έμμεσων φόρων, ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου κ. Σπύρος Καπράλος αντιμέτωπος με τη συρρίκνωση των εσόδων της ΕΧΑΕ ελέω Mifid ζητά τη βοήθεια του κ. Αλογοσκούφη μέσω της κατάργησης του φόρου επί των συναλλαγών στο Χ.Α. παραθέτοντας στοιχεία σύμφωνα με τα οποία ήδη στο πρώτο εξάμηνο του 2008 οι συναλλαγές μειώθηκαν κατά 26% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2007 και τονίζεται ότι είναι ορατός ο κίνδυνος, οι ξένοι επενδυτές ιδίως να διενεργούν περισσότερο από το 50% των συναλλαγών τους σε άλλες πλατφόρμες διαπραγμάτευσης.

Η διατήρηση του φόρου μόνο επί των πωλήσεων μετοχών φαλκιδεύει τον ανταγωνισμό και δημιουργεί ανεπίτρεπτο μειονέκτημα για το Χρηματιστήριο και προκειμένου να εξασφαλισθούν υγιείς όροι ανταγωνισμού μεταξύ των παραγόντων της αγοράς, πρέπει να καταργηθεί ο φόρος επί των πωλήσεων, επιχειρηματολογεί ο κ. Καπράλος, αν και κατά βάθος γνωρίζει πώς: «Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος».

Η κοινωνία των 2/3

Για μια συνεχώς αυξανόμενη μερίδα Ελλήνων πολιτών όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα. Το 1/3 των Ελλήνων ζει με λιγότερα από 470 ευρώ μηνιαίως, ενώ 1 στα 5 παιδιά ζει επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας. Μιλάμε πλέον -και επισήμως;- για την κοινωνία των 2/3! Ούτε αυτοί όμως αισθάνονται ασφαλείς, αφού το 60% δηλώνει ότι ζει με τον φόβο ότι μία μέρα μπορεί να ξυπνήσει φτωχό, «εφιάλτης» που συνδέεται άμεσα με το ότι το 50% πιστεύει ότι φτωχός μπορεί κανείς να «καταντήσει» από κάποιο τυχαίο γεγονός, όπως για παράδειγμα, αρρώστια ή απόλυση σε προχωρημένη ηλικία.

Εκτός του 1/3 των απόλυτα φτωχών, αυξάνεται συνεχώς ο αριθμός των σχετικά φτωχών, εξηγούν οι ειδικοί. Γιατί μπορεί ένα εισόδημα άνω των 470-500 ευρώ να μην εντάσσει κάποιον στη «λίστα των φτωχών», δεν του εξασφαλίζει όμως τα απαραίτητα για την κάλυψη των -βασικών- αναγκών.

Ο κ. Αλογοσκούφης ομολογεί ότι παρά το γεγονός ότι οι κοινωνικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα μας είναι σχεδόν ισοδύναμες με το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο (26% έναντι 27,6%), μόλις το 13% των ατόμων που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας καταφέρνει να υπερβεί το όριο αυτό μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις έναντι 38,5% κατά μέσον όρο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2004.

Τα τελευταία χρόνια οι συνθήκες επιδεινώθηκαν και η κρίση έρχεται να οξύνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, με αύξηση του πληθωρισμού, αύξηση του κόστους χρήματος και κλείσιμο της στρόφιγγας δανεισμού από τις τράπεζες καθώς και δυσκολίες στην εξυπηρέτηση παλαιότερων δανείων. Η κυβέρνηση μπορεί να πάρει την παραδοσιακή αυγουστιάτικη ανάσα, αλλά ξέρει πως έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ δύσκολο και δυσάρεστο για τα οικονομικά Φθινόπωρο, με υπαρκτή πάντα την αγωνία και των πολιτικών εξελίξεων.