Οι τράπεζες δάνειζαν δεκαπλάσια ποσά στις κατασκευές το 2002-2008

Δεκαπλάσια χρηματοδότηση παρείχαν στις κατασκευαστικές εταιρείες οι τράπεζες την περίοδο 2002-2008 -μ' ένα ποσό περί το 1,5 δισ. ευρώ ετησίως-, ενώ την περίοδο 1995-2001 το ποσό ανερχόταν σε 100-200 εκατ. ετησίως, ακριβώς όπως και τη διετία 2009-2010.

Με άλλα λόγια, σε μια περίοδο έντονης ανόδου της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στη λιανική τραπεζική, ταυτόχρονα, οι τράπεζες παρείχαν τεράστια ρευστότητα στις κατασκευαστικές, προκειμένου να πραγματοποιηθούν συγχρηματοδοτούμενα έργα και υποδομές.
            
Αυτό προκύπτει από μελέτη του κλάδου της Διεύθυνσης Μελετών της Εθνικής Τράπεζας, η οποία επισημαίνει ότι  «το μεγάλο στοίχημα των ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών είναι οι δυνατότητες ανάπτυξής τους μετά το 2015  -τελευταίο έτος απορρόφησης κονδυλίων ΕΣΠΑ. Με δεδομένο ότι οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί όμιλοι πραγματοποιούν σχεδόν το 1/2 του κύκλου εργασιών από δραστηριότητες εκτός κατασκευαστικού αντικειμένου (έναντι 18% για τους τρεις μεγαλύτερους ελληνικούς ομίλους το 2010), η επέκταση των ελληνικών ομίλων σε άλλους τομείς αναμένεται να ενταθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Επιπλέον, πέρα από τα έργα υποδομών στην Ελλάδα, η χρήση της τεχνογνωσίας τους σε μεγάλα έργα σε χώρες της Κεντροανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής μπορεί να προσφέρει σημαντική δυναμικότητα στον κλάδο».

Ειδικότερα, η Διεύθυνση Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης της Τράπεζας, και συγκεκριμένα οι αναλύτριες Φραγκίσκα Βουμβάκη, Μαρία Σάββα και Αθανασία Κουτούζου, εκπόνησαν ανάλυση που εστιάζει (i) στις βραχυπρόθεσμες προκλήσεις για τον κλάδο από τις τρέχουσες συνθήκες δημοσιονομικής λιτότητας, αλλά και (ii) στις μεσοπρόθεσμες προκλήσεις μετά τη λήξη των επιχορηγήσεων στην Ελλάδα από την ΕΕ.

Όπως αναφέρει η έκθεση, με την υιοθέτηση της πρακτικής των ΣΔΙΤ (Συγχρηματοδοτούμενα Έργα Δημοσίου και Ιδιωτικού τομέα), μέρος της χρηματοδότησης των έργων υποδομής προκύπτει μέσω τραπεζικού δανεισμού των κατασκευαστικών εταιρειών. Συγκεκριμένα, οι ελληνικές τράπεζες παρείχαν ρευστότητα στις κατασκευαστικές εταιρείες (με τη μορφή της αύξησης του δανεισμού) της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ ετησίως κατά την περίοδο 2002-2008. Το επίπεδο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το αντίστοιχο της περιόδου 1995-2001 (100-200 εκατ. ευρώ ετησίως), το οποίο και επαναλαμβάνεται κατά τη διετία 2009-2010.
 
H έλλειψη υποδομών στην Ελλάδα οδήγησε στην απορρόφηση σημαντικών κονδυλίων από την Ευρώπη, προσδίδοντας έτσι σημαντική ώθηση στον κλάδο κατασκευής υποδομών στη χώρα μας. Τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος αυτός αποτέλεσε έναν τομέα με ιδιαίτερη δυναμική, καθώς ο κύκλος εργασιών τριπλασιάστηκε στο διάστημα 2003-2009. Η κατασκευή υποδομών συνεισέφερε το 17% της κατασκευαστικής δραστηριότητας και το 1,5% της συνολικής ελληνικής παραγωγής κατά τη μετα-ολυμπιακή πενταετία 2004-2008 -ποσοστό σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (0,8% της παραγωγής κατά την ίδια περίοδο).
 

Τα τελευταία χρόνια, ο κατασκευαστικός κλάδος στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκε από τάσεις μεγέθυνσης των εταιρειών, οι οποίες οργανώθηκαν σε μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους. Η μεγέθυνση αυτή των εταιρειών διενεργήθηκε με δύο τρόπους: (i) με συγχωνεύσεις και εξαγορές μικρότερων κατασκευαστικών εταιρειών και (ii) με επέκταση στο εξωτερικό, καθώς και σε άλλες δραστηριότητες. Σημειώνουμε ότι οι εισηγμένοι όμιλοι καλύπτουν σχεδόν τα 3/4 της εγχώριας κατασκευής υποδομών.