ΣΔΙΤ : Η νέα κόντρα των κατασκευαστών

Στην… ουρά για τις ΣΔΙΤ, για τις συμπράξεις του ιδιωτικού με τον δημόσιο τομέα, μπαίνουν μεγάλες και μεσαίες τεχνικές εταιρείες, παρότι οι συμπράξεις αποτελούν έναν καινούριο θεσμό στην Ελλάδα, ο οποίος, πάντως,  όσο περνάει ο καιρός επιβεβαιώνει την άποψη «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός».

Η προσπάθεια να σπάσουν οι διαγωνισμοί για να «πέσουν» στην αγορά μικρά έργα που θα αναζωογονήσουν μεσαίες τεχνικές εταιρείες έχει ξεκινήσει, επιβεβαιώνεται όμως στην πράξη ότι οι υποψήφιοι προτιμούν την προοπτική των γκρουπ, στη λογική της συνένωσης δυνάμεων και του επιμερισμού του ρίσκου.

Με δεδομένο μάλιστα ότι οι τράπεζες δεν ανοίγουν τις κάνουλες της χρηματοδότησης εάν ο ιδιώτης δεν συμμετέχει με ίδια κεφάλαια από 10% έως 20% της επένδυσης, είναι φανερό ότι ελάχιστες εταιρείες έχουν την οικονομική επιφάνεια για να ανταποκριθούν σε αυτές τις απαιτήσεις.

Προς το παρόν πάντως η προσέλευση εγχώριων και πολυεθνικών επιχειρήσεων είναι μεγάλη, καθώς στους έξι συνολικά διαγωνισμούς ΣΔΙΤ που είναι σε εξέλιξη συμμετέχουν περισσότερες από 30 επιχειρήσεις. Αρκετές από αυτές προέρχονται από τον κατασκευαστικό κλάδο, στον χορό όμως έχουν μπει και τραπεζικοί όμιλοι, εταιρείες συμβούλων κ.ά.

Από την Ελλάδα ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει μεταξύ άλλων οι τρεις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρείες ΕΛΛΑΚΤΩΡ, J&P Αβαξ, ΓΕΚ-Τέρνα, οι εταιρείες Εδραση-Ψαλίδας, Βιοτέρ, Ιntrakat, Ερέτβο κ.ά και από τους ξένους η γερμανική Hochtief, η γαλλική Vinci, η καναδική Ellisdon και η αγγλική Innisfree.

Η κινητικότητα που υπάρχει γύρω από την προετοιμασία των έργων είναι πολύ μεγάλη, καθώς οι ΣΔΙΤ εμπεριέχουν μια εντελώς νέα φιλοσοφία κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης έργων, αρκετά περίπλοκη, που αρχίζει να αναπτύσσει και στη χώρα μας την έννοια του facility management (διαχείριση, λειτουργία και συντήρηση έργων).

Οι μεγάλες εταιρείες όπως η ΕΛΛΑΚΤΩΡ και η J&P Αβαξ έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσουν εσωτερικά αυτόν τομέα που θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για να υλοποιηθεί ένα έργο ΣΔΙΤ, ενώ οι μικρότεροι θα τον αναζητήσουν στην αγορά.

Σε τρία χρόνια το πρώτο έργο…

Αν και στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών κάνουν λόγο για εγκεκριμένες προτάσεις άνω των 3 δισ. ευρώ, η πραγματικότητα σε ό,τι αφορά στην πορεία της νέας γενιάς των έργων παραχώρησης είναι αρκετά διαφορετική.

Από το συνολικό πακέτο των δημοπρατημένων έργων ΣΔΙΤ, προϋπολογισμού 815 εκατ. ευρώ, ένας μόνος διαγωνισμός βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, ενώ όλοι οι υπόλοιποι βρίσκονται στη φάση της προεπιλογής αναδόχου.

Ο «ώριμος» διαγωνισμός, συνολικής αξίας 39 εκατ. ευρώ, αφορά στην κατασκευή επτά πυροσβεστικών σταθμών σε όλη την Ελλάδα και είναι ο μόνος για τον οποίο οι ενδιαφερόμενοι έχουν καταθέσει οικονομικές προσφορές.

Οι εταιρείες που συμμετέχουν στους διαγωνισμούς μιλούν για μια περίπλοκη και άκρως γραφειοκρατική διαδικασία, απόδειξη της οποίας είναι ότι μέσα σε σχεδόν 2,5 χρόνια από τη στιγμή που ξεκίνησε ο θεσμός των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα μέχρι σήμερα, αν και έχουν προκηρυχθεί εννέα συνολικά έργα, σε κανένα δεν υπάρχει οριστικός ανάδοχος.

Στελέχη μεγάλων τεχνικών εταιρειών που συμμετέχουν στους διαγωνισμούς εκτιμούν ότι το έργο για τις κτιριακές υποδομές των πυροσβεστικών μονάδων δεν θα καταλήξει νωρίτερα από το α΄ εξάμηνο του 2009.

Εάν συνυπολογιστεί και το διάστημα που θα διαρκέσουν οι κατασκευαστικές εργασίες που εκτιμάται σε περίπου δύο χρόνια, τότε εκτιμάται ότι το πρώτο έργο ΣΔΙΤ στην Ελλάδα δεν θα είναι έτοιμο πριν από το 2011-2012!

Μολονότι μάλιστα δεν αμφισβητείται η μεγάλη προσπάθεια που κάνει τα τελευταία χρόνια η Ειδική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομίας υπό τον κ. Λεωνίδα Κορρέ, η αλήθεια είναι ότι οι ΣΔΙΤ αποτελούν έναν νέο θεσμό στη χώρα μας, για τον οποίο καλούμαστε να ενστερνιστούμε πρακτικές και μεθοδολογίες που σε άλλες χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία, που θεωρείται γκουρού στο είδος, δουλεύουν περισσότερα από 15 χρόνια.

Οι τεχνικές εταιρείες αναφέρουν ότι πρόκειται για έργα επενδυτικού χαρακτήρα αρκετά πιο σύνθετα σε σχέση με τις συμβάσεις παραχώρησης που προκηρύχτηκαν από το ΥΠΕΧΩΔΕ, καθώς έχουν μεγάλες απαιτήσεις, χρειάζονται οικοδομικές άδειες, έχουν πολλά μηχανολογικά και ενέχουν ρίσκο, αφού δεν πρόκειται για ανταποδοτικές συμβάσεις, όπως είναι για παράδειγμα τα οδικά έργα στα οποία ο ιδιώτης βάζει δικά του κεφάλαια και αρχίζει να εισπράττει διόδια.

«Ο κύκλος ζωής» των ΣΔΙΤ είναι 25 χρόνια. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο ανάδοχος θα είναι υπόλογος για 25 χρόνια σε μια επένδυση που θα έχει βάλει και τα λεφτά του», λέει με νόημα στέλεχος μεγάλης τεχνικής εταιρείας.

Για να προχωρήσουν οι ΣΔΙΤ κοινή άποψη είναι ότι η δημόσια διοίκηση θα χρειαστεί να γίνει πιο ευέλικτη και να μην εκχωρεί όλες τις αρμοδιότητες για την υλοποίηση του έργου στους ιδιώτες. Οπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι εταιρείες, σε πολλά από τα οικόπεδα που θα φιλοξενήσουν τις νέες υποδομές δεν υπάρχουν οικοδομικές άδειες, ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι εκτάσεις είναι λιγότερες απ’ όσες απαιτούν οι προδιαγραφές των έργων. Τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση; Πολύ απλά, οι εταιρείες προσπαθούν μέσα από απίστευτες γραφειοκρατικές διαδικασίες να υπερπηδήσουν τα εμπόδια.

Προς δημοπράτηση έργα 1 δισ. ευρώ

Σήμερα αναμένεται να ξεκινήσει η πρώτη φάση προεπιλογής αναδόχων για τον διαγωνισμό της κατασκευής των νομαρχιακών μεγάρων στην Αχαΐα και στη Φθιώτιδα.

Στις 10 Ιουλίου θα υποβληθούν αντίστοιχα οι προσφορές για 13 νέα κτίρια της Αστυνομίας, ενώ μέχρι τα τέλη του χρόνου θα έχουν προκηρυχθεί τρία πολύ μεγάλα έργα. Πρόκειται για δύο νοσοκομεία στη Θεσσαλονίκη (Ογκολογικό και Παιδιατρικό Θεσσαλονίκης), συνολικής αξίας 330 εκατ. ευρώ και 324 εκατ. ευρώ αντίστοιχα και το Νοσοκομείο Πρέβεζας, προϋπολογισμού 100 εκ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα αναμένεται και ο διαγωνισμός για την ασφάλεια λιμένων, ύψους 240 εκατ. ευρώ.