Διηγήματα του Άντον Τσέχωφ για πρώτη φορά στη σκηνή του θεάτρου Φούρνος
Η σκηνοθέτις Μαρία Σάββα μιλά για την παράσταση που θα κάνει πρεμιέρα στις 27 Δεκεμβρίου
Φοίβη Παρασκευά
Έξι μικρά διηγήματα του Άντον Τσέχωφ, που ανεβαίνουν για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή, σε σκηνοθεσία Μαρίας Σάββας, θα φιλοξενεί από τις 27 Δεκεμβρίου και κάθε Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη το θέατρο Φούρνος. Πρόκειται για το πρώτο μέρος μιας ερευνητικής προσέγγισης των διηγημάτων του του κορυφαίου θεατρικού συγγραφέα, με κοινό χαρακτηριστικό το στοιχείο της παραίσθησης που εκδηλώνεται ως απάτη των αισθήσεων -αποτέλεσμα της ψυχολογικής κατάστασης των ηρώων.
Ο Τσέχωφ πλησιάζει τον άνθρωπο με γνώση, τρυφερότητα και άφθονο πικρό χιούμορ. Μελετά και καταγράφει χαρακτήρες και συμπεριφορές, αλλά δεν κατηγορεί και δεν καταδικάζει παρά μόνο έμμεσα, με την ήρεμη ευγένεια εκείνου που έχει ο ίδιος βιώσει τον πόνο, τη σκληρότητα αλλά και την αγάπη.
Η σκηθοθέτις Μαρία Σάββα μιλά στο protothema.gr για την ιδιαίτερη αυτή παράσταση, τα διαχρονικά θέματα που θίγει, όπως ο ρατσισμός, η βία προς τις γυναίκες κ.α, αλλά και τους τρόπους που χρησιμοποιεί ο Τσέχωφ για τα περάσει τα διδακτικά μηνύματά του.
Κλείσιμο
Σε λίγες ημέρες ανεβαίνει η θεατρική παράσταση «Όνειρο ή Εφιάλτης; Ξυπνήστε! Έξι μικρές ιστορίες του Άντον Τσέχωφ». Τι σημαίνει για εσάς αυτή η παράσταση;
Για πρώτη φορά θυμάμαι ασχολήθηκα με κείμενο του Τσέχωφ όταν έδινα εξετάσεις στη δραματική σχολή και έπαιξα τη Νίνα. Από τότε έγινε ο αγαπημένος μου θεατρικός συγγραφέας. Ο Τσέχωφ, εκτός από διάσημος θεατρικός συγγραφέας, είναι και ένας από τους σημαντικότερους διηγηματογράφους. Εδώ και αρκετά χρόνια ήθελα να ασχοληθώ με τη μικρή φόρμα και ιδιαίτερα με τα μικρά διηγήματα του Τσέχωφ που δεν έχουν μέχρι τώρα παρουσιαστεί. Ακόμα και στη Ρωσία έχουν γίνει περισσότερες κινηματογραφικές απόπειρες βασισμένες σε διηγήματά του και λιγότερο στο θέατρο απ’ ότι γνωρίζω. Ήθελα λοιπόν να επιχειρήσω να αποδώσω θεατρικά αυτά τα μικρά διηγήματα που δημιουργούν ένα κόσμο συγκλονιστικό. Ξέρω ότι ρισκάρω, δεν γνωρίζω ακόμη αν ο θεατής θα επικοινωνήσει με αυτό που γίνεται επί σκηνής, αλλά πάντα με ενδιέφερε το ερευνητικό κομμάτι και όχι να βρίσκομαι σε ασφαλή νερά... Η τόσο γεμάτη από αγάπη ματιά του Τσέχωφ προς τον άνθρωπο με συγκινεί βαθειά και ήταν το έναυσμα για να αποφασίσω να αναμετρηθώ με κάτι τόσο δύσκολο. Αξίζει ο θεατής να πάρει μια αφορμή για να έρθει σε επαφή και σαν αναγνώστης με τα διηγήματα του Τσέχωφ.
Πόσο κοντά είναι το όνειρο από τον εφιάλτη; Πόσο δηλαδή απέχει κατά τη γνώμη σας το ένα από το άλλο στην παράσταση αυτή;
Συχνά, όχι μόνο στον ύπνο μας αλλά και στη ζωή, τα όνειρά μας καταλήγουν να γίνονται εφιάλτες. Η ζωή είναι αναπάντεχη, κρύβει εκπλήξεις. Όταν είμαστε νέοι κάνουμε πολλά όνειρα αλλά μεγαλώνοντας συχνά βλέπουμε τα όνειρα αυτά να χάνονται. Αυτό είναι ένα θέμα που ο Τσέχωφ το πιάνει και το ξαναπιάνει με διαφορετικές μορφές. Τον απασχολούσε η ματαιότητα των πραγμάτων αλλά και η ματαίωση. Σε κάποια από τα διηγήματα, μια ακραία κατάσταση αφυπνίζει τους ήρωες και τους κάνει να συνειδητοποιούν ότι θα μπορούσαν να είχαν ζήσει με έναν διαφορετικό τρόπο, όμως δεν το έκαναν και τώρα είναι πια αργά, η ζωή έχει χαθεί.
Ποια είναι τα κύρια συστατικά στις μικρές αυτές ανθρώπινες ιστορίες του Τσέχωφ και πως σκιαγραφούνται αυτά, μέσα από τους ηθοποιούς;
Τα διηγήματα που επέλεξα έχουν κοινό χαρακτηριστικό το στοιχείο της παραίσθησης. Εκδηλώνεται ως απάτη των αισθήσεων -αποτέλεσμα της ψυχολογικής κατάστασης των ηρώων. Μια ακραία στιγμή οδηγεί τα πρόσωπα στην αφύπνιση ή την τρέλα. Το δραματικό και το κωμικό στοιχείο συνυπάρχει στα διηγήματα και οι ηθοποιοί περνούν από τον ένα ρόλο στον άλλο χρησιμοποιώντας διαφορετικές φόρμες και εργαλεία για να αναδείξουν τις δραματικές και κωμικές πλευρές των προσώπων.
Ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα πιο βασικά συναισθήματα που αποκομίζει ο θεατής παρακολουθώντας την παράσταση;
Η γκάμα των συναισθημάτων που μπορεί να νιώσει ο θεατής είναι πλατιά γιατί ο Τσέχωφ δημιουργεί συναρπαστικές ιστορίες όπου συνυπάρχουν το τραγικό και το κωμικό στοιχείο, η λυρικότητα και η ποίηση, το γκροτέσκο και η φάρσα. Ακόμα και σε αυτά τα διηγήματα, που τα δραματικά στοιχεία υπερισχύουν, κρύβεται απίστευτο χιούμορ. Και πιστεύω ότι δεν το φοβηθήκαμε, θέλαμε να αναδείξουμε αυτή την τρομερή ικανότητα του συγγραφέα να συνδυάζει το κωμικό και το τραγικό στοιχείο.
Με τι κριτήρια επιλέχθηκαν οι 6 μικρές ιστορίες και τι απήχηση πιστεύετε ότι θα έχουν σε μία εποχή σαν αυτή που διανύουμε;
Τα θέματα που εμπεριέχονται στα διηγήματα μάς απασχολούν ιδιαίτερα σήμερα, η ματιά του Τσέχωφ φωτίζει θέματα που αφορούν τον άνθρωπο σε όλες τις εποχές. Δεν προσπαθήσαμε να εκσυγχρονίσουμε τις ιστορίες, κάποιες ιστορίες πάντως θα μπορούσαν να διαδραματίζονται και σήμερα σε ένα Ελληνικό χωριό, απλά ο χαρακτήρας δεν θα είχε άμαξα με άλογο αλλά Datsun, κάποιες άλλες θα μπορούσαν να διαδραματίζονται σε μια σύγχρονη κωμόπολη.
Με τι τρόπο μετουσιώνει η τέχνη του λόγου, το ανθρώπινο υποσυνείδητο εκεί που υπάρχουν οι φόβοι και οι επιθυμίες;
Δημιουργεί το κάτοπτρο για το καθρέφτισμα του εαυτού μας και μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε αλήθειες που μας φοβίζουν να τις αγγίξουμε γιατί πονάνε. Το είδωλο του εαυτού μας είναι κάποιος άλλος πάνω στη σκηνή και εμείς καθόμαστε αναπαυτικά στη καρέκλα μας, όμως δεν μπορούμε να παραμείνουμε αμέτοχοι. Όλα είναι εδώ και μας καλούν να τα αναγνωρίσουμε, κάποια οικεία και γνώριμα αλλά και κάποια τόσο άγνωστα γιατί τα έχουμε θάψει βαθειά.
Πόσο επίκαιρο ή διαχρονικό πιστεύετε πως είναι το θεατρικό αυτό έργο και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στις ζωές μας;
Τρομερά διαχρονικό και επίκαιρο. Στα διηγήματα αυτά υπάρχουν θέματα που μας απασχολούν ιδιαίτερα σήμερα, για παράδειγμα ο ρατσισμός, η βία προς τις γυναίκες, η ανισότητα, η παιδική εργασία, η ματαίωση, ο έρωτας. Ο Τσέχωφ διέθετε ενσυναίσθηση και είχε την ικανότητα να μπορεί να διεισδύει μέσα σε εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες και να πλάθει ιστορίες που μπορούν και σήμερα να μας αγγίζουν βαθειά και κυρίως να μας κάνουν να θελήσουμε κάτι να αλλάξουμε.
Info
Παραστάσεις: 27 Δεκεμβρίου 2021 έως 26 Ιανουαρίου 2022
Ο καφές στη Λάρισα δεν είναι ένα απλό ρόφημα αλλά τρόπος ζωής, και η δημοτική αρχή διοργανώνει στις 24, 25 και 26 Μαΐου μια σειρά εκδηλώσεων, με στόχο ενισχυθεί το εξωστρεφές προφίλ της πόλης.
