Για τη φιλόσοφο Σιμόν Βέιλ

Πάντα μου άρεσαν τα βιβλία που γράφουν δημοσιογράφοι. Για να ακριβολογώ, μου αρέσουν τα βιβλία που γράφουν οι καλοί δημοσιογράφοι, οι διανοούμενοι με καταγωγή και προέλευση τα δημοσιογραφικά γραφεία και το «χαρτί» σε όλες του τις εκδοχές. Ο Ζακ Ζυλιάρ είναι ένας από εκείνους της παλαιάς φρουράς, που περνώντας τα χρόνια αφήνουν πίσω τους ισχυρό αποτύπωμα χάρη στην παρουσία και τη δράση τους. 

Ο Ζυλιάρ - το βιογραφικό του από το biblionet- γεννήθηκε το 1933 στο Brenod της Γαλλίας. Από τα μαθητικά του χρόνια συνδέεται με τον καθολικισμό της Αριστεράς και το περιοδικό “Esprit”. Σπούδασε Γερμανική Φιλολογία και Ιστορία και το 1958 έγινε agrégé της Ιστορίας. Ως φοιτητής ασχολήθηκε με τον φοιτητικό συνδικαλισμό. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της UNEF και ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στον αντιαποικιακό αγώνα της Αλγερίας. 

To 1962, παράλληλα με τη συνδικαλιστική του δράση, αρχίζει την πανεπιστημιακή του σταδιοδρομία ως ερευνητής στο CNRS. Το 1966 διδάσκει στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού και στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Το 1968 ιδρύει με τον Jacques Ozouf το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Βενσέν και διδάσκει στο Κέντρο Εκπαίδευσης Δημοσιογράφων (CFJ). 

Το 1974 προσχωρεί μαζί με τον Μισέλ Ροκάρ και τον Ζυλ Μαρτινέ στο Σοσιαλιστικό Κόμμα και γίνεται ένας από τους βασικούς θεωρητικούς της «Δεύτερης Αριστεράς».

Το 1978 αναλαμβάνει τη θέση του τακτικού αρθρογράφου στο εβδομαδιαίο περιοδικό “Le Nouvel Observateur” και φτάνει ως τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή. Το 2010 εκδηλώνει την αντίθεσή του στην, κατά τη γνώμη του, δεξιά στροφή του περιοδικού και γίνεται τακτικός αρθρογράφος του περιοδικού “Marianne”.

Το ελληνικό κοινό γνώρισε τον 83χρονο σήμερα Ζακ Ζυλιάρ μόλις το 2015, όταν οι εκδόσεις Πόλις κυκλοφόρησαν το εμβληματικό έργο του « Οι Αριστερές της Γαλλίας», το πρώτο βιβλίο που εξετάζει ιστορικά, πολιτικά και ανθρωπολογικά τα πολλαπλά κινήματα και τις ποικίλες τάσεις της γαλλικής Αριστεράς από την εποχή του Διαφωτισμού μέχρι σήμερα. Μόλις τον περασμένο μήνα -Νοέμβριος 2016- οι εκδόσεις Πόλις κυκλοφόρησαν το βιβλίο του για τη Σιμόν Βέιλ, τη φιλόσοφο που ο Αλμπέρ Καμύ χαρακτήρισε ως το «μοναδικό μεγάλο πνεύμα των καιρών μας». Η έκδοση «Σιμόν Βέιλ - Το σοκ» κυκλοφορεί σε μετάφραση του Τεύκρου Μιχαηλίδη - του μαθηματικού και προβεβλημένου συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων.

Πριν πάμε στη ζωή και στο έργο της Βέιλ, είναι χρήσιμο ένα πολύ μικρό απόσπασμα από τον πρόλογο του συγγραφέα: «Στο Πάνθεον της Σιμόν Βέιλ συνάντησα τον Πλάτωνα, τον Ιησού, την Μπαγκαβάτ Γκίτα, τις ρωμανικές εκκλησίες, το γρηγοριανό μέλος, τον Βιγιόν, τον Τεοφίλ ντε Βιό, τον Λα Μποεσί και τον αναρχοσυνδικαλισμό. Και στην κόλασή της, κοντά στους μεγάλους παντεταρισμένους δαίμονες, τον Χίτλερ και τον Στάλιν, βρίσκω την Ιερουσαλήμ, τη Ρώμη, τον κάθε μορφής ολοκληρωτισμό, την τυραννία της σύγχρονης τεχνολογίας, τα πολιτικά κόμματα.

»Ο Αβελάρδος ανήκει στον παράδεισο της, ο Άγιος Βερνάρδος στην κόλαση της. Μόνο ο Μαρξ έχει την κατοικία του και στις δύο γειτονιές». 



Το βιογραφικό της το ανέσυρα από την δεξαμενή του biblionet : Η Σιμόν Βέιλ γεννήθηκε το 1909 σ' ένα προάστιο του Παρισιού από γονείς Ισραηλίτες και το 1931 αποφοίτησε από την Ecole Normale Superieure με δίπλωμα καθηγήτριας της φιλοσοφίας. Κάτοχος μιας ευρύτατης μάθησης και με κύριο μέλημά της την ανθρώπινη κατάσταση, ανέπτυξε, παράλληλα με τη συγγραφική της δραστηριότητα, ενεργό κοινωνική δράση. Έτσι εντάσσεται στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Πουάρ που άρχισε το 1932. Προικισμένη με σπάνια ευφυΐα και οξυδέρκεια, ανησυχούσε για την όλο και αυξανόμενη κυριαρχία της γραφειοκρατικής μηχανής του κράτους στην οποία διέβλεπε τον κίνδυνο μιας νέας μορφής καταπίεσης κοινωνικής πάνω στο άτομο.

Για να γνωρίσει στην πράξη τους όρους της εργασίας και τα κάθε φύσης προβλήματα της τάξης των εργαζομένων χειρωνακτικά, αλλά και από την έμφυτη διάθεσή της να συμμετέχει στη δυστυχία των λιγότερο ευνοημένων κοινωνικά, η Σιμόν Βέιλ εγκατέλειψε το 1934 την καθηγητική της έδρα για να εργαστεί ως απλή εργάτρια εργοστασίου. Καρπός της εμπειρίας της αυτής είναι το βιβλίο «Η εργατική κατάσταση» που, μαζί με την ημερολογιακή καταγραφή της επίπονης θητείας της στη ζωή του εργοστασίου, αποτελεί το ηθικό και φιλοσοφικό της συμπέρασμα. Τα γεγονότα της εποχής και το πάσχισμά της για την υπόθεση του ανθρώπου την κράτησαν πάντα στο κέντρο της διαμάχης. Παράλληλα η Σιμόν Βέιλ έζησε μια εσωτερική δραματική πορεία στην αναζήτηση της αλήθειας που την οδήγησε σε εκπληκτικές εμπειρίες μυστικής ενάργειας.

Αν και μεγάλωσε σε αγνωστικιστικό περιβάλλον και διέτρεξε, φιλοσοφικά και πολιτικά, μια συνειδητή επαναστατική περίοδο, δέχτηκε ταπεινόφρονα τις εσωτερικές αποκαλύψεις που διεύρυναν την σκέψη της από πανανθρώπινες σε παν-κοσμικές διαστάσεις. Πρόσφυγας πολέμου, πρώτα στη Μασσαλία, μετά στη Νέα Υόρκη, τελευταία στις τάξεις των ελεύθερων Γάλλων στο Λονδίνο, κατέγραψε με ακρίβεια και απόλυτη ειλικρίνεια την ανθρώπινη κατάσταση, όπως της την έδινε πλέον η νέα, χριστοκεντρική προοπτική της.

Από την εποχή εκείνη χρονολογούνται η ιδιαίτερη εμβάθυνση της επάνω στην ελληνική σκέψη και οι δυνατές διαισθήσεις της για την αποστολή του ελληνικού στοχασμού ως προεργασία για τον «ερχόμενον λόγον».

Άλλα συγγράμματά της είναι: «Προχριστιανικές διαισθήσεις», «Τετράδια», «Καταπίεση και ελευθερία», «Η ελληνική πηγή», «Η αναμονή του Θεού», «Η υπερφυσική γνώση», «Σωσμένη Βενετία», «Το ρίζωμα» και άλλα. 

«Το ρίζωμα» γράφτηκε απ' τη Σιμόν Βέιλ το 1943, λίγο πριν το θάνατό της σ' ένα σανατόριο στην Αγγλία. Έτσι το βιβλίο αυτό, που είναι μια διακήρυξη των καθηκόντων της κοινωνίας απέναντι στο ανθρώπινο πλάσμα, στην πλήρωση των ψυχικών και φυσικών αναγκών του, πήρε τη θέση της πνευματικής της διαθήκης. Τα έξοχα δοκιμιακά της μελετήματα δεν είναι γι' αυτό λιγότερο η πνευματική της διαθήκη, όπως και κάθε άλλη της μαρτυρία.

Ο Άλμπερ Καμύ, ειδικά για τη σημασία του «Ριζώματος», έγραψε χαρακτηριστικά: «Μου είναι αδύνατον να φανταστώ μιαν αναγέννηση για την Ευρώπη που να μην έχει υπόψη τα αιτήματα αυτά, όπως τα προσδιόρισε η Σιμόν Βέιλ».