Οι κινηματογράφοι που αγαπήσαμε

Συνήθως δεν αποδέχομαι τις προσκλήσεις συμμετοχής σε ομάδες στο Facebook - ακόμη και όταν έχουν την ευγενή καλοσύνη να με ρωτήσουν σχετικά. Όμως η πρόσκληση του Μάνου Γαϊτάνου ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια εξαίρεση στο κανόνα. Η πρόταση για τη συμμετοχή στην ομάδα «Οι κινηματογράφοι που αγαπήσαμε» είχε χαρακτηριστικά στοιχεία ενός ήθους που έχει από καιρό εγκαταλείψει την επικράτεια του Facebook: ήθος από τα παλιά, «όταν οι Κινηματογράφοι ήταν ακόμα θερινοί και παίζαν στα διαλείμματα τραγούδια» (για να θυμηθούμε για λίγο τον εμβληματικό δίσκο με τη δουλειά του Γιώργου Κουρουπού στο πιάνο και τη Στέλλα Γαδέδη στη φωνή πάνω στο αστικό αθηναϊκό τραγούδι).

Παρακάλεσα τον Μάνο Γαϊτάνο να γράψει ένα μικρό κείμενο γνωριμία μας με την ομάδα. Ανταποκρίθηκε: «”Οι κινηματογράφοι που αγαπήσαμε” είναι μια νέα ομάδα στο Facebook με θέμα -τι άλλο- αγαπημένους κινηματογράφους, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν υπάρχουν σήμερα. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται άμεσα στους μεταπολεμικούς κινηματογράφους της Αθήνας και του Πειραιά, με αναμενόμενα “ανοίγματα” και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας.

»Νοσταλγία και γλυκιές μνήμες για τα μεγαλύτερης ηλικίας μέλη της ομάδας, ενημέρωση για τους νεώτερους κινηματογραφόφιλους, με εικόνες και σχόλια που πλουτίζουν τις γνώσεις.

»Οι βασικές πληροφορίες αντλούνται από το ομώνυμο e-book που διατίθεται δωρεάν από την ομάδα. Πρόκειται για μια μελέτη που ξεπερνάει τις 600 σελίδες και περιλαμβάνει ένα χρηστικό “αλφαβητάρι” όλων των αθηναϊκών και πειραϊκών κινηματογράφων. Σε καιρούς που οι ιστορικές αίθουσες αποτελούν πια ανάμνηση, η ομάδα ζωντανεύει ξανά εκείνα τα αξέχαστα συναισθήματα που συνδέθηκαν μαζί τους».

To e-book στο οποίο αναφέρεται ο Μάνος Γαϊτάνος είναι μια προσωπική του δουλειά, προϊόν σκληρής, επίμονης έρευνας για ένα αγαπημένο στοιχείο της αστικής αθηναϊκής ζωής: τις κινηματογραφικές αίθουσες. Από αυτή τη δουλειά των εκατοντάδων σελίδων παραθέτω ένα ελάχιστο δείγμα από την ενότητα για τις κινηματογραφικές αίθουσες:

«Η κινηματογραφική κίνηση στην Ελλάδα ανθίζει μετά τον πόλεμο, στη δεκαετία του 50. Ήδη, από πριν, και από πολύ πιο πριν, οι μεγάλοι κινηματογράφοι του κέντρου είχαν κάνει την εμφάνισή τους. Υπήρχαν το Σπλέντιτ (Έσπερος), το Πάνθεον, το Μοντιάλ, το Ιντεάλ, το Αττικόν, το Ούφα (Κυβέλης). Λίγο πριν τον πόλεμο, νέες μεγαλειώδεις αφίξεις: Κρόνος (Κοτοπούλη), Τιτάνια, Ορφεύς, Παλλάς, Ρεξ, Βρετάνια. Τα μεγάλα -από κάθε άποψη- σινεμά της Αθήνας. Και αμέσως μετά, Σταρ, Άστορ, Μαξίμ, Άστυ…

»Σε λίγες συνοικίες, αραιοκατοικημένες το ’50, υπάρχουν μικρά, ταπεινά σινεμά. Έτσι κι αλλιώς, δεν υπήρχε τόσος κόσμος για να γεμίσει μεγάλες αίθουσες, αλλά και οι κάτοικοι των συνοικιών προτιμούσαν τη μεγαλοπρέπεια του Κέντρου. Υπάρχουν όμως η Αθηναΐς στη Δάφνη, η Ατθίς στην Πατησίων, ο Άρης στην Αχαρνών, ο Αστήρ και ο Κρόνος στη Νέα Ιωνία, η Γκρέκα στο Νέο Φάληρο, η Γρανάδα στην Αλεξάνδρας, το Ετουάλ και το Κρυστάλ στην Καλλιθέα, το Ηρώδειον στη Νέα Χαλκηδόνα, ο Θησεύς στα Πετράλωνα, ο Κόσμος στους Αγίους Ασωμάτους, το Μον Σινέ στην άκρη του Βύρωνα, η Ντάλια στο Αιγάλεω, η Παλλάς στο Παγκράτι, το Πανελλήνιον στο Κουκάκι, το Σπόρτινγκ στη Νέα Σμύρνη. Το Κάπιτολ, η Παλλάς, το Σπλέντιτ, το Χάι Λάιφ - τα εξαίσια του Πειραιά, πριν την επέλαση των Τερψιθέα και Ολύμπιον. Και άλλα, ονόματα παλιά κι αγαπημένα.

»Σιγά-σιγά, χτίζονται καινούργια. Οι συνοικίες αναπτύσσονται και αποκτούν τη δική τους ζωντάνια. Τα Πατήσια και οι Αμπελόκηποι καθορίζουν τη νέα Αθήνα και αποκτούν νέες αίθουσες, μεγάλες και σύγχρονες, που ξεκινούν με τόλμη στην πρώτη προβολή· αποκλειστικό προνόμιο, ως τότε, των κινηματογράφων του κέντρου. Κατά σειράν Ράδιο Σίτυ, Ελληνίς, Άττικα, Άντζελα, Άστρον, Ιλίσια. Αίθουσες με μοναδική λαμπρότητα, που θα άξιζε να μείνουν ως κειμήλια ενός νέου πολιτισμού. Τέλος πάντων…

»Η ανάπτυξη των συνοικιών τις ανακηρύσσει αυτοδύναμες και παίρνει κόσμο από το Kέντρο. Οι μεγαλόπρεποι κινηματογράφοι του κέντρου αρχίζουν να δείχνουν παλιοί· μένουν και αφρόντιστοι. Μαζεύουν πια το κοινό που κατεβαίνει για δουλειές στο κέντρο και με την ευκαιρία, μπαίνει και σε κάποιο σινεμά. Λιγοστεύει όμως το κοινό που ερχόταν ως επί τούτου, να κάνει τη βόλτα του, να χαζέψει τις φωτισμένες βιτρίνες της Σταδίου, της Πανεπιστημίου και να γευθεί τις ψησταριές της Ομονοίας.

»Κάπου στη δεκαετία του ’60 –χρυσή εποχή– οι κινηματογράφοι χωρίζονται σε κατηγορίες. Υπάρχουν οι παλιοί κεντρικοί, στην Ομόνοια και στα κάτω της Σταδίου και της Πανεπιστημίου, που συγκεντρώνουν πιο ευρύ κοινό. Και αυτοί, διαμορφώνουν ανάλογα την προσωπικότητά τους. Οι «μεγάλοι» φέρνουν σχετικά καλές εμπορικές ταινίες, οι «μικροί» τις πιο δεύτερες. Ορισμένοι στοχεύουν κατευθείαν στο αντρικό κοινό που περιφέρεται στο κέντρο, με ταινίες πιο δυναμικές: πολεμικές (οι αναμνήσεις διατηρούνται νωπές), αστυνομικές, γουέστερν, (ψευδο)ιστορικές και περιπετειώδεις εν γένει. Από την οδό Κοραή και πάνω, το τοπίο γίνεται πιο κοσμικό. Εδώ προβάλλονται αισθηματικές, κοινωνικές, ανάλαφρες κωμωδίες, μουσικές».

Info
Διαβάστε δωρεάν το e-book εδώ.