Η Κoλομβία είναι 7.000 μίλια μακριά…

Το κρατικό αυτό ραδιόφωνο προπαγάνδιζε τις εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές, πολλές φορές απροκάλυπτα. Ειδικότερα ο ραδιοφωνικός σταθμός των Ενόπλων Δυνάμεων (...), παρότι είχαν περάσει πολλά χρόνια από το τέλος του εμφυλίου πολέμου, διενεργούσε απίστευτη αρνητική προπαγάνδα εναντίον των τότε κομμουνιστικών καθεστώτων. Υπήρχε, μικρός θυμάμαι, μια εκπομπή με τίτλο «Στον ιστό της αράχνης», που περιέγραφε τρομερές (φανταστικές;) ιστορίες ανθρώπων που έμπλεξαν στον ιστό της… κομμουνιστικής αράχνης και εξαφανίστηκαν! Τότε βέβαια το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν εκτός νόμου και οι νικητές του Εμφυλίου προσπαθούσαν να εδραιώσουν μια δυτικού τύπου, έστω και κατ’ επίφαση, δημοκρατία.

Η τηλεόραση ξεκίνησε για πρώτη φορά τη λειτουργία της το 1960 με λίγες πειραματικές εκπομπές, ενώ τακτικές εκπομπές άρχισαν το 1966 από δύο κρατικά κανάλια, το Πρώτο Πρόγραμμα και τον σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το 1989 ήταν έτος-σταθμός, αφού ο αείμνηστος Μιλτιάδης Εβερτ επέβαλε την ελεύθερη ραδιοφωνία. Τότε άρχισαν σταδιακά να λειτουργούν και ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί. Από τότε οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί άρχισαν να αυξάνουν σε αριθμό, με αποτέλεσμα σήμερα να λειτουργούν περίπου 150 κανάλια με πανελλήνια ή τοπική εμβέλεια. Οι λόγοι της ραγδαίας αύξησης του αριθμού των τηλεοπτικών σταθμών ήταν προφανείς: το επιχειρηματικό κέρδος, η σχετικά μικρή επένδυση, η επιρροή στην κοινωνία και, σε αρκετές περιπτώσεις, οι πιέσεις προς τις κυβερνήσεις που μπορεί να εξελιχθούν σε αδιαφάνεια και διαπλοκή.

Με δεδομένη την τεράστια απήχηση της ιδιωτικής τηλεόρασης στην κοινωνία, διακαής πόθος και επιδίωξη των κυβερνήσεων μετά τη Μεταπολίτευση ήταν να αποκτήσουν τον έλεγχο της πληροφόρησης ή, εάν δεν ήταν αυτό εφικτό, να έχουν την εύνοιά της. Ισως αυτός ήταν ο βασικός λόγος, εκτός από την ολιγωρία, που το πεδίο, όσον αφορά τη νομιμότητα και την αντικειμενική αδειοδότηση, παρέμενε νεφελώδες. Εξαίρεση αποτέλεσε η νομοθετική προσπάθεια του Κώστα Καραμανλή, που αφορούσε τον Βασικό Μέτοχο, δηλαδή η προσπάθεια αποκλεισμού εργοληπτών του Δημοσίου από την ιδιοκτησία τηλεοπτικών σταθμών.
Σήμερα η παρούσα κυβέρνηση νομοθέτησε διαδικασία λήψης των τηλεοπτικών αδειών.

Η διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει διχάσει πολιτικούς, επιστήμονες του Δικαίου, επιχειρηματίες και τελικά την κοινωνία. H κυβερνητική άποψη και όσοι την ακολουθούν είναι ότι πρόκειται για ανιδιοτελή προσπάθεια επιβολής τάξης σε ένα άναρχο τοπίο. Η άποψη της αντιπολίτευσης, καθώς και αυτή μεγάλου μέρους του επιστημονικού κόσμου είναι ότι το νομοθέτημα προσκρούει στο Σύνταγμα, αφού εκεί καθορίζεται ότι αρμόδιο για τις αδειοδοτήσεις είναι το Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο. Η επιχειρηματική άποψη είναι ότι σε μια ελεύθερη οικονομία η αγορά πρέπει να καθορίζει τον αριθμό και τη λειτουργία των τηλεοπτικών μέσων. Και η κοινωνία παρακολουθεί τις εξελίξεις παθητικά, μη μπορώντας μέσα σε αυτό το περιβάλλον να διαμορφώσει αντικειμενική άποψη…

Τελικά τα κρίσιμα ερωτήματα είναι: με τον δραστικό περιορισμό των τηλεοπτικών αδειών μήπως το κράτος θέλει να χειραγωγήσει την ενημέρωση; Μήπως με μόνο κριτήριο την οικονομική προσφορά δοθεί η δυνατότητα σε αμφιλεγόμενους επιχειρηματίες να εισέλθουν στον χώρο; Μήπως η παράκαμψη του αρμόδιου οργάνου από την κυβέρνηση αποτελεί συγκεκαλυμμένη προσπάθεια χειραγώγησης της ενημέρωσης; Μήπως με μια νομιμοφανή διαδικασία ζήσουμε εποχές… Κοσκωτά;

Πολύ πρόσφατα ευρωβουλευτής της κυβερνητικής παράταξης, καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, μίλησε ξεκάθαρα για τον κίνδυνο που υπάρχει από τη σύνδεση της αδειοδότησης μόνο με την οικονομική παράμετρο της προσφοράς. Και επικαλέστηκε το ακραίο παράδειγμα της κολομβιανής εμπειρίας με την προσπάθεια εισόδου του Πάμπλο Εσκομπάρ, ενός πάμπλουτου εγκληματία, βαρόνου της κοκαΐνης, στην πολιτική ζωή αυτής της χώρας της Λατινικής Αμερικής. Η Ελλάδα όμως δεν είναι, ούτε πρέπει να γίνει Κολομβία. Και η κυβέρνηση πρέπει να αποδείξει ότι η προσπάθεια επιβολής τάξης στο τηλεοπτικό τοπίο δεν έχει ιδιοτελή κίνητρα. Και ο μόνος τρόπος να το αποδείξει είναι να ακολουθηθούν οι συνταγματικές επιταγές που αφορούν την ενημέρωση του λαού. Σε αντίθετη περίπτωση, φοβάμαι ότι θα δημιουργήσει μεγαλύτερη αταξία, αλλά και νέα χειρότερη διαπλοκή…