Νίκος Φελέκης

Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ο πρωθυπουργός δράττεται κάθε ευκαιρίας να επαναλαμβάνει, σχεδόν μονότονα, ότι οι εκλογές θα γίνουν το 2019, στο τέλος της τετραετίας. Προφανώς, η εξήγηση δεν είναι το αστείο «για να το πιστέψει και ο ίδιος».  

Η συχνή επανάληψη της εκλογολογίας υπηρετεί ένα σχέδιο. Πρώτον, αποδιοργανώνει την αντιπολίτευση και κυρίως τη Ν.Δ., η οποία συνεχώς ομιλεί περί επικείμενης προσφυγής στις κάλπες. Δεύτερον, ενισχύει την ψυχολογία των βουλευτών, των στελεχών και των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ. Τα δύο χρόνια στην πολιτική ισοδυναμούν με αιώνα, οπότε η πιθανότητα αλλαγής του δυσμενούς κλίματος και η εκλογική ανάκαμψη δεν θα πρέπει να αποκλειστούν. Τρίτον, η απομάκρυνση των εκλογικών σεναρίων ενισχύει, εκ των πραγμάτων, την πολιτική σταθερότητα που είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Και τέταρτον, η πολιτική ηρεμία και οι ξένες επενδύσεις είναι τα μόνα στοιχεία που μπορεί να βελτιώσουν την οικονομική πραγματικότητα και επομένως να έχει πιθανότητες επιτυχίας η μνημονιακή στροφή του πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του.

Επιπροσθέτως, ο κ. Τσίπρας γνωρίζει ότι χρειάζεται χρόνος για να αποδώσει η πολιτική που επέλεξε εφεξής να ασκήσει. Μέχρι τώρα δεν κυβερνούσε, έκανε συνεχώς πολιτικές διαπραγματεύσεις. Ηταν η πολιτική που καθόριζε τα πάντα, με καταστροφικά αποτελέσματα για την πραγματική οικονομία. Τώρα η κατάσταση αντιστρέφενται. Είναι η οικονομία που θα πρέπει να παράξει πολιτικά αποτελέσματα. Μπορεί, προσώρας, να συνεχίζει με τους ίδιους ανθρώπους σε υπουργεία και κρατικές θέσεις, όμως κάποια στιγμή θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε αλλαγές και στο ανθρώπινο δυναμικό. «Ισως τότε, σε συνδυασμό και με τη συνταγματική αναθεώρηση», όπως λένε όσοι συζητούν μαζί του, «είναι η ώρα να κάνει συγκεκριμένα ανοίγματα προς κόμματα, κινήσεις και προσωπικότητες της Κεντροαριστεράς προκειμένου να διαμορφωθεί ένα προοδευτικό μέτωπο που θα ανακόψει την επέλαση του Μητσοτάκη προς την εξουσία».

Αλλα εμπόδια

Ο κ. Τσίπρας γνωρίζει ότι αν γίνουν τώρα ή τους επόμενους μήνες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα θα έχει τον αριθμό 2 έμπροσθεν του ποσοστού του. Βεβαίως, για να ανακάμψει η οικονομία θα πρέπει εφεξής να μην υπάρξουν εκ νέου καθυστερήσεις ή εμπόδια, όπως τα δύο πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. Και κυρίως εμπόδια που αφορούν κάθε είδους πολιτικές ή εξωθεσμικές παρεμβάσεις παραγόντων της κυβέρνησης και του κράτους σε διαγωνισμούς του Δημοσίου και αποκρατικοποιήσεις. 

Υψηλόβαθμο στέλεχος διεθνούς οργανισμού που παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τα τεκταινόμενα στην ελληνική οικονομία είναι κατηγορηματικό: «Αν η κυβέρνηση δεν συμμορφωθεί με τους κανόνες και δεν κάνει ό,τι έχει συμφωνήσει με τους δανειστές, ή αρχίσει να βάζει εκ νέου προσκόμματα σε επενδυτές, ξένους και Ελληνες, ξεχάστε τις επενδύσεις. Ούτε μία δεν θα έρθει. Οι ξένοι δεν θα συγχωρήσουν πισωγύρισμα. Δεν τους αφορούν τα Εργασιακά αλλά οι επενδύσεις και η ανταγωνιστικότητα. Δεν θέλουν η πολιτική να μπλέκεται με τις μπίζνες. Δεν γουστάρουν τη διαπλοκή και έχουν αλλεργία στις πολιτικές δολιχοδρομίες. Αντίθετα, αν ο Τσίπρας και οι υπουργοί του συνεχίσουν στον δρόμο που φαίνεται ότι έχουν επιλέξει, τότε μην εκπλαγείτε από το πόσο γρήγορα μπορεί να γυρίσει η ελληνική οικονομία, λόγω του ότι έχει πολλές ευκαιρίες στους τομείς της ενέργειας, του τουρισμού, της διατροφής, των υποδομών και της digital καινοτομίας».

Εμπειρος πολιτικός που έχει αίσθηση και της αγοράς δεν είναι, όμως, καθόλου σίγουρος ότι η κυβέρνηση Τσίπρα θα μπορέσει να τα καταφέρει. Θεωρεί ότι «δεν την ενδιαφέρει να δημιουργηθεί πλούτος από την παραγωγή προϊόντων, τις εξαγωγές, τις ιδιωτικές επενδύσεις, από την ανάπτυξη εν γένει της οικονομικής δραστηριότητας. Η προσπάθειά της επικεντρώνεται στον κρατικό πλουτισμό από τα ομόλογα και τη φορολογία. Θέλει να έχει λεφτά το κράτος για να τα μοιράσει προεκλογικά. Προτεραιότητα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η παραγωγή πλούτου, αλλά η αναδιανομή». Μάλιστα, υποστηρίζει ότι το μονοθεματικό, όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει, ενδιαφέρον της κυβέρνησης για πολιτική αναδιανομής το κατέστησε σαφές και ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος σε δείπνο, στο οποίο μεταξύ άλλων συμμετείχαν και σημαντικοί Ελληνες επιχειρηματίες.

Κάποιος άλλος παράγων του δημόσιου βίου ο οποίος διατηρεί άριστες σχέσεις με το σύστημα εξουσίας του Μαξίμου, υποστηρίζει ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι δύσκολο να επιτύχει αφού, παρά τα όσα λέγονται, δεν ελέγχει ουσιαστικά το κράτος. Ενώ ασκεί πολιτική μέσω του κράτους και όχι της κοινωνίας, δεν ελέγχει τους τέσσερις βασικούς μηχανισμούς. Τα έσοδα είναι αρμοδιότητα της τρόικας, ο στρατός ελέγχεται από τον Καμμένο, στη Δικαιοσύνη κάνει κουμάντο ο Παπαγγελόπουλος και η Αστυνομία δεν μπορεί να επιβάλλει τον νόμο και την τάξη επειδή επηρεάζεται από την ευαισθησία της Κουμουνδούρου». Και προσθέτει: «Αν σε αυτά προσθέσεις και το γεγονός ότι πλέον δεν έχει κανέναν έλεγχο στις τράπεζες, το μόνο που τους απομένει είναι ο διακανονισμός κάποιων δημοσίων έργων και οι διορισμοί, όσους βεβαίως επιτρέπει το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας  ή ο Τόμσεν».

Ταφόπλακα τα νέα μέτρα 

Με αυτά βεβαίως δεν χτίζεις μαζική και σταθερή εκλογική βάση, γι’ αυτό και είναι αρκετοί στον ΣΥΡΙΖΑ που φοβούνται ότι τα νέα μέτρα μπορεί να είναι η πολιτική και εκλογική ταφόπλακα του κόμματος και ενδεχομένως του ίδιου του Τσίπρα. Μπορεί οι συνεργάτες του πρωθυπουργού να θέλουν να το υποβαθμίσουν, αλλά το δημοσκοπικό εύρημα της Metron Analysis που φέρνει τον κ. Τσίπρα να λαμβάνει για πρώτη φορά ποσοστό μικρότερο του ΣΥΡΙΖΑ έχει σημάνει συναγερμό στο Μαξίμου, αλλά και στην Κουμουνδούρου. Σημειώνουμε ότι στη δημοσκόπηση το ποσοστό εμπιστοσύνης στον πρωθυπουργό είναι 13%, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει 16% χωρίς αναγωγή της ψήφου και 22% με αναγωγή. 

Οι περισσότεροι πάντως συμφωνούν ότι η ψήφιση τις επόμενες ημέρες -πιθανώς την Πέμπτη- του νομοσχεδίου για τα νέα επαχθή και αντιδημοφιλή μέτρα προκειμένου να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση είναι το «σφάγιο» με το οποίο επικυρώνεται η οριστική μετατόπιση του ΣΥΡΙΖΑ από τον χώρο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε αυτόν της νουνεχούς σοσιαλδημοκρατίας. 

Μάλιστα, και επειδή το περιεχόμενο αλλά και όσα μέλλει να ακολουθήσουν -ως απότοκο και προέκτασή του- θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο -έως απίθανο- να ψηφιστούν από άλλη πολιτική δύναμη, ο σκληρός του Βερολίνου, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έφτασε στο σημείο να πλέξει το εγκώμιο της Ελλάδας για την προσαρμογή της στη δημοσιονομική πειθαρχία, χαρακτηρίζοντας την πρότυπο: «Αν μια χώρα δεν θέλει να βγει από το ευρώ πρέπει να κάνει δομικές αλλαγές, όπως η Ελλάδα», είπε.  Εξυπακούεται ότι τα καλά λόγια του Γερμανού υπουργού Οικονομικών για την Ελλάδα ειπώθηκαν αφενός για να καταδείξει την υποταγή του «ανυπότακτου» Τσίπρα, αφετέρου για να στείλει το μήνυμα στους Νότιους της Ευρώπης, κυρίως, όμως, στους Γερμανούς ψηφοφόρους που προσέρχονται στις κάλπες στις 24 Σεπτεμβρίου, ότι, παρά τα όσα περί του αντιθέτου λέγονται, η συνταγή του -αυτή της λιτότητας, της εκχώρησης εθνικού πλούτου, της μειωμένης κυριαρχίας και της τιμωρίας όσων παρεκτρέπονται- πέτυχε.

Το δύσκολο ’18

Από την άλλη, η στροφή του κ. Τσίπρα γίνεται επειδή φαίνεται να συνειδητοποιεί ότι τελικά ο νικητής των εκλογών στη Γερμανία δεν θα είναι, όπως αρχικά ήλπιζε, ο Μάρτιν Σουλτς, αλλά η Ανγκελα Μέρκελ, και ο Σόιμπλε θα συνεχίσει να είναι στο προσκήνιο και να κινεί τα νήματα στην ευρωπαϊκή οικονομία. Την επόμενη διετία θα συνεχίσει να είναι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών αυτός που θα βαθμολογεί τις επιδόσεις της Ελλάδας και όχι ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ ή κάποιος άλλος λιγότερο εχθρικός από ό,τι το ουσιαστικό αφεντικό του Eurogroup. 
«Ο Τσίπρας θέλει να πιάσει πόρτα για τον χειμώνα και καλά κάνει, επειδή το 2018 δεν θα είναι τόσο εύκολο όσο προπαγανδίζει το Μαξίμου», παραδέχεται πρώην υπουργός και σημαντικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ.