Γρ. Νικολόπουλος

Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στο φορολογικό σύστημα, με τις διάφορες αλλαγές που ανακοινώνονται και τίθενται στην κρίση όλων, προκαλούν ανάμεικτες αντιδράσεις. Κάποιοι ικανοποιούνται, κάποιοι διαμαρτύρονται.

Για παράδειγμα, με τις αλλαγές στη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών, οι δικηγόροι διαμαρτύρονται γιατί ως ελεύθεροι επαγγελματίες θα φορολογηθούν (όσοι δεν δήλωσαν τίποτα), οι διάφοροι τεχνίτες (ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί κ.λπ.) δεν διαμαρτύρονται.

Οι μισθωτοί χαίρονται γιατί θα πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Οι πολίτες αντιδρούν διαφορετικά σε κάθε αλλαγή.

Ο καθένας λέει το μακρύ του και το κοντό του, ως συνήθως, όμως τελικά μπορεί να βγει ένα γενικό συμπέρασμα από τις αντιδράσεις, καθώς τα σχόλια που δημοσιεύουν οι κάθε επαγγέλματος και πολιτικής απόχρωσης αναγνώστες κάτω από τα ρεπορτάζ και τα άρθρα των ιστοσελίδων έχουν μερικά κοινά χαρακτηριστικά.

Πρώτον, διαπιστώνεται ότι υπάρχει έντονη η αίσθηση της αδικίας, αφού σχεδόν όλοι απαιτούν από την κυβέρνηση «ισονομία», όλοι απαιτούν μείωση ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες, από όσους είναι υπέρ της κατάργησης των φοροαπαλλαγών, όλοι απαιτούν κατάργηση των φοροαπαλλαγών που έχουν οι βουλευτές.

Δεύτερον, διαπιστώνεται ότι επικρατούν άγνοια και κομφούζιο σχετικά με τη φορολόγηση. Διαβάζοντας κανείς τα πιο τεκμηριωμένα σχόλια των αναγνωστών, ακόμη και αυτών που μάλλον έχουν κάποια εξειδίκευση στα φορολογικά θέματα, διαπιστώνει ότι σχεδόν κανείς δεν έχει ξεκάθαρη εικόνα για το τι πραγματικά ισχύει, ούτε για το τι αλλάζει στο φορολογικό σύστημα.

Ούτε καν γνωρίζουν αν αυξάνονται οι φορολογικοί συντελεστές ή απλώς διευρύνεται η φορολογική βάση μέσω των αντικειμενικών κριτηρίων φορολόγησης.

Πολλοί επισημαίνουν διάφορα ανορθόδοξα, όπως ότι δεν μπορεί κάποιοι να έχουν αφορολόγητο και κάποιοι άλλοι όχι, ότι αν πληρώνουν προκαταβολή φόρου οι επαγγελματίες πρέπει να πληρώνουν και όλοι οι άλλοι, ότι το αυτοκίνητο που παραχωρείται από μια επιχείρηση σε ένα στέλεχος θεωρείται παροχή και έχει τεκμήριο ενώ τα αυτοκίνητα των βουλευτών όχι.

Αλλοι επισημαίνουν ότι οι ξένες επιχειρήσεις βγάζουν τρελά κέρδη τα οποία εξάγουν στο εξωτερικό μέσω transfer τεχνικών και φορολογούνται με ψίχουλα εδώ, άλλοι καταγγέλλουν ότι κάποιοι που ζουν σε βίλες και έχουν κότερα δεν δηλώνουν εισοδήματα κ.λπ. κ.λπ.

Ολοι συμφωνούν ότι η φοροδιαφυγή οργιάζει και όλοι θεωρούν ότι κάποιος άλλος -και όχι οι ίδιοι- φοροδιαφεύγει. Η λογική του «να ψοφήσει ο γάιδαρος του γείτονα», που χαρακτηρίζει δυστυχώς την ελληνική νοοτροπία, επικρατεί και στον τρόπο με τον οποίο οι σχολιαστές των ρεπορτάζ αντιμετωπίζουν τις αλλαγές στη φορολογία, όπως και οποιαδήποτε άλλη αλλαγή σε κάθε τομέα.

Τι προκαλεί λοιπόν αυτή τη νοοτροπία και πώς είναι δυνατόν να φύγουν από τη μέση οι σκιές για άνιση μεταχείριση, για αδικίες εναντίον κάποιων και για διευκολύνσεις υπέρ κάποιων άλλων, που προκαλούν τελικά τις θεωρίες συνωμοσίας και θολώνουν την κρίση όλων μας;

Με την απλούστευση και τη διαφάνεια. Μόνο έτσι μπορεί να επιτευχθεί η ισονομία που ζητούν οι πολίτες, να υποχωρήσει η αίσθηση γενικευμένης διαφθοράς και ευνοιοκρατίας που επικρατεί γενικώς και να περιοριστούν οι δηλητηριώδεις θεωρίες συνωμοσίας, που έχουν αρχίσει δυστυχώς να απλώνονται ολοένα περισσότερο και να βρίσκουν περισσότερους οπαδούς.

Η ανάγκη απλούστευσης και διαφάνειας δεν αφορά μόνο τον φορολογικό τομέα, αφορά τη νομοθεσία γενικότερα, αλλά σίγουρα η φορολογία είναι μία από τις σημαντικότερες πηγές δυσαρέσκειας για τους πολίτες - και αυτό είναι λογικό διότι τους παίρνει λεφτά από την τσέπη. Είναι επίσης ένας από τους τομείς πολιτικής που τρέφει την αίσθηση της αδικίας και ανισότητας.

Και φυσικά, οδηγεί στη νοοτροπία «να πεθάνει ο γάιδαρος του γείτονα» αφού σκοτώνει ούτως ή άλλως τον δικό μας.

Δηλαδή, όποιος επιβαρύνεται φορολογικά ή νιώθει ότι επιβαρύνεται υπέρμετρα φορολογικά έναντι άλλων θέλει να επιβαρυνθούν και όλοι οι άλλοι αφού αυτός δεν μπορεί να αποφύγει την επιβάρυνση.

Με τη γενικευμένη αίσθηση αδικίας που επικρατεί, ο φοροφυγάς στην Ελλάδα είναι από πολλούς θαυμαστός, θεωρείται «μάγκας», ή κάτι σαν αντιστασιακός κατά του συστήματος. Και όπως ξέρουμε και από τις εκλογές, η αντισυστημική ψήφος στην Ελλάδα αυξάνεται διαρκώς.

Για να αρθούν όλα αυτά, κάποια κυβέρνηση -διότι αυτή δεν το έκανε και προφανώς δεν θα το κάνει-, κάποια στιγμή, πρέπει να απλουστεύσει το φορολογικό σύστημα. Τα αφορολόγητα, οι φοροαπαλλαγές, τα τεκμήρια, οι συντελεστές πρέπει να ισχύουν είτε για όλους είτε για κανέναν.

Το ίδιο και οι εκπτώσεις φόρων έναντι αποδείξεων πρέπει να ξανασχεδιαστούν ώστε να περιορίζουν τη φοροδιαφυγή και φυσικά τα κόλπα των ξένων επιχειρήσεων που λειτουργούν εδώ πρέπει κάπως να ελεγχθούν. Το ύψος του ΦΠΑ, που είναι η συνήθης δικαιολογία φοροδιαφυγής, πρέπει πραγματικά να μειωθεί.

Είναι ένας φόρος άδικος που επιβάλλεται σε όλους, ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας, και εξαιρετικά υψηλός. Είναι δε και η αιτία των «μαύρων» συναλλαγών για τις οποίες κατηγορούνται οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι πολίτες που πληρώνουν με μετρητά για να τον αποφύγουν.

Αν τα πράγματα απλοποιηθούν, αν κάποιος, κάποτε, καταφέρει να φτιάξει ένα φορολογικό σύστημα απλουστευμένο, ξεκάθαρο, σαφές και γνωστό σε όλους, τότε αυτό θα πάψει να δημιουργεί αφενός κομφούζιο στους πολίτες με τις συνεχείς αλλαγές και αφετέρου να μεγεθύνει την αίσθηση της αδικίας που επικρατεί σήμερα. Και φυσικά, θα πάψει ο φοροφυγάς να θεωρείται θαυμαστή προσωπικότητα και η φοροδιαφυγή ηρωική πράξη αντίστασης.