Δημήτρης Παγαδάκης

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ανθρώπων, έλεγε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Αυτούς που βλέπεις, αυτούς που βλέπεις μόνο όταν εμφανίζονται και εκείνους που δεν βλέπεις ποτέ. Αυτά επί Αναγέννησης. Πολύ πριν καταστούν αγεφύρωτες οι αποστάσεις μεταξύ παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και εθνικών πολιτικών, χάσμα που ανατροφοδοτείται από τις εκατέρωθεν χαοτικές αδυναμίες τους. Σήμερα, όσο η κρίση μεταφράζεται σε μηδενική ορατότητα άλλο τόσο αποτελεί ευκαιρία για το πολιτικό προσωπικό που τη διαχειρίζεται.

Δυστυχώς δειλές, μοιραίες και άβουλες αντάμα, κατά τον ποιητή, κυβερνήσεις πολιτεύονται αποκλειστικά μέσα στο κάδρο της νεοφιλελεύθερης ορθολογικότητας. Και το χειρότερο, προσαρμόζονται παθητικά στα διεθνή κέντρα της χρηματοπιστωτικής οικονομίας. Συμπεριφορές που δεν αφορούν μόνο τα συντηρητικά αλλά και τα κεντροαριστερά ή σοσιαλδημοκρατικά κόμματα. Ειδικότερα, τα τελευταία με τη νεοφιλελεύθερη διολίσθησή τους, αν όχι την πλήρη μετάλλαξή τους, αντιμετωπίζουν χρόνιο πρόβλημα στη σχέση τους με τις λαϊκές μάζες. Το βιώνουν ο Μίλιμπαντ και ο Ολάντ, ο Γκάμπριελ και ο υπό αποδρομή Θαπατέρο. Απαντες, ωστόσο, δεν αδιαφορούν για τις επιθυμίες των πολιτών που είτε ψηφίζουν είτε καταψηφίζουν τα κόμματά τους. Προβληματίζονται για το ποιοι είναι οι κοινωνικοί τους συνομιλητές, ποια τα προνομιακά ακροατήριά τους, ποιες και από πού οι απώλειές τους. Αναρωτιούνται αν προέχει η στροφή της πολιτικής τους επένδυσης προς τα δυναμικά μεσαία στρώματα ή η παραμονή στα παραδοσιακά τμήματα των μισθωτών. Οπως και να ’χει η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία δεν αναμένει καβαφικούς βαρβάρους, αλλά αναζητά σταθερά ένα πλαίσιο κοινωνικής νομιμοποίησης.

Στην Ελλάδα δεν περισσεύει χρόνος για τέτοιες πολυτέλειες. Το κυβερνών κόμμα σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης φαίνεται να προκρίνει τη σωτηρία της χώρας εις βάρος της πολιτικής του επιβίωσης. Σεβαστό. Αλλά όχι και αρκετό για να υποκαταστήσει την όποια δική του μεταρρυθμιστική αντίληψη εν όψει ραγδαίων μετασχηματισμών. Σ’ αυτό το τοπίο η πρωτοβουλία των τριών υπουργών της κυβέρνησης εγγράφεται σε μελλοντικές εξελίξεις. Οχι επειδή το κοινό τους άρθρο υπερβαίνει το τρέχον πολιτικό σκηνικό, αλλά γιατί επιμένει στον εντοπισμό μιας νέας, ευέλικτης και δυναμικής πρότασης για το αύριο της χώρας και της κοινωνίας. Δεν αρκείται, δηλαδή, στη βολική λογική να ψιλομαζέψουμε κάπως τα πράγματα, πριν γκρεμιστούμε. Και προφανώς δεν εξαντλείται σε διαλογισμό με την απεραντοσύνη του χρόνου. Διαπιστώνει, επισημαίνει και καυτηριάζει έγκαιρα πρακτικές και συμπεριφορές καταγραμμένες πίσω από παραδοσιακά εγγυημένες ετικέτες. Χωρίς, ασφαλώς, να απομακρύνεται από την ιστορική ταυτότητα του κόμματος και την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας. Υπό αυτή την έννοια το άρθρο δεν αποτελεί μανιφέστο, ιδρυτική διακήρυξη ομάδας, προβολή εσωκομματικού πόλου ή δώρο ενός γκρουπ βιβλικών μάγων. Αντίθετα, συμβάλλει στο άνοιγμα μιας καθυστερημένης συζήτησης. Αναγκαίας και χρήσιμης όσο τα φώτα ομίχλης στο θολό περιβάλλον της σιγής, της αδράνειας και της σύγχυσης.