Μπορεί η πανδημία να αποτελέσει ευκαιρία για ανασυγκρότηση;
Δημήτρης Γρέβιας
Μπορεί η πανδημία να αποτελέσει ευκαιρία για ανασυγκρότηση;
Με αφορμή την πρωτόγνωρη κατάσταση που διερχόμαστε ως κοινωνία σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο τίθεται εύλογα το ερώτημα κατά πόσο η κρίση της πανδημίας (Covid-19) μπορεί να αποτελέσει αφετηρία, έναυσμα και ευκαιρία για ανασυγκρότηση και επαναπροσδιορισμό προτεραιοτήτων σε οικονομικοινωνικό και συλλογικό επίπεδο.
Οι οικονομικές επιπτώσεις, σύμφωνα με τις αναλύσεις και προβλέψεις ειδικών, διαφαίνεται να είναι πολύ σοβαρές ανάλογα με τη διάρκεια της πανδημίας ή ενός απευκταίου πιθανού δεύτερου κύματος.
Αν και η οικονομική παράμετρος είναι καθοριστικής σημασίας αξίζει επίσης το ενδιαφέρον μας μια άλλη σημαντική παράμετρος που έχει άμεση σχέση με την οικονομία και την παραγωγική διαδικασία και αφορά το Ανθρώπινο Κεφάλαιο, τις κοινωνικές στάσεις και αξίες που βρέθηκαν στο επίκεντρο την περίοδο των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας, αν και κατά πόσο πχ. θα εκφρασθούν, θα επεκταθούν και σε άλλους τομείς της δημόσια ζωής και θα εδραιωθούν στην μετά την πανδημία περίοδο;
Σε μια αισιόδοξη εκδοχή συνηγορούν, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς, τα πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιμα συμπεράσματα από τον επιτυχή χειρισμό των περιοριστικών μέτρων λόγω Convid-19, τις αντιδράσεις των πολιτών, και τα οποία έχουν άμεση σχέση με αυτό που καλούμε «Ανθρώπινο Κεφάλαιο» και σωστή διαχείρισή του.
Σίγουρα μια πάρα πολύ δύσκολη και φιλόδοξη στόχευση η αλλαγή στάσεων και συμπεριφοράς, όμως πρόκειται για μια μαθησιακή διαδικασία που κτίζεται βήμα-βήμα και με προϋποθέσεις. Η επιδειχθείσα συμπεριφορά πραγματοποιήθηκε κάτω από συνθήκες φόβου και σοβαρής ανησυχίας για την ατομική υγεία και κατ’ επέκταση για τη ζωή και είναι πολύ πιθανό όταν παύσει να υπάρχει ο παράγοντας απειλή να αποδυναμωθεί με το πέρασμα του χρόνου και να επανέλθει η πρότερη συμπεριφορά αν το περιβάλλον και οι συντελεστές επίδρασης δεν λειτουργήσουν ενισχυτικά.
Τα συμπεράσματα – διδάγματα διαχωρίζονται κατά βάση σε δυο κατηγορίες: σε αυτά που πρέκυψαν από τους διαχειριστές της κρίσης και σε αυτά που αναφέρονται στους πολίτες που κλήθηκαν να τηρήσουν και ακουλουθήσουν τις υποδείξεις των ειδικών.
Στην πρώτη κατηγορία διαπιστώνεται ότι:
- Η επιτυχία χειρισμού της κατάστασης απέδειξε, ότι η ομάδα στελεχώθηκε σωστά από ειδικούς, δηλαδή «ο κατάλληλος στην κατάλληλη θέση», και υπήρξε συνεργασία και συγχρωνισμός, δηλαδή κατάλληλη «χημεία» στην ομάδα
- Οι εδικοί επιστήμονες έδρασαν στην πραγματικότητα σαν εμπνευσμένοι επιτυχημένοι μάνατζερς, «έκαναν τα πράγματα σωστά, με ενσυναίσθηση και πειστικό τρόπο και οι πολίτες τα ακολούθησαν»
- Η «τήρηση βασικών αρχών και κοινωνικών αξιών» ως «όπλα» επιρροής όπως αυτές εκφράστηκαν στην περίπτωση του καθηγητή κου Τσιόδρα: επιστημονική τεκμηρίωση και επαγγελματισμός, ορθολογισμός και συνέπεια, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, απλότητα, και φυσικά ενσυναίσθηση, κοινωνική ευαισθησία και αλληλεγγύη, ρόλος «πρότυπο», που πρέπει να έχουν οι μάνατζερς, δηλαδή «κάνω και τηρώ αυτά που λέω».
Στη δεύτερη κατηγορία, αυτή των πολιτών, διαπιστώνεται ότι:
- Η θετική ανταπόκριση για σεβασμό των περιοριστικών μέτρων και η συνοδευθείσα επιτυχία επέδρασε ενισχυτικά στο να διατηρηθεί αυτοπειθαρχία σε μεγάλο βαθμό ακόμη και από έναν «απείθαρχο» λαό, βεβαίως κάτω από συνθήκες φόβου και ανησυχίας και αυτό έχει τη σημασία του.
- Η βήμα-βήμα ανάδειξη και εδραίωση της αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης και υπερηφάνειας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ότι δηλαδή η επίτευξη στόχων ισχυροποιεί την πίστη στον εαυτό μας, τις δυνάμεις μας, και κερδίζει το σεβασμό και την αναγνώριση των άλλων.
- Το περίφημο ρητό «τα αγαθά κόποις κτώνται» (Αριστοτέλης) ισχύει επίσης, αν αναλογιστούμε την προσωπική στέρηση ελευθερίας με τον εγκλεισμό -ένα καίριας σημασίας ανθρώπινο δικαίωμα- έφερε ένα πολύ σημαντικό συνολικό αποτέλεσμα: μικρή διάδωση του ϊού και μικρό αριθμό απώλειας ανθρώπινων ζωών.
- Η κρίση ανέδειξε την αξία των ανθρώπινων σχέσεων, ως το στήριγμα και «αποκούμπι» στις δύσκολες στιγμές, ενισχύοντας και σφυραλατώντας έτσι το συναισθηματικό δέσιμο και την αλληλεγγύη με τους «συνανθρώπους μας».
Επιπρόσθετα μπορούμε να πούμε ότι:
- Το ρητό «κάλλιον προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν» (Ιπποκράτης, πατέρας της Ιατρικής) αποτελεί επίσης ένα σημαντικό δίδαγμα, όχι μόνο γιατί η πρωτόγνωρη αυτή κρίση έχει να κάνει πρωτίστως με την υγεία, αλλά ισχύει και θα μπορούσε να εφαρμοσθεί σε πολλούς τομείς των καθημερινών δραστηριοτήτων μας.
- Τέλος το γνωστό και ευρέως χρησιμοποιούμενο τελευταία «όλοι μαζί μπορούμε καλύτερα και περισσότερα» ισχύει αδιαμφισβήτατα και στον τρόπο αντίδρασης της μεγάλης πλειοψηφίας στα περιοριστικά μέτρα όπου η ατομική ευθύνη, συνυπήρξαν και συνέδραμαν από κοινού σ’αυτό με την συλλογική κοινωνική ευθύνη και αναδεικνύει ταυτόχρονα τη σπουδαιότητα της συνεργασίας όλων για σημαντικά και υπαρξιακής σημασίας ζητήματα για τη χώρα μας στα οποία θα γίνει αναφορά αμέσως μετά.
Τα παραπάνω εδράζονται σε κοινωνικές αξίες, στην ατομική και συλλογική ευθύνη και θα είναι πολύτιμο αν αξιοποιηθούν θετικά σε μια σειρά από κρίσιμα υπαρξιακά ζητήματα της χώρας μας, στα οποία συχνά-πυκνά πολλοί έχουν αναφερθεί στο παρελθόν, μερικά ενδεικτικά στοιχεία σε βασικούς τομείς συνοψίζονται στα εξής:
Η εγκατάλειψη ή η αποσπασματική και χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό ενός βασικού πυλώνα της οικονομίας της Γεωργίας και Κτηνοτροφίας οδήγησε στο μαρασμό της περιφέρειας και απαιτεί άμεσα μέτρα αντιμετώπισης με προσδιορισμό καλλιεργιών από τους ειδικούς (τι, που, πόσο, πως, ποιότητα, βιολογικές καλλιέργειες) και λαμβάνοντας υπ’ όψη τη τοπική και διεθνή ζήτηση, την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο σχεδιασμός θα συνδυάζεται με τη δημιουργία προϋποθέσεων και συνθηκών οικονομικής και κοινωνικής ζωής που θα είναι ελκυστικές για την παραμονή, επιστροφή ή επιλογή για εγκατάσταση νέων στην περιφέρεια. Απαιτεί να συνοδεύεται από μέτρα εκσυγχρονισμού των σχολικών εγκαταστάσεων, ένα άρτιο υγειονομικό σύστημα, και ένα επαρκές δίκτυο μέσων μεταφοράς και επικοινωνίας σε συνδυασμό με την αναβάθμιση και ανάδειξη του πολιτισμού, αθλητισμού, της ψυχαγωγίας και των παραδόσεων των τοπικών κοινωνιών) για τη δημιουργία των βάσεων επανασύστασης της επαρχίας.
To δημογραφικό πρόβλημα, η υπογεννητικότητα ως μια σοβαρή απειλή συρρύκνωσης του έθνους μας συνολικά υπονομεύει (και) το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας. Η τελευταία σοβαρή «αιμοραγία» στο πιο ενεργό και παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας μας με την νέα μετανάστευση (brain drain) χιλιάδων νέων μας προς το εξωτερικό με μικρή σχετικά πιθανότητα επαναπατρισμού σε συνδυασμό με την παλαιότερη εσωτερική μετανάστευση περασμένων δεκαετιών από την περιφέρεια προς τα αστικά κέντρα (τα αποτελέσματα συνήθως εμφανίζονται μετά από κάποιο διάστημα, 40-50 ετών) οδήγησε δυστυχώς στον αργό θάνατο της επαρχίας.
Ταυτόχρονα είχε αποτέλεσμα την υπέρμετρη αύξηση της απασχόλησης στον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και λιγώτερο στο δευτερογενή τομέα της μεταποίησης και βιομηχανικής παραγωγής, που έχει σχεδόν εξαφανισθεί και επείγει να επανασυνταχθεί και αναπτυχθεί με τόλμη για μετάβαση σε νέες τεχνολογίες και για έγκαιρη προσαρμογή των εργαζομένων στις νέες σύγχρονες απαιτήσεις και προκλήσεις.
Ο κλάδος του Τουρισμού που αυτή τη στιγμή πλήττεται σοβαρά, αποτελεί κύριο πυλώνα της εθνικής οικονομίας, απεδείχθη ότι είναι ένας τομέας ευάλωτος σε γεγονότα όπως η απρόσμενη εμφάνιση της πανδημίας, ενός πιθανού πολεμικού επεισοδίου ή μιας οικονομικής κρίσης, απαιτεί τον επανασχεδιασμό, την ποιοτική αναβάθμιση, τη στόχευση και σε εναλλακτικές μορφές (ιατρικό, συνεδριακό, αγροτικό, αθλητικό κλπ). Η ανάπτυξη πχ. του ιατρικού τουρισμού για όλη τη διάρκεια του έτους, όπως το πέτυχε η Ισπανία, με αξιοποίηση συγκεκριμένων περιοχών που ενδείκνυνται, σύνδεση με τον πολιτισμό, με διαδραστικές υπηρεσίες, εστίαση σε βιολογικά προϊόντα κλπ.
Η βελτίωση του Σύστηματος Υγείας, η σοβαρότητα και η αξία του συνειδητοποιήθηκαν ιδιαίτερα την περίδο αυτή, αποτελεί σημαντικό πυλώνα όχι μόνο για ποιοτική ζωή των πολιτών που είναι χρέος της πολιτείας, αλλά είναι και βασικός παράγοντας ανάπτυξης, παραγωγικότητας και προόδου.
Η αναβάθμιση της ποιότητας της Παιδείας και του Πολιτισμού, τομείς που αποτελούν το κύτταρο κάθε ανάπτυξης και δημιουργίας. Έμφαση στον κατάλληλο επαγγελματικό προσανατολισμό και προγραμματισμό ανάλογα με τη ζήτηση, σύνδεση με την πράξη, αποκέντρωση και διαρκή προσαρμογή στις εξελίξεις. Η αξιοποίηση και προβολή της μεγάλης μας ιστορικής κληρονομιάς με τη δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ξένους φοιτητές (Ιατρική, Φιλοσοφία, κλπ.) στην κοιτίδα και τη χώρα που δίδαξε επιστήμες και πολιτισμό.
Ο εκσυγχρωνισμός της Δημόσιας Διοίκησης η οποία αποτελεί το πλαίσιο όπου διαδραματίζονται όλες οι λειτουργίες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και είναι η βάση για τη δημιουργία ενός εύρυθμου, αποτελεσματικού και κοινωνικού κράτους με ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες του.
Τέλος ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και η εκπόνηση στρατηγικής και δράσεων σε σταθερές και μακρόπνοες βάσεις, της Άμυνας και Ασφάλειας της χώρας μας ώστε να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις, όπως π.χ. το Ισραήλ. Οι μόνιμοι στρατεύσιμοι θα εξειδικεύονται στη χρήση των σύγχρονων αμυντικών μέσων και θα αποτελούν τις επίλεκτες ειδικές δυνάμεις με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Οι έφεδροι, νέοι και νέες, με ολιγόμηνη θητεία στράτευσης από το 18ο έτος της ηλικίας τους, χωρίς αναβολή στράτευσης, ενώ θα προβλέπεται μια μικράς διάρκειας επανεκπαίδευση για προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις.
Παρά το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλα τα παραπάνω απαιτούν τεράστια κονδύλια χρηματοδότησης κάτι που δυστυχώς δεν διαθέτει η «καθημαγμένη» από την κρίση οικονομία της χώρας μας και άρα καθίσταται πολύ δύσκολη η υλοποίηση, όμως αυτό που επιβάλλεται σε κρίσιμα εθνικά ζητήματα, είναι η τόλμη σχεδιασμού στρατηγικών και δράσεων σε στέρεες, σταθερές και μακρόπνοες βάσεις για να μη χάσουμε ακόμη μια μεγάλη ευκαιρία. Η πανδημία έδειξε το δρόμο, με εμπιστοσύνη στους ειδικούς μπορούμε και πρέπει να βαδίσουμε διαφορετικά, όλοι μαζί με γνώση, συνεργασία και αισιοδοξία.
Να επιβεβαιωθεί έμπρακτα ότι «αυτός ο μικρός, θαυμάσιος λαός είναι παντού πετυχημένος εκτός από τη χώρα του» (Edmont About), «μπορεί να είναι εξ ίσου πετυχημένος μέσα στην ίδια του τη χώρα».
Μπορούμε και οφείλουμε να προτάξουμε το κοινό συμφέρον, την κοινή λογική, να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο κεφάλαιο, τους νέους μας και τις δυνατότητες που διαθέτουμε και να υιοθετήσουμε την αντίληψη ότι «όσο περισσότερη και μεγαλύτερη η γνώση τόσο μικρότερο το Εγώ.....» (Αϊνστάϊν).
Δημήτρης Γρέβιας
Δρ. Οργ. & Βιομ. Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Μονάχου
Διαχείριση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού
Μέλος Κέντρου Εθελοντών Μάνατζερ Ελλάδος
Αν και η οικονομική παράμετρος είναι καθοριστικής σημασίας αξίζει επίσης το ενδιαφέρον μας μια άλλη σημαντική παράμετρος που έχει άμεση σχέση με την οικονομία και την παραγωγική διαδικασία και αφορά το Ανθρώπινο Κεφάλαιο, τις κοινωνικές στάσεις και αξίες που βρέθηκαν στο επίκεντρο την περίοδο των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας, αν και κατά πόσο πχ. θα εκφρασθούν, θα επεκταθούν και σε άλλους τομείς της δημόσια ζωής και θα εδραιωθούν στην μετά την πανδημία περίοδο;
Σε μια αισιόδοξη εκδοχή συνηγορούν, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς, τα πολύ ενδιαφέροντα και χρήσιμα συμπεράσματα από τον επιτυχή χειρισμό των περιοριστικών μέτρων λόγω Convid-19, τις αντιδράσεις των πολιτών, και τα οποία έχουν άμεση σχέση με αυτό που καλούμε «Ανθρώπινο Κεφάλαιο» και σωστή διαχείρισή του.
Σίγουρα μια πάρα πολύ δύσκολη και φιλόδοξη στόχευση η αλλαγή στάσεων και συμπεριφοράς, όμως πρόκειται για μια μαθησιακή διαδικασία που κτίζεται βήμα-βήμα και με προϋποθέσεις. Η επιδειχθείσα συμπεριφορά πραγματοποιήθηκε κάτω από συνθήκες φόβου και σοβαρής ανησυχίας για την ατομική υγεία και κατ’ επέκταση για τη ζωή και είναι πολύ πιθανό όταν παύσει να υπάρχει ο παράγοντας απειλή να αποδυναμωθεί με το πέρασμα του χρόνου και να επανέλθει η πρότερη συμπεριφορά αν το περιβάλλον και οι συντελεστές επίδρασης δεν λειτουργήσουν ενισχυτικά.
Τα συμπεράσματα – διδάγματα διαχωρίζονται κατά βάση σε δυο κατηγορίες: σε αυτά που πρέκυψαν από τους διαχειριστές της κρίσης και σε αυτά που αναφέρονται στους πολίτες που κλήθηκαν να τηρήσουν και ακουλουθήσουν τις υποδείξεις των ειδικών.
Στην πρώτη κατηγορία διαπιστώνεται ότι:
- Η επιτυχία χειρισμού της κατάστασης απέδειξε, ότι η ομάδα στελεχώθηκε σωστά από ειδικούς, δηλαδή «ο κατάλληλος στην κατάλληλη θέση», και υπήρξε συνεργασία και συγχρωνισμός, δηλαδή κατάλληλη «χημεία» στην ομάδα
- Οι εδικοί επιστήμονες έδρασαν στην πραγματικότητα σαν εμπνευσμένοι επιτυχημένοι μάνατζερς, «έκαναν τα πράγματα σωστά, με ενσυναίσθηση και πειστικό τρόπο και οι πολίτες τα ακολούθησαν»
- Η «τήρηση βασικών αρχών και κοινωνικών αξιών» ως «όπλα» επιρροής όπως αυτές εκφράστηκαν στην περίπτωση του καθηγητή κου Τσιόδρα: επιστημονική τεκμηρίωση και επαγγελματισμός, ορθολογισμός και συνέπεια, ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, απλότητα, και φυσικά ενσυναίσθηση, κοινωνική ευαισθησία και αλληλεγγύη, ρόλος «πρότυπο», που πρέπει να έχουν οι μάνατζερς, δηλαδή «κάνω και τηρώ αυτά που λέω».
Στη δεύτερη κατηγορία, αυτή των πολιτών, διαπιστώνεται ότι:
- Η θετική ανταπόκριση για σεβασμό των περιοριστικών μέτρων και η συνοδευθείσα επιτυχία επέδρασε ενισχυτικά στο να διατηρηθεί αυτοπειθαρχία σε μεγάλο βαθμό ακόμη και από έναν «απείθαρχο» λαό, βεβαίως κάτω από συνθήκες φόβου και ανησυχίας και αυτό έχει τη σημασία του.
- Η βήμα-βήμα ανάδειξη και εδραίωση της αυτοπεποίθησης, αυτοεκτίμησης και υπερηφάνειας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ότι δηλαδή η επίτευξη στόχων ισχυροποιεί την πίστη στον εαυτό μας, τις δυνάμεις μας, και κερδίζει το σεβασμό και την αναγνώριση των άλλων.
- Το περίφημο ρητό «τα αγαθά κόποις κτώνται» (Αριστοτέλης) ισχύει επίσης, αν αναλογιστούμε την προσωπική στέρηση ελευθερίας με τον εγκλεισμό -ένα καίριας σημασίας ανθρώπινο δικαίωμα- έφερε ένα πολύ σημαντικό συνολικό αποτέλεσμα: μικρή διάδωση του ϊού και μικρό αριθμό απώλειας ανθρώπινων ζωών.
- Η κρίση ανέδειξε την αξία των ανθρώπινων σχέσεων, ως το στήριγμα και «αποκούμπι» στις δύσκολες στιγμές, ενισχύοντας και σφυραλατώντας έτσι το συναισθηματικό δέσιμο και την αλληλεγγύη με τους «συνανθρώπους μας».
Επιπρόσθετα μπορούμε να πούμε ότι:
- Το ρητό «κάλλιον προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν» (Ιπποκράτης, πατέρας της Ιατρικής) αποτελεί επίσης ένα σημαντικό δίδαγμα, όχι μόνο γιατί η πρωτόγνωρη αυτή κρίση έχει να κάνει πρωτίστως με την υγεία, αλλά ισχύει και θα μπορούσε να εφαρμοσθεί σε πολλούς τομείς των καθημερινών δραστηριοτήτων μας.
- Τέλος το γνωστό και ευρέως χρησιμοποιούμενο τελευταία «όλοι μαζί μπορούμε καλύτερα και περισσότερα» ισχύει αδιαμφισβήτατα και στον τρόπο αντίδρασης της μεγάλης πλειοψηφίας στα περιοριστικά μέτρα όπου η ατομική ευθύνη, συνυπήρξαν και συνέδραμαν από κοινού σ’αυτό με την συλλογική κοινωνική ευθύνη και αναδεικνύει ταυτόχρονα τη σπουδαιότητα της συνεργασίας όλων για σημαντικά και υπαρξιακής σημασίας ζητήματα για τη χώρα μας στα οποία θα γίνει αναφορά αμέσως μετά.
Τα παραπάνω εδράζονται σε κοινωνικές αξίες, στην ατομική και συλλογική ευθύνη και θα είναι πολύτιμο αν αξιοποιηθούν θετικά σε μια σειρά από κρίσιμα υπαρξιακά ζητήματα της χώρας μας, στα οποία συχνά-πυκνά πολλοί έχουν αναφερθεί στο παρελθόν, μερικά ενδεικτικά στοιχεία σε βασικούς τομείς συνοψίζονται στα εξής:
Η εγκατάλειψη ή η αποσπασματική και χωρίς μακροχρόνιο σχεδιασμό ενός βασικού πυλώνα της οικονομίας της Γεωργίας και Κτηνοτροφίας οδήγησε στο μαρασμό της περιφέρειας και απαιτεί άμεσα μέτρα αντιμετώπισης με προσδιορισμό καλλιεργιών από τους ειδικούς (τι, που, πόσο, πως, ποιότητα, βιολογικές καλλιέργειες) και λαμβάνοντας υπ’ όψη τη τοπική και διεθνή ζήτηση, την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο σχεδιασμός θα συνδυάζεται με τη δημιουργία προϋποθέσεων και συνθηκών οικονομικής και κοινωνικής ζωής που θα είναι ελκυστικές για την παραμονή, επιστροφή ή επιλογή για εγκατάσταση νέων στην περιφέρεια. Απαιτεί να συνοδεύεται από μέτρα εκσυγχρονισμού των σχολικών εγκαταστάσεων, ένα άρτιο υγειονομικό σύστημα, και ένα επαρκές δίκτυο μέσων μεταφοράς και επικοινωνίας σε συνδυασμό με την αναβάθμιση και ανάδειξη του πολιτισμού, αθλητισμού, της ψυχαγωγίας και των παραδόσεων των τοπικών κοινωνιών) για τη δημιουργία των βάσεων επανασύστασης της επαρχίας.
To δημογραφικό πρόβλημα, η υπογεννητικότητα ως μια σοβαρή απειλή συρρύκνωσης του έθνους μας συνολικά υπονομεύει (και) το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας. Η τελευταία σοβαρή «αιμοραγία» στο πιο ενεργό και παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας μας με την νέα μετανάστευση (brain drain) χιλιάδων νέων μας προς το εξωτερικό με μικρή σχετικά πιθανότητα επαναπατρισμού σε συνδυασμό με την παλαιότερη εσωτερική μετανάστευση περασμένων δεκαετιών από την περιφέρεια προς τα αστικά κέντρα (τα αποτελέσματα συνήθως εμφανίζονται μετά από κάποιο διάστημα, 40-50 ετών) οδήγησε δυστυχώς στον αργό θάνατο της επαρχίας.
Ταυτόχρονα είχε αποτέλεσμα την υπέρμετρη αύξηση της απασχόλησης στον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και λιγώτερο στο δευτερογενή τομέα της μεταποίησης και βιομηχανικής παραγωγής, που έχει σχεδόν εξαφανισθεί και επείγει να επανασυνταχθεί και αναπτυχθεί με τόλμη για μετάβαση σε νέες τεχνολογίες και για έγκαιρη προσαρμογή των εργαζομένων στις νέες σύγχρονες απαιτήσεις και προκλήσεις.
Ο κλάδος του Τουρισμού που αυτή τη στιγμή πλήττεται σοβαρά, αποτελεί κύριο πυλώνα της εθνικής οικονομίας, απεδείχθη ότι είναι ένας τομέας ευάλωτος σε γεγονότα όπως η απρόσμενη εμφάνιση της πανδημίας, ενός πιθανού πολεμικού επεισοδίου ή μιας οικονομικής κρίσης, απαιτεί τον επανασχεδιασμό, την ποιοτική αναβάθμιση, τη στόχευση και σε εναλλακτικές μορφές (ιατρικό, συνεδριακό, αγροτικό, αθλητικό κλπ). Η ανάπτυξη πχ. του ιατρικού τουρισμού για όλη τη διάρκεια του έτους, όπως το πέτυχε η Ισπανία, με αξιοποίηση συγκεκριμένων περιοχών που ενδείκνυνται, σύνδεση με τον πολιτισμό, με διαδραστικές υπηρεσίες, εστίαση σε βιολογικά προϊόντα κλπ.
Η βελτίωση του Σύστηματος Υγείας, η σοβαρότητα και η αξία του συνειδητοποιήθηκαν ιδιαίτερα την περίδο αυτή, αποτελεί σημαντικό πυλώνα όχι μόνο για ποιοτική ζωή των πολιτών που είναι χρέος της πολιτείας, αλλά είναι και βασικός παράγοντας ανάπτυξης, παραγωγικότητας και προόδου.
Η αναβάθμιση της ποιότητας της Παιδείας και του Πολιτισμού, τομείς που αποτελούν το κύτταρο κάθε ανάπτυξης και δημιουργίας. Έμφαση στον κατάλληλο επαγγελματικό προσανατολισμό και προγραμματισμό ανάλογα με τη ζήτηση, σύνδεση με την πράξη, αποκέντρωση και διαρκή προσαρμογή στις εξελίξεις. Η αξιοποίηση και προβολή της μεγάλης μας ιστορικής κληρονομιάς με τη δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων για ξένους φοιτητές (Ιατρική, Φιλοσοφία, κλπ.) στην κοιτίδα και τη χώρα που δίδαξε επιστήμες και πολιτισμό.
Ο εκσυγχρωνισμός της Δημόσιας Διοίκησης η οποία αποτελεί το πλαίσιο όπου διαδραματίζονται όλες οι λειτουργίες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής και είναι η βάση για τη δημιουργία ενός εύρυθμου, αποτελεσματικού και κοινωνικού κράτους με ποιοτικές υπηρεσίες στους πολίτες του.
Τέλος ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός και η εκπόνηση στρατηγικής και δράσεων σε σταθερές και μακρόπνοες βάσεις, της Άμυνας και Ασφάλειας της χώρας μας ώστε να στηρίζεται στις δικές της δυνάμεις, όπως π.χ. το Ισραήλ. Οι μόνιμοι στρατεύσιμοι θα εξειδικεύονται στη χρήση των σύγχρονων αμυντικών μέσων και θα αποτελούν τις επίλεκτες ειδικές δυνάμεις με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Οι έφεδροι, νέοι και νέες, με ολιγόμηνη θητεία στράτευσης από το 18ο έτος της ηλικίας τους, χωρίς αναβολή στράτευσης, ενώ θα προβλέπεται μια μικράς διάρκειας επανεκπαίδευση για προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις.
Παρά το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλα τα παραπάνω απαιτούν τεράστια κονδύλια χρηματοδότησης κάτι που δυστυχώς δεν διαθέτει η «καθημαγμένη» από την κρίση οικονομία της χώρας μας και άρα καθίσταται πολύ δύσκολη η υλοποίηση, όμως αυτό που επιβάλλεται σε κρίσιμα εθνικά ζητήματα, είναι η τόλμη σχεδιασμού στρατηγικών και δράσεων σε στέρεες, σταθερές και μακρόπνοες βάσεις για να μη χάσουμε ακόμη μια μεγάλη ευκαιρία. Η πανδημία έδειξε το δρόμο, με εμπιστοσύνη στους ειδικούς μπορούμε και πρέπει να βαδίσουμε διαφορετικά, όλοι μαζί με γνώση, συνεργασία και αισιοδοξία.
Να επιβεβαιωθεί έμπρακτα ότι «αυτός ο μικρός, θαυμάσιος λαός είναι παντού πετυχημένος εκτός από τη χώρα του» (Edmont About), «μπορεί να είναι εξ ίσου πετυχημένος μέσα στην ίδια του τη χώρα».
Μπορούμε και οφείλουμε να προτάξουμε το κοινό συμφέρον, την κοινή λογική, να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο κεφάλαιο, τους νέους μας και τις δυνατότητες που διαθέτουμε και να υιοθετήσουμε την αντίληψη ότι «όσο περισσότερη και μεγαλύτερη η γνώση τόσο μικρότερο το Εγώ.....» (Αϊνστάϊν).
Δημήτρης Γρέβιας
Δρ. Οργ. & Βιομ. Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Μονάχου
Διαχείριση και Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού
Μέλος Κέντρου Εθελοντών Μάνατζερ Ελλάδος
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Ειδήσεις
Δημοφιλή
Σχολιασμένα
