Δημήτρης Δανίκας

Ενα λοιπόν. Είναι λάθος η βιαστική και πρόχειρη, «στο πόδι», εκτίμηση ότι ο Τζεφιρέλι ήταν εκλεκτό μέλος της παγκόσμιας κινηματογραφικής ελίτ. Δεν ήταν ούτε της Ιταλικής. Εκείνης της κατακλυσμιαίας δημιουργικής εποχής των χρυσών δεκαετιών του πενήντα, του εξήντα, ακόμα και του εβδομήντα

Δύο λοιπόν. Απόδειξη περί αυτού το σχετικά «φτωχό» και μέτριο έργο του. Φυσικά πάντα με αυστηρές προδιαγραφές και με τον πήχη ψηλά. Από τις 14 σκηνοθεσίες του σε ταινίες μεγάλου μήκους, τέσσερις ξεχώρισαν. «Ρωμαίος και Ιουλιέτα», η καλύτερή του. «Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι» με Λιζ Τέιλορ και Ρίτσαρντ Μπάρτον. «Αμλετ» με τον Μελ Γκίμπσον. Καθώς και «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ| σε μορφή μίνι σειράς των δύο επεισοδίων

Τρία λοιπόν. Καμία απ αυτές τις κινηματογραφικές του σκηνοθεσίες άφησε ανεξίτηλα ίχνη. Καλοφτιαγμένες ναι. Καλοπαιγμένες οπωσδήποτε. Αριστουργήματα ποτέ. Ούτε με τις καλύτερες προθέσεις και με αρκετή επιείκια. Ελεος

Τέσσερα λοιπόν. Ο Τζεφιρέλι διακρίθηκε για την προσφορά του στην Οπερα. Οι σκηνοθεσίες του στη Σκάλα του Μιλάνου έγραψαν ιστορία. Μάλιστα υπήρξε ένας από τους πιο πιστούς σκηνοθέτες και θαυμαστές της Μαρίας Κάλλας. Εν ολίγοις στην Οπερα ναι. Στο σινεμά όχι

Πέντε λοιπόν. Αυτό το συμπέρασμα και αυτή η διαπίστωση προκύπτουν με το συγκριτικό μέτρο γιγάντων του Ιταλικού κινηματογράφου. Με πρώτο και καλύτερο τον Λουκίνο Βισκόντι. Ακολουθούμενο από Μικελάντζελο Αντονιόνι, Φεντερίκο Φελίνι, Πιέρ Πάολο Παζολίνι αλλά και τον Σέρτζιο Λεόνε του σπαγγέτι γουέστερν. Μπροστά στις ταινίες αυτών των γιγάντων, κάθε κινηματογραφική σκηνοθεσία του Φράνκο Τζεφιρέλι μοιάζει με μετριότητα

Εξι λοιπόν. Ακόμα και συγκριτικά με άλλους Ιταλούς σκηνοθέτες εκείνης της εποχής, το έργο του Τζεφιρέλι είναι υποδεέστερο. Οπως λόγου χάριν με κάποιες από τις ταινίες του Μάριο Μονιτσέλι (Ο κλέψας του κλέψαντος), του Πιέτρο Τζέρμι (Διαζύγιο αλα Ιταλικά), του Λουίτζι Κομεντσίνι (Εγκλημα αγάπης), του Ντίνο Ρίζι (Ο φανφαρόνος). Αλλά και αρκετών άλλων

Εφτά λοιπόν. Με αντικειμενικά κριτήρια, δηλαδή με το αλάνθαστο κριτήριο αντοχής μέσα στον χρόνο. Αν κάποιος συγκρίνει την απόλυτη τοιχογραφία της εσωτερικής μετανάστεσης, δηλαδή «Ο Ρόκο και τ αδέρφια του» του Λουκίνο Βισκόντι με ολόκληρο το κινηματογραφικό έργο του Φράνκο Τζεφιρέλι θα αναγκαστεί να υποκλιθεί στον πρώτο και να αδιαφορήσει για τον δεύτερο

Οκτώ λοιπόν. Ο Τζεφιρέλι, κινηματογραφικά, κατάφερε να εκτοξεύσει το όνομά του, καθώς και την εμπορική αξία των ταινιών του, αξιοποιώντας, όσο κανείς άλλος Ιταλός σκηνοθέτης, τις σχέσεις του με τα Media, καθώς και με την κοσμική ελίτ τόσο της Ιταλίας όσο και του Χόλιγουντ. Αυτή είναι η πραγματικότητα

Εννέα και τελευταίο. Οσο για την κινηματογραφική Μαρία Κάλλας ένα είναι βέβαιο. Ο σκηνοθέτης που την εκτόξευσε ως πρωταγωνίστρια της μεγάλης οθόνης ήταν ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι στη «Μήδεια». Ισως η πιο «χειροποίητη», η πιο ιδιαίτερη, η πιο αιρετική στιγμή στη διαδρομή αυτού του αξεπέραστου και τραγικού γυναικείου θρύλου. Ο Τζεφιρέλι, αν και κολλητός της Κάλλας, ήταν αναγκασμένος να «τρώει» την σκόνη του Παζολίνι. The End !