To τέλος του χαρτιού;

Στην πατρίδα του Γκαίτε, όπου  διεξάγεται κάθε χρόνο η  μεγαλύτερη έκθεση βιβλίου στον  κόσμο, έμελλε να πέσει το τελευταίο  οχυρό της τυπωμένης σελίδας: «Μια  νέα επανάσταση ξεκινά στον χώρο του  βιβλίου, που θα γεννήσει νέες μορφές συνεργασίας και δημιουργικότητας»,  τόνισε στην εναρκτήρια ομιλία του ο  διευθυντής της Έκθεσης Βιβλίου της  Φρανκφούρτης, Γκίργκεν Μπόος. Και  ενώ εκείνος εξηγούσε αναλυτικά πώς  διαμορφώνονται τα νέα αναγνωστικά  είδη τα οποία εμπλέκουν τις διάφορες  βιομηχανίες -μουσική, κινηματογράφο,  ηλεκτρονικά παιχνίδια-διάφοροι  εκπρόσωποι ηλεκτρονικών εταιρειών,  κινητών τηλεφώνων κ.λπ., παρουσίαζαν  τις εναλλακτικές μορφές ανάγνωσης  σήμερα. Παρότι στην αρχή τα ηλεκτρονικά βιβλία αντιμετωπίζονταν από τους βιβλιολάτρες περίπου όπως  τα απαγορευμένα κείμενα των ναζί, οι  σημερινές εξελίξεις δείχνουν να έχουν ρίξει τα τείχη. Από το πρώτο Kindle  που κυκλοφόρησε στην αγορά μόλις  λίγα χρόνια πριν, μέχρι σήμερα -όπου  εφαρμογή e-reader διαθέτουν πια τα  κινητά-έχει επιτευχθεί ένα τεράστιο τεχνολογικό άλμα. Στα νέα εξελιγμένα  e-books καθώς και στο βελτιωμένο  Kindle2 μπορεί πλέον κανείς να μην  κουράζεται από την οθόνη, να γυρνά  «σελίδες» με μεγαλύτερη ταχύτητα, να  κρατά σημειώσεις και να εφαρμόζει παράλληλες οπτικοακουστικές  μεθόδους (π.χ. να χρησιμοποιεί e-book  και audio book την ίδια στιγμή).  Επιπλέον, θέλοντας να συναγωνιστεί  την Amazon, η Google έχει προσφέρει  στο Ιντερνετ τον τεράστιο θησαυρό που  λέγεται google books (έχοντας ήδη  σκανάρει και διαθέσει πάνω από επτά  εκατομμύρια βιβλία). Όσο λοιπόν η  ποιότητα των e-readers θα ανεβαίνει  και η τιμή τους θα πέφτει, τόσο περισσότερο ελκυστικοί θα φαίνονται  στους δύσπιστους λάτρεις του βιβλίου.

Και αυτό μάλλον έχει να κάνει με τις  ευκολίες που προσφέρουν στον πιο ρομαντικό της τυπωμένης σελίδας,  κάνοντας πράξη το όραμα του Μπόρχες για την ύπαρξη μιας ανεξάντλητης  βιβλιοθήκης στη διαθεσιμότητα του αναγνώστη. Όσο όμως το όραμα  γίνεται πραγματικότητα και οι χάρτινες  σελίδες συνιστούν αφορμές για  ανακύκλωση τόσο κάποιοι θα  θυμόμαστε τις στιγμές που ένα βιβλίο  μας κρατούσε συντροφιά πάνω στο  κομοδίνο, μας συνόδευε στην παραλία,  μάς νανούριζε πριν κοιμηθούμε. Και  όσα ηλεκτρονικά μαραφέτια κι αν βγουν δεν θα μπορέσουν ποτέ να  υποκαταστήσουν τον φετιχισμό της μυρωδιάς του χαρτιού και καμία  ηλεκτρονική σελίδα δεν θα αφυπνίσει  ποτέ με τον ίδιο τρόπο τις αισθήσεις  όπως ένα κλασικό τυπωμένο βιβλίο.

Tο ηλεκτρονικό βιβλίο στην Ελλάδα

Παρότι στην Ελλάδα η αγορά e-book φαίνεται  να βρίσκεται στα ηλεκτρονικά σπάργανα, αρκετοί  είναι οι εκδότες που αγκάλιασαν με θέρμη τον  θεσμό: ο Καστανιώτης κυκλοφορεί ήδη το δικό  του e-book reader με ενσωματωμένα πολλά από τα ευπώλητα βιβλία του και σε πολύ καλή  τιμή. Το παράδειγμά του σπεύδει να ακολουθήσει  και ο Ψυχογιός μεγαλώνοντας ολοένα τον  ψηφιακό του κατάλογο, ενώ αντίστοιχα θετικοί  έχουν δείξει να είναι η Ωκεανίδα και ο Gutenberg.  Σε γενικές γραμμές πάντως ο ελληνικός  εκδοτικός κόσμος είναι καχύποπτος απέναντι στο ενδεχόμενο της ψηφιακής διάθεσης των  βιβλίων, κάνοντας λόγο για φαινόμενα πειρατείας και εύκολης αντιγραφής.