Τι συμβαίνει με τα ζωικά λίπη στη διατροφή μας

Το λίπος είναι απαραίτητο για την υγεία μας, αρκεί να ξέρουμε τι είδους είναι, πχ κορεσμένα ή πολυακόρεστα, και πόσο να τρώμε. Κάποιες σχετικά πρόσφατες μελέτες έδειχναν ότι τα κορεσμένα, και άρα τα ζωικά λίπη, δεν αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων ενώ τα πολυακόρεστα και άρα τα φυτικά έλαια, δεν τον μειώνουν. Τι σήμαινε αυτό στην πράξη; Ότι θα μπορούσαμε να απολαμβάνουμε την πίτα γύρο και το χάμπουργκερ χωρίς να σκεφτόμαστε τι θα πούμε στον διαιτολόγο μας που μας έδωσε μία δίαιτα χαμηλή σε ζωικά λίπη για να μειώσουμε τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, που ο καρδιολόγος μας τα βρήκε υψηλά. Μεγάλη σύγχυση!
 
Η πρόσφατη δημοσίευση της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (American Heart Association, AHA), έρχεται να διευκρινίσει τι ακριβώς συμβαίνει και να προτείνει τρόπους μείωσης του κινδύνου. Για να φτάσει όμως στα συμπεράσματά της, έλαβε υπόψη τις μελέτες που ήταν εξαιρετικά καλά σχεδιασμένες ενώ οι μελέτες που είχαν προβλήματα στο σχεδιασμό αλλά και στην υλοποίηση τους, δεν λήφθηκαν υπόψη.
 
Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία κατέληξε στα εξής ευρήματα:

 α) η αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με πολυακόρεστα από φυτικά έλαια μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων έως 30% που ισοδυναμεί με τη δράση των στατινών,
β)  η αντικατάσταση με μονοακόρεστα μειώνει τον κίνδυνο λιγότερο
γ) η αντικατάσταση με υδατάνθρακες που δεν βρίσκονται σε τρόφιμα ολικής αλέσεως δεν μειώνει τον κίνδυνο

δ) η μείωση της χοληστερόλης της τροφής δεν μειώνει ιδιαίτερα τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα
ε) το λάδι καρύδας δεν επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα επίπεδα χοληστερόλης
στ) τα τρανς λιπαρά, που προέρχονται κυρίως από την στερεοποίηση φυτικών ελαίων ή που δημιουργούνται κατά τα τηγάνισμα, αυξάνουν τον κίνδυνο περισσότερο από τα κορεσμένα.
 
Πώς μπαίνουν οι συστάσεις της AHA στο… πιάτο μας
 
Πρακτικά οι συστάσεις, ύστερα από τη νέα δημοσίευση της Αμερικάνικής Καρδιολογικής Εταιρείας πρέπει να περιλαμβάνουν την μείωση των ζωικών λιπαρών και την αντικατάστασή τους από πολυακόρεστα.
Μια χούφτα ξηροί ανάλατοι καρποί και ελαιόλαδο στην καθημερινή σαλάτα είναι σίγουρα μία σύσταση προς τη σωστή κατεύθυνση. Μαλακή μαργαρίνη χωρίς τρανς και πλούσια σε πολυακόρεστα, όπως είναι όλες όσες πωλούνται στα σούπερμαρκετ, αφού δεν χρησιμοποιούνται πλέον επεξεργασίες που δημιουργούν τρανς, είναι μια άλλη πολύ καλή επιλογή. Τα αυγά αφού είναι φτωχή πηγή κορεσμένων μπορούν επιτέλους να απενοχοποιηθούν από τη στιγμή που δεν υπερκαταναλώνονται. Αυτά όλα όμως πρέπει να εντάσσονται στο πλαίσιο μίας συνολικότερα υγιεινής διατροφής.
 
Το γεγονός επίσης ότι η ευεργετική δράση των πολυακόρεστων λιπαρών είναι τόσο μεγάλη που συγκρίνεται με αυτή των στατινών, ίσως θα πρέπει να ευαισθητοποιήσει ακόμα περισσότερο τους καρδιολόγους και να συστήνουν στους ασθενείς να παρακολουθούνται από ένα διαιτολόγο που εμπιστεύονται, ώστε τελικά ο ασθενής να έχει το μέγιστο όφελος από μία αποτελεσματική συνεργασία ιατρού-διαιτολόγου.


Αντώνης Ζαμπέλας,
Καθηγητής Διατροφής του Ανθρώπου στο Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών