Πώς γιόρτασαν τα Κούλουμα ο Μπουτάρης, η Ραχήλ και... ο Τύρναβος

Καθαρά Δευτέρα σήμερα και παρά την κακοκαιρία σε πολλές περιοχές της χώρας πολλοί ήταν αυτοί που είτε πέταξαν αετό είτε γλέντησαν στις εκδηλώσεις των κατά τόπους δήμων είτε ντύθηκαν για τελευταία φορά αποχαιρετώντας τις απόκριες.

Στη Θεσσαλονίκη ο δήμαρχος της πόλης Γιάννης Μπουτάρης βρέθηκε στον Κέδρινο Λόφο μαζί με τον εγγονό του και γιόρτασε τα Κούλουμα ρίχοντας και έναν χορό.

Κι επειδή όπως λέει και ο σοφός λαός «νηστικό αρκούδι δεν χορεύει», ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης πρώτα έφαγε τα σαρακοστιανά εδέσματα και 
μέσως μετά ζήτησε από την ορχήστρα να παίξει το παραδοσιακό τραγούδι «Γιάννη μου το μαντήλι σου».

Μάλιστα ο δήμαρχος ξεκίνησε το χορό με την αγαπημένη του κακή συνήθεια, δηλαδή το τσιγάρο στο στόμα, το οποίο, όμως, τελικά πέταξε κατά τη διάρκεια του τραγουδιού.

Στην Κοζάνη η Ραχήλ Μακρή αποχαιρέτισε τις Απόκριες με μια τελευταία αμφίεση. Φόρεσε ένα ροζ καπέλο καουμπόισσας, πήρε ένα ψεύτικο όπλο στο χέρι, σημάδεψε και έγραψε με νόημα στη λεζάντα της φωτογραφίας που ανέβασε στο Twitter: «Δεν Ξεχνώ. Δεν συγχωρώ και Τιμωρώ»



Στην Αθήνα παρά την πρωινή βροχή οι κάτοικοι της πρωτεύουσας δεν έχασαν την ευκαιρία να ανέβουν στο λόφο του Φιλοπάππου για να πετάξουν τον αητό αλλά και για να γλεντήσουν στην εκδήλωση που διοργάνωσε, όπως κάθε χρόνο, ο δήμος Αθηναίων.

Μπορεί οι περισσότεροι να φορούσαν μπουφάν και να είχαν μαζί τους - για καλό και για κακό - μια ομπρέλα αλλά αυτό δεν τους εμπόδισε να χορέψουν με την ψυχή τους.









Στον Τύρναβο οι κάτοικοι τίμησαν και με το παραπάνω το «Μπουρανί» το λαϊκό πανηγυρί, δηλαδή, που στήνεται κάθε τέτοια μέρα στην πόλη και στην ουσία αποτελεί τη γιορτή του φαλλού για να συμβολίσει την αναπαραγωγή και την ευτεκνία.





Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη αναφέρει ότι οι ρίζες του βρίσκονται στις πανάρχαιες εορτές των Ελλήνων: τα Διονύσια, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια και κυρίως οι αλωαί που ήταν γεωργική εορτή πανάρχαια λατρεία και προθρησκευτική. Και η δεύτερη ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν τα Ορφωλικά. 





Όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα του τυρναβίτικου καρναβαλιού: «Η δεύτερη εκδοχή μάλλον είναι και η επικρατέστερη, καθώς τεκμηριώνεται από ιστορικά στοιχεία. Καθώς λέγεται εκείνη την εποχή, έπεσε στον Τύρναβο επιδημία χολέρας και οι περισσότεροι κάτοικοι του βρήκαν θάνατο. Η πόλη ερημώθηκε και ο σουλτάνος της περιοχής, έφερε ένα τμήμα Αρβανιτών, για να κτίσει την καινούργια πόλη, δίπλα στην παλιά (η περιοχή αυτή ονομάζεται «Κόκκαλα» επειδή στην περιοχή θάφτηκαν όσοι βρήκαν τον θάνατο από την χολέρα).





Οι Αρβανίτες αυτοί λοιπόν καθιέρωσαν το έθιμο που σώζεται ως τις μέρες μας. Το έθιμο αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρή Δευτέρα κάθε χρόνο στον Τύρναβο. Οι κάτοικοι της πόλης πηγαίνουν στο εξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στα βόρεια της πόλης σ’ έναν ελεύθερο ευρύ χώρο (ένα μεγάλο αλώνι). Η πορεία γίνεται σε πομπή της οποίας προηγούνται διάφορες ομάδες (θίασοι) μεταμφιεσμένων ή μη (μόνον ανδρών), οι οποίοι κουβαλούσαν όλα τα απαραίτητα για την λειτουργία. Όταν η πόλη έφθανε στο χώρο του Προφήτη Ηλία εκεί κάθε ομάδα έστρωνε στο έδαφος διάφορα φαγητά και μια μεγάλη φιάλη σε σχήμα «φαλλού» γεμάτη με κρασί ή με γαλακτόχρουν κράμα ούζου ή τσίπουρου με νερό. Παράλληλα άναβαν φωτιά πάνω στην οποία παρασκευάζοταν το «Μπουρανί» μια χορτόσουπα από σπανάκι και ξύδι για να νοστιμίζει. Αφού γινόταν το μπουρανί που είχε την μορφή σούπας σερβιριζόταν στους «μυουμένους» ως μέθεξη – συμμετοχή στα δρώμενα – και έτσι άρχιζε ο χορός και τα τραγούδια, οι αστεϊσμοί και τα πειράγματα με άσεμνες βασικά εκφράσεις. Πολλοί από τους άντρες που συμμετείχαν σ’ αυτό το τελετουργικό κρατούσαν στα χέρια τους φαλλούς σαν σκήπτρα και ήταν κατασκευασμένα από ξύλο ή πηλό ή ακόμα και από ψωμί και που αποτελούσαν το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο. Στο έθιμο αυτό συμμετείχαν αυστηρά μόνο άντρες ενώ οι γυναίκες απείχαν, ίσως για λόγους σεμνοτυφίας λόγω των φερόμενων φαλλικών συμβόλων. Γυναικόπαιδα όμως παρακολουθούσαν τα δρώμενα καθώς επίσης και πλήθη επισκεπτών από διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Γύρω από την φωτιά που έβραζε το μπουρανί γινόταν μεγάλος χορός με το εξής τραγούδι: Σταματίστι να ιδούμι ποιο τραγούδι θελ’ να πούμι Τ’ κιαρατά του μπουρανί κιαρατάδις το ‘φτιακναν μασκαράδις το ‘τρουγαν».