Θάνος Παπαδόπουλος

Επειδή, πριν από τις μετοχοποιήσεις κι αποκρατικοποιήσεις είχαν προλάβει και καταφέρει οι συνδικαλιστές του κρατικού συντεχνιακού συνδικαλισμού να ιδιωτικοποιήσουν και να ιδιοποιηθούν τις λειτουργίες αυτών των φορέων, οργανισμών κι επιχειρήσεων. Επειδή με τις αποκρατικοποιήσεις χάνουν προνόμια κι εξουσία, όπως οι αυλικοί των βασιλιάδων με την κατάργηση της βασιλείας…

Η προσπάθεια για την ιδιοποίηση του κράτους ξεκινά στην αυγή της ιστορίας και του πολιτισμού:όταν αναδείχθηκε ο πρώτος φύλαρχος στο πρώτο περιφραγμένο με πασσάλους χωριό. Από τότε μάγοι, βασιλιάδες, σεΐχηδες, αυτοκράτορες, χαλίφηδες, πασάδες, δικτάτορες, τύραννοι, τάξεις, συμμορίες κι επαναστάτες οικειοποιούνται συνεχώς το κράτος και την εξουσία του. Στο απόγειο αυτής της ιστορίας ο Λουδοβίκος ΙΔ’ της Γαλλίας διατύπωσε το δόγμα: «Το κράτος είμαι εγώ»! Χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης είναι ότι ο προϋπολογισμός του κράτους ταυτιζόταν με το βασιλικό ή αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο. Από το θησαυροφυλάκιο του Μονάρχη εξάλλου χρηματοδοτούνταν οι πόλεμοι, τα έξοδα της Αυλής και των αυλικών, αλλά και τα έργα για τον λαό και το κράτος: τείχη, δρόμοι, λιμάνια, γεφύρια, υδραγωγεία, ιπποδρόμια και αγορές ή παζάρια… 

Η συμβολική αξία της Αθηναϊκής Δημοκρατίας στην παγκόσμια ιστορία και τον πολιτισμό  οφείλεται στο γεγονός ότι η ιδιοκτησία του κράτους περνά από τους βασιλιάδες και τους τυράννους στου πολίτες, στον λαό. Γι’ αυτό και το μεγαλύτερο ρήγμα στην ιστορία του κράτους και της εξουσίας, στον πολιτισμό συμβαίνει στο τέλος του 18ου αιώνα με τις επαναστάσεις των Ευρωπαίων στην Αμερική και στη Γαλλία. Στις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες που εγκαθιδρύονται στο εξής θεμελιώνεται μια νέα φιλοσοφία για το κράτος και την εξουσία, ένας νέος πολιτισμός. Το κράτος δεν είναι πια ιδιοκτησία των βασιλιάδων, των αυτοκρατόρων και των κάθε λογής ηγεμόνων. Περνά στην ιδιοκτησία του λαού, των πολιτών. Το αυταρχικό και συγκεντρωτικό κράτος, είτε υπάρχει πριν από τις δημοκρατικές επαναστάσεις είτε θεμελιώνεται μετά, αποτελεί παρελθόν, προϊστορία του κράτους. Γι’ αυτό και το κράτος των Χίτλερ, Μουσολίνι, Φράνκο που μόνο στις αποχρώσεις διαφέρει από το κράτος του Στάλιν, του Μάο, του Κάστρο, είναι κράτος τυραννόσαυρων σε σχέση με τη δημοκρατία.

Βέβαια, στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, οι συσχετισμοί οικονομικής ισχύος επιτρέπουν στο κεφάλαιο να ιδιοποιείται μεγαλύτερο μέρος του κράτους. Στα συγκεντρωτικά κι αυταρχικά κράτη της «λαϊκής ή σοβιετικής δημοκρατίας» η εργατική τάξη δεν απολαμβάνει τα δικαιώματα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Τα προνόμια του πρωτόγονου πια «λαϊκού ή σοβιετικού κράτους» τα απολαμβάνει η νομενκλατούρα, δηλαδή η κομματική και κρατική γραφειοκρατία, για το ρόλο της στην υποταγή του λαού στους τυραννόσαυρους. Η νομενκλατούρα της ΕΣΣΔ αφού επί χρόνια οικειοποιήθηκε το κράτος και τα προνόμιά του, όταν διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση ιδιωτικοποίησε την τεράστια περιουσία του κράτους, δημιουργώντας τους νέους κεφαλαιοκράτες και τους ολιγάρχες. 

Στην Ελλάδα η ιδιοποίηση του κράτους άρχισε μέσα στην επανάσταση, πριν καν δημιουργηθεί κράτος. Οι εμφύλιοι πόλεμοι (1823-1825) και η δολοφονία του Ι. Καποδίστρια (1831) και ο,τι ακολούθησε  σε ανομία, συγκρούσεις και καταστροφή, δεν είναι τίποτα άλλο από πάλη για την εξουσία, αγώνας για την οικειοποίηση του κράτους. Η 3η Σεπτεμβρίου 1843 δεν είναι τίποτα άλλο παρά διεκδίκηση από τον λαό και τον στρατό ενός τμήματος της εξουσίας και του κράτους από τον «ελέω Θεού» Μονάρχη. Ο Εθνικός Διχασμός (1915-1919) είναι μια ακόμη εκδήλωση Μονάρχη, του Κωνσταντίνου Α΄ να οικειοποιηθεί ολόκληρο το κράτος χωρίς εξαιρέσεις. Δεν ήθελε μόνο να βασιλεύει σύμφωνα με το Σύνταγμα, αλλά και να κυβερνά παραβιάζοντας το Σύνταγμα. Είναι μια καθαρή περίπτωση ιδιωτικοποίησης του κράτους από τον βασιλιά, παλινορθώνοντας την « ελέω Θεού» Μοναρχία. Οι δικτατορίες του Θ. Πάγκαλου, του Γ. Κονδύλη, του Ι. Μεταξά, της χούντας  της 21 Απριλίου 1967 είναι επίσης ιδιοποιήσεις του κράτους από τους δικτάτορες και τον Στρατό.

Στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης στις παλιές μορφές ιδιωτικοποίησης του κράτους, προστέθηκαν και νέες. Στον βασιλιά, την Αυλή, τον Στρατό, τα κόμματα που προσπαθούν διαρκώς να οικειοποιηθούν το κράτος και την εξουσία προστέθηκαν οι συντεχνίες του κρατικού κι επιστημονικού συνδικαλισμού. Οι συντεχνίες αυτές εκφυλίζοντας τη δημοκρατική και συνδικαλιστική διαδικασία σε εκβιασμό προσπάθησαν, πιάνοντας ομήρους μεγάλα τμήματα του λαού, να αποκτήσουν τμήμα της κρατικής εξουσίας και φορολογικά, ασφαλιστικά ακόμη και οικογενειακά προνόμια.

Μια μορφή ιδιωτικοποίησης και οικειοποίησης τμημάτων του κράτους είναι και οι καταλήψεις εθνικών οδών, λιμανιών, σιδηροδρομικών γραμμών, κρατικών και δημοτικών κτηρίων, πανεπιστημίων και σχολείων. Οι αγρότες που έκλειναν με τα τρακτέρ εθνικούς και τοπικούς δρόμους αποσπούσαν από το κράτος τον έλεγχο των εθνικών συγκοινωνιών και μεταφορών κι εκβίαζαν μ’ αυτή την εξουσία φορολογικές απαλλαγές, ασφαλιστικές παροχές (δηλαδή να πληρώνουν οι άλλοι ασφαλισμένοι και φορολογούμενοι τις συντάξεις τους), παράνομες επιδοτήσεις κλπ. Οι συνδικαλιστές που καταλάμβαναν κρατικά και δημοτικά κτήρια ασκούσαν παράνομη εξουσία για ν’ αποσπάσουν φορολογικά κι ασφαλιστικά προνόμια και παράνομα επιδόματα (έγκαιρης προσέλευσης, καυσοξύλων κλπ). Το ίδιο ισχύει και για τους συνδικαλιστές των Δήμων που κλείνουν τις πύλες των αμαξοστασίων και των χωματερών για να εκβιάσουν την παράνομη και αντισυνταγματική… μονιμοποίησή τους!

Φοιτητές, μαθητές και διάφορες συμμορίες που καταλαμβάνουν πανεπιστήμια και σχολεία και διακόπτουν την εκπαιδευτική διαδικασία ασκούν εξουσία μονάχα για την ηδονή της εξουσίας. Το κάνουν γιατί μπορούν να το… κάνουν και για να επιβεβαιώσουν την εξουσίας τους, που είναι χειρότερη και από εκείνη της Κατοχής από τους Ναζί! Οι Γερμανοί τον Μάιο του 1941 έκλεισαν τα Πανεπιστήμια, αλλά τον Οκτώβριο τα άνοιξαν, παρόλο που σ’ αυτά τα ιδρύματα ήξεραν ότι θα δημιουργηθεί αντίσταση. Το ίδιο ίσχυει και για το «άβατο» των Εξαρχείων, του Μενιδίου κι όπου αλλού. Ακόμη και οι μετανάστες που καταλάβανε τη σιδηροδρομική γραμμή και το οδόστρωμα στην Ειδομένη οικειοποιήθηκαν - οι ξένοι πολίτες – την εξουσία επί των εθνικών δρόμων, των συγκοινωνιών και των μεταφορών του… ελληνικού κράτους!

Γενικά, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου ο κρατικός συντεχνιακός καπιταλισμός τεμαχίζει το ελληνικό κράτος κι αποσπά τμήματα εξουσίας για να εκβιάζει για προνόμια και παροχές. Όπως πολλοί πολιτικοί, δημοσιογράφοι και συνδικαλιστές μπερδεύουν τον φιλελευθερισμό με τον νεοφιλελευθερισμό, έτσι μπερδεύουν και τον συνδικαλισμό, τη διαδήλωση και την απεργία με τις καταλήψεις, τις καταστροφές, τους εμπρησμούς, τους φόνους. Με τον τεμαχισμό του κράτους αποσπούν προνόμια κι εξουσίες σε βάρος του λαού και των πολιτών, ο οποίος δεν έχει μόνο ν’ αντιπαλέψει το κεφάλαιο, αλλά και την απληστία της κρατικοδίαιτης μικροαστικής τάξης.

* Ο Θάνος Παπαδόπουλος είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος