Βασ. Αναστασόπουλος

«Ανθέλληνες», «απάτριδες», «ανιστόρητοι», «προδότες», «παραχαράκτες» της Ιστορίας ήταν μερικοί μόνο από τους χαρακτηρισμούς που αποδόθηκαν στους εισηγητές, επειδή, άκουσον-άκουσον, προτείνουν στο υπουργείο Παιδείας να βάλει «κόφτη» στην παρουσίαση των στρατιωτικών γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά και να δώσει (σ.σ. επιτέλους) ένα τέλος στην επανάληψη των ιστορικών κύκλων, ειδικότερα της αρχαίας, της μεσαιωνικής και της νεότερης εποχής, οι οποίες, όπως επισημαίνεται, διδάσκονται τρεις φορές: μία στο Δημοτικό, μία στο Γυμνάσιο και μία στο Λύκειο. Εάν κανείς δεν γνώριζε, θα μπορούσε εύκολα να πιστέψει πως η Ελλάδα επέστρεψε στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και τα μαθήματα λαμβάνουν χώρα στο «κρυφό σχολειό»...

Είναι, όντως, αυτή η πραγματικότητα; Θα μου επιτρέψετε να πω κατηγορηματικά «όχι». Αν κλείσουμε για λίγο τα αυτιά στις... εξάρσεις εθνικισμού και στις... κορώνες πλειοδοσίας σε πατριωτισμό, θα διαπιστώσουμε ενδεχομένως ότι οι αλλαγές που εισηγείται το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στη διδασκαλία της Ιστορίας κινούνται προς την σωστή κατεύθυνση -εκτός κι αν πιστεύει κανείς ότι η ελληνική Ιστορία εξαντλείται στο Βυζάντιο, στην Επανάσταση του 1821 και στη Μικρασιατική Καταστροφή. Γιατί αυτά θυμάμαι να μας διδάσκουν στο σχολείο μια ζωή, από το Δημοτικό μέχρι το Λύκειο. Από κει και πέρα επικρατούσε το απόλυτο σκοτάδι, αν δεν το έψαχνε κανείς από μόνος του.

Το... τάιμινγκ, βέβαια, είναι κακό. «Την ώρα που ο Ερντογάν λέει ότι οι Τούρκοι έριξαν τους Έλληνες στη θάλασσα, πας εσύ και βάζεις “κόφτη” στην εξιστόρηση των στρατιωτικών γεγονότων της Επανάστασης του ’21;» θα πουν κάποιοι, παραβλέποντας «σκανδαλωδώς» το γεγονός ότι, για να... άργησε μόνο 400 χρόνια η Επανάσταση, μάλλον οι πρόγονοί μας «τα είχαν βρει» με τους κατακτητές τους και δεν... καίγονταν κιόλας να αλλάξουν το «status quo» -ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε και υποκινήθηκε από τους «χορτάτους», τους προύχοντες, και όχι από τον απλό λαό.

Οι ίδιοι, δε, θα παραβλέψουν εξίσου εύκολα την μαζική «παραγωγή» μαθητών-«παπαγάλων», που τους σταματάνε στον δρόμο και τους ρωτάνε «τι έγινε την 25η Μαρτίου του... 1940;» και κανείς δεν καταλαβαίνει ότι του κάνουν πλάκα.

Η Ιστορία, όσο και αν αυτό μπορεί να εκπλήξει πολλούς, δεν είναι αυτή ακριβώς που διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία. Δεν είναι, δηλαδή, μια «στείρα» παράθεση ημερομηνιών και στρατιωτικών μαχών, δεν σταματάει στην Μικρασιατική Καταστροφή ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, λίγο μετά την λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η Ιστορία γράφεται διαρκώς, γράφεται ανεξίτηλα, έχει ροή, συνέχεια, παλμό και «σφυγμό». Δεν είναι «νεκρή» και δεν θα πρέπει να αρκείται στην αρχαιολατρεία και στην παρελθοντολαγνεία. 

Δεν γίνεται, για παράδειγμα, να διδάσκονται οι μαθητές τα πάντα για την μάχη της Τριπολιτσάς, αλλά να μην μαθαίνουν για τον Εμφύλιο, τα Δεκεμβριανά και την Χούντα. Δεν μπορεί να μαθαίνουν για το μεγαλείο των αρχαίων προγόνων μας, δίχως να τους εξηγούμε τι ήταν αυτό που τους έκανε σπουδαίους, δίχως να τους δίνουμε να καταλάβουν ότι πρώτοι οι Έλληνες φιλόσοφοι αμφισβήτησαν τα πάντα και έθεσαν ερωτήματα, τα οποία κανείς μέχρι τότε δεν τολμούσε να θέσει. Ούτε μπορούν οι μαθητές του Λυκείου να συνεχίσουν να βγαίνουν στον «στίβο» της ζωής, δίχως να γνωρίζουν τίποτα για την φεουδαρχία, τον κομμουνισμό, τον καπιταλισμό, τον σοσιαλισμό και τα λοιπά συστήματα πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης ή να μην διδάσκονται καν την Ιστορία της χώρας μας στον 20ό αιώνα, προκειμένου να κατανοήσουν το γεωγραφικό-κοινωνικό-πολιτικό πλαίσιο, στο οποίο τοποθετείται σήμερα η χώρα μας.

Είναι αδήριτη ανάγκη τα βιβλία της Ιστορίας να ξαναγραφτούν. Φυσικά, το πρόβλημα είναι ποιος θα κληθεί να τα ξαναγράψει. Δυστυχώς, σε μια χώρα που βιώνει τις πληγές της οικονομικής κρίσης και συνεχίζει να ζει σαν να βρίσκεται σε έναν διαρκή εμφύλιο, δεν φαίνεται στον ορίζοντα καμία ελπίδα εθνικής συνεννόησης, που είναι απαραίτητη, για να γραφτεί αυτή η Ιστορία. Κι έτσι, όποιος τολμήσει να θίξει τα... ιερά και τα όσια, με τα οποία γαλουχήθηκαν γενεές επί γενεών, κινδυνεύει αυτομάτως να βρεθεί αντιμέτωπος με «πογκρόμ» -και αυτός είναι ακόμα ένας όρος, τον οποίο αμφιβάλλω αν γνωρίζουν οι Έλληνες μαθητές...

ΥΓ: Ο τίτλος του παρόντος άρθρου είναι «δανεικός» από τον σπουδαίο Ιρλανδό συγγραφέα Όσκαρ Ουάιλντ.