Σπύρος Γκουτζάνης

Οι Βρετανοί πολίτες αποφάσισαν να διατηρήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία και την δημοκρατική λειτουργία της χώρας τους με την έξοδό τους από την γερμανική Ευρώπη. 

Ήταν πρώτοι οι γερμανοί διανοούμενοι και αναλυτές -Γιούργκεν Χάμπερμας, Ούλριχ Μπεκ κ.α- που είχαν επισημάνει από το 2010 ότι η οικονομική κρίση, που αύξησε τις απαιτήσεις από τη Γερμανία, δεν θα έπρεπε να οδηγήσει σε μία γερμανική Ευρώπη. Γιατί ο σκοπός ίδρυσης της ΕΕ ήταν μία ευρωπαϊκή Γερμανία. 

Από το 2010 και μετά η Ευρωπαϊκή Ένωση βρέθηκε αντιμέτωπη με δύο μείζονες κρίσεις: μία βαθιά και διαχρονική οικονομική κρίση που εν τέλει έγινε και κρίση χρέους και από τις αρχές του 2015 την προσφυγική κρίση. Και στις δύο κρίσεις αποφασιστικό και ηγετικό ρόλο είχε και συνεχίζει να έχει η Γερμανία. Απέτυχε και στις δύο. Το ότι οι Βρετανοί πολίτες αποφάσισαν την αποχώρησή τους, ενώ είναι πλέον μετρήσιμος παντού ο ευρωσκεπτικισμός και ανιχνεύονται οι φυγόκεντρες τάσεις, από δεξιά ή αριστερά, είναι η αποτυχία του Βερολίνου και του παραρτήματός του των Βρυξέλλων. 

Μέχρι και πριν από μία δεκαετία τα κράτη της Ευρώπης, με την συναίνεση των λαών τους, έκαναν ουρά στον προθάλαμο των Βρυξελλών για να πάρουν εισητήριο ένταξης. Στο εξής μετά και την απόφαση των Βρετανών μάλλον θα κάνουν ουρά για να αποχωρήσουν. 

Σπάνια για ένα γεγονός υπάρχει μόνο μία αιτία. Για ένα παγκόσμιας σημασίας γεγονός όπως η απόφαση του Brexit υπάρχουν πολλές και διασταυρούμενες αιτίες, κάποιες εμφανείς και κάποιες όχι. Εκτός από τα μετρήσιμα οικονομικά και πολιτικά οφέλη, σίγουρα έπαιξε ρόλο ο εθνικός χαρακτήρας των Βρετανών, η τάση τους για απομονωτισμό, το ότι πάντα ένιωθαν με το ένα πόδι στην Ευρώπη, η απέχθειά τους για τους Γερμανούς, ο φόβος των λαϊκών τάξεων απέναντι στους μετανάστες και πολλά άλλα. Ωστόσο υπάρχει ένα κοινό υπόβαθρο, μία αίσθηση που διατρέχει τους Βρετανούς όπως και όλες τις χώρες που αναπτύσσεται ο ευρωσκεπτικισμός: η εικόνα της γερμανικής Ευρώπης, της Μέρκελ και του Σόϊμπλε, είναι αποκρουστική. Όπως μέχρι και πριν από μία δεκαετία ήταν η ελκυστική εικόνα της Ευρώπης της ευημερίας, της δημοκρατίας, της ειρήνης και των δικαιωμάτων, που ωθούσε κράτη και λαούς να περιμένουν την σειρά τους για ένταξη. 

Τώρα λένε, από τη Μέρκελ μέχρι τον όψιμο γερμανόφιλο Τσίπρα, ότι θα πρέπει να εγκύψουν ώστε να κάνουν τις απαραίτητες αλλαγές στο κοινό ευρωπαϊκό σπίτι. Ματαιοπονούν. Γιατί την ηγεμονία στην Ευρώπη την έχει η Γερμανία. Η οποία θα καταστρέψει την Ευρώπη, ήδη έχει αρχίσει, και θα καταστραφεί μαζί της. Είναι στον χαρακτήρα των Γερμανών, το έκαναν δύο φορές στο παρελθόν και θα το ξανακάνουν. Εκτός εάν σύντομα το παράδειγμα των Βρετανών ακολουθήσουν κι άλλοι λαοί με υπερηφάνια και αξιοπρέπεια και δίχως το ελληνικό χρέος. 

Οι πρώτες αντιδράσεις επιβεβαιώνουν τους φόβους: Το Βερολίνο έβαλε τους λακέδες των Βρυξελλών να βγάλουν κοινή ανακοίνωση σε σχεδόν εχθρικό τόνο που να ζητά από την Βρετανική κυβέρνηση να επισπεύσει την αποχώρησή της. Η δε Μέρκελ είπε ότι η ειρήνη στην Ευρώπη δεν είναι δεδομένη. Προς ποιούς απευθύνει την απειλή; Μήπως προς τους λαούς και τις κυβερνήσεις που σκέπτονται να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Βρετανών; Όπως έκαναν πέρυσι και με τους Έλληνες; Αλλά είπαμε αυτοί είναι οι Γερμανοί.