Κλεοπάτρα Κοντονίκα

Σήμερα, η κατάσταση στον ευρωπαϊκό Νότο δείχνει σημάδια βελτίωσης. Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση εν όψει των ευρωεκλογών και με επιχεηρήματα το πρωτογενές πλεόνασμα, τις επιτυχείς διαπραγματεύσεις με την τρόικα και την «ηρωϊκή» έξοδο στις αγορές, επιχείρησε να καλλιεργήσει μια σχεδόν μαγική εικόνα, αυτή της εξόδου από την κρίση. Ασφαλώς πρόκειται περί πλάνης. Η κρίση χρέους παραμένει. Και εδώ και στις υπόλοιπες χώρες του Νότου.

Το ιταλικό χρέος καλπάζει προς το 150% ως το 2015, η Γαλλία κινείται στα όριά της και η ανεργία εκτοξεύεται ανησυχητικά παντού στο Νότο. «Όσο περισσότερο διατηρούνται υψηλά τα επίπεδα της ανεργίας, τόσο πιθανότερο είναι να γίνουν διαρθρωτικά, δηλαδή πολύ πιο δύσκολο να μειωθούν ή να μειωθούν με συμβατικά μέτρα» δήλωσε στην τελευταία συνέντευξή του ο κ. Ντράγκι.

Εκτός από την ανεργία, ο χαμηλός πληθωρισμός ανησυχεί εξ ίσου την ΕΚΤ διότι δυσκολεύει τη μείωση χρέους και τη δημοσιονομική προσαρμογή.

Ουσιαστικά η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται και το δηλώνει πλέον, πως η συνέχιση των σκληρών περιοριστικών μέτρων έχει εξαντλήσει τη δυναμική της και ελάχιστα πια μπορεί να προσφέρει.
Η ευφορία που προσπάθησε να καλλιεργήσει η κυβέρνηση μετά την άντληση 3 δις ευρώ μέσω του 5ετούς ομολόγου η έκδοση του οποίου υπερκαλύφθηκε 7 φορές και η απόδοσή του υποχώρησε κάτω από το 5%, δεν στηρίζεται σε βάσεις που να δικαιολογούν μια έστω συγκρατημένη αισιοδοξία.

Μόλις προχθές ο Economist σε άρθρο του, σημείωνε πως όσο δελεαστική κι αν φαίνεται η πορεία των αποδόσεων στην αγορά ομολόγων για να ισχυρισθεί κανείς ότι αποτελεί απόδειξη πως η κρίση στην ευρωζώνη τελείωσε, ότι τα χρόνια των σκληρών μεταρρυθμίσεων απέδωσαν και οι χαμηλές αποδόσεις θα οδηγήσουν σε αύξηση των επενδύσεων και σε επιτάχυνση της ανάπτυξης, αυτό είναι ένα λάθος.

Οι προοπτικές είναι λιγότερο ρόδινες, απ’ ότι οι αποδόσεις των ομολόγων δείχνουν, υποστηρίζει ο Economist. Κατ’ αρχήν υπάρχει η σκληρή αριθμητική του αποπληθωρισμού. Με τις τιμές να υποχωρούν στις περισσότερες οικονομίες της περιφέρειας, το πραγματικό βάρος του χρέους τους αυξάνεται. Παράλληλα, το μεγαλύτερο μέρος της πτώσης στις αποδόσεις του Νότου τροφοδοτείται από τις επενδυτικές προσδοκίες πως η ΕΚΤ θα αρχίσει να τυπώνει χρήμα.
Μέχρι σήμερα η ΕΚΤ έχει διαψεύσει τέτοιου είδους προσδοκίες.

Όμως είναι η πρώτη φορά που ο κ. Ντράγκι μίλησε ευθέως για «μη συμβατικά μέτρα» και για πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που, όπως είπε πρέπει να σχεδιασθεί προσεκτικά, ώστε να λάβει υπόψη το γεγονός ότι η χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας (εν αντιθέσει με τις ΗΠΑ) γίνεται κυρίως μέσω των τραπεζών. Στην Ευρώπη, η οικονομία βασίζεται στο κανάλι του τραπεζικού δανεισμού» είπε.

Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με όσα συζητούνται εντός και εκτός ΕΚΤ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σκέπτεται να ενεργοποιήσει ξανά μεθόδους ενίσχυσης της ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος που είχαν εγκαταλειφθεί πλήρως κατά τη διάρκεια της μεγάλης κρίσης. Για παράδειγμα να επαναφέρουν προγράμματα τιτλοποιήσεων ή η ΕΚΤ να αποδέχεται τραπεζικούς τίτλους μειωμένης εξασφάλισης για την παροχή ρευστότητας, ώστε να ανοίξει ξανά η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Ευελπιστούν στην ΕΚΤ ότι η ρευστότητα μπορεί να κινήσει την αναπτυξιακή διαδικασία, να χρηματοδοτήσει επενδύσεις και να βοηθήσει στη μείωση της ανεργίας, πριν αυτή γίνει διαρθρωτική.

Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική καθορίζεται από την σκληρή ελληνική πραγματικότητα.
Κάθε άλλο. Είναι η Ιταλία που ανησυχεί την Ευρώπη αλλά και η Γαλλία. Αυτό όμως δημιουργεί μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα. Ένα πρώτο δείγμα ήταν η ανταπόκριση στην πρόσφατη έκδοση του 5ετούς ομολόγου. Η Ευρώπη μετά από αρκετά χρόνια κρίσης, έχει αρχίσει να συσσωρεύει μεγάλη διεθνή ρευστότητα που ψάχνει σχεδόν με μανία να τοποθετηθεί. Και αυτή ακριβώς είναι η ευκαιρία. Το δείχνει η επιτυχία των αυξήσεων κεφαλαίου των ελληνικών τραπεζών και η αναμονή κεφαλαίων προς τοποθέτηση στις σχεδιαζόμενες εταιρικές ομολογιακές εκδόσεις. Αξιοποιώντας αυτή ακριβώς τη θετική συγκυρία, η χώρα μπορεί να ξεφύγει από την εσωστρέφεια της μνημονιακής περιόδου και να ξαναπάρει μπρος.

Αρκεί όμως τόσο οι επιχειρηματίες όσο και οι πολιτικοί να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Να λειτουργήσουν με τη σοβαρότητα που απαιτούν οι πολύχρονες θυσίες των ανθρώπων και να διοχετεύσουν τη ρευστότητα που θα έρθει, σε σοβαρές επενδύσεις, στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και σε μια σοβαρή προοπτική. Αυτό είναι το στοίχημα της χώρας και δεν χωρούν σ’ αυτό δεξιοί ή αριστεροί τζογαδόροι, εύκολα πλούτη, λαμόγια και μαϊμού επενδύσεις. Ειδάλλως θα αναλωθούμε ξανά στη γνωστή μας μιζέρια και αδίκως θα περιμένουμε την Ανάσταση