Η συνεισφορά της ανοσο - ογκολογίας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα

Τη μεγάλη επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα – αποτελεί πλέον την πιο θανατηφόρα μορφή της νόσου παγκοσμίως- αλλά και τη μεγάλη ελπίδα που γεννά η ανοσο-ογκολογία για την αντιμετώπισή του, παρουσίασε η Ένωση Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) στο πλαίσιο του Μήνα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα που είναι ο Νοέμβριος.
 
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση την Τετάρτη ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κωνσταντίνος Συρίγος, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς καρκίνους παγκοσμίως, με 2 στους 3 καρκίνους του πνεύμονα να διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Το 2012 το 19,4% των θανάτων παγκοσμίως από καρκίνο οφειλόταν στον καρκίνο του πνεύμονα, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη. Ο ειδικός αναφέρθηκε και στα χαμηλά ποσοστά επιβίωσης για τον μεταστατικό καρκίνο του πνεύμονα.
 
Τόσο ο κ. Συρίγος όσο και ο πρόεδρος της ΕΟΠΕ κ. Ιωάννης Βαρθαλίτης υπογράμμισαν την αξία της ανοσο – Ογκολογίας, την οποία χαρακτήρισαν «ένα από τα νέα όπλα για την αντιμετώπιση του καρκίνου που έχει ήδη αλλάξει το τοπίο της θεραπείας του καρκίνου με σημαντικές βελτιώσεις στην επιβίωση ασθενών».
 
Οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι φάρμακα που «χρησιμοποιούν» το ανοσολογικό σύστημα του σώματος για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο. Η διαφορά τους με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες είναι ότι στοχεύουν τα ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και όχι τα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντάς του να αναγνωρίζει και να επιτίθεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει μακροχρόνια μνήμη στο ανοσοποιητικό, έτσι ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς και σε βάθος χρόνου στον καρκίνο, προσφέροντας ανθεκτική και μακροχρόνια θεραπεία στον ασθενή.
 
Σήμερα, το οπλοστάσιο των ογκολόγων περιέχει δεύτερης και τρίτης γενιάς στοχευμένες θεραπείες  που βελτιώνουν σημαντικά την κατάσταση των ασθενών. Ο Συρίγος αναφέρθηκε ιδίως στην εισαγωγή των αναστολέων των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος στις θεραπευτικές επιλογές «που έχει δώσει μια επιλογή δεύτερης γραμμής για τους ασθενείς που δεν φέρουν μεταλλάξεις ή για εκείνους με μεταλλάξεις του EGFR ή ανακατατάξεις του ALK που εμφανίζουν πρόοδο της νόσου υπό θεραπεία πρώτης γραμμής».
 

Ο Ογκολόγος Παθολόγος, Στρατιωτικός Γιατρός και Γενικός Γραμματέας της ΕΟΠΕ κ. Ιωάννης Μούντζιος, παρουσίασε τον τρόπο δράσης μιας νέας θεραπευτικής επιλογής (pembrolizumab) που επανενεργοποιεί τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα στο μικροπεριβάλλον του όγκου, επανεργοποιώντας ουσιαστικά την αντικαρκινική ανοσία. Επίσης παρουσίασε αποτελέσματα μελετών, σύμφωνα με τα οποία όλοι οι ασθενείς παρουσίασαν όφελος στη συνολική επιβίωση με το pembrolizumab στη 2η γραμμή θεραπείας του ΜΜΚΠ, με έκφρασηPD-L1 ≥ 1.
 
Ο επιστημονικός συνεργάτης της ΕΣΔΥ, Oικονομολόγος κ. Κώστας Αθανασάκης, παρέθεσε στοιχεία σχετικά με τον καρκίνο και τη σημασία ανάδειξης νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Σύμφωνα με τον καθηγητή, ο καρκίνος διεθνώς συνοδεύεται από υψηλό φορτίο νοσηρότητας αλλά και από σημαντική δαπάνη και τα προσεχή έτη, η ζήτηση για φροντίδα υγείας στο πεδίο του καρκίνου αναμένεται να αυξηθεί ως αποτέλεσμα των βελτιώσεων στα αποτελέσματα της θεραπευτικής προσέγγισης, της αύξησης της επίπτωσης και της ανάγκης για περαιτέρω χρήση της τεχνολογίας υγείας.
 
Ο καρκίνος του πνεύμονα με αριθμούς
 
*Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας καρκίνος που σχηματίζεται σε ιστούς των πνευμόνων. Οι δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα είναι ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC) και o μικροκυτταρικος καρκίνος του πνεύμονα (SCLC). Ο πρώτος αντιστοιχεί σε περίπου 85% με  90% των καρκίνων του πνεύμονα. Ο δεύτερος αντιστοιχεί στο 10% με 15% όλων των καρκίνων του πνεύμονα, άρχεται συχνά στους βρόγχους, και τείνει να εξαπλώνεται ευρέως στο σώμα σε αρκετά πρώιμο στάδιο της πορείας της νόσου.

*Για αρκετές δεκαετίες, ο καρκίνος του πνεύμονα υπήρξε η συχνότερη μορφή καρκίνου στον κόσμο, με 1,8 εκατομμύρια νέα περιστατικά το 2012 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.
*Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες.

*Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, ενώ εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν έναν στα πέντε θανάτους από καρκίνο.

*Τα υψηλότερα ποσοστά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, παρατηρούνται στη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Ευρώπη ενώ ένα σχετικά υψηλό ποσοστό παρατηρείται στη Νότια Ασία. Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στη Δυτική και τη Μέση Αφρική.

*Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μία από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου στον άνθρωπο, με συνολικό ποσοστό επιβίωσης 5 ετών 10-15 τοις εκατό. Οι ασθενείς με προχωρημένο (σταδίου IV) καρκίνο του πνεύμονα έχουν ποσοστό 5ετούς συνολικής επιβίωσης 2%.
 
Οι παράγοντες κινδύνου της νόσου
 
Το κάπνισμα είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα. Πιστεύεται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα οφείλεται στο κάπνισμα – στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα.

Η έκθεση σε ραδόνιο, σε αμίαντο και σε άλλες ουσίες που υπάρχουν στο χώρο εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των ραδιενεργών μεταλλευμάτων, των εισπνεόμενων χημικών ουσιών ή ορυκτών, και των εξατμίσεων των κινητήρων ντίζελ).

Επίσης, σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες, η κατανάλωση πόσιμου νερού με αρσενικό και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα.
 
Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να περιλαμβάνουν: βήχα που επιδεινώνεται ή επιμένει, στηθάγχη, συριγμό, δύσπνοια, βήχα με αιμόπτυση, αίσθημα κόπωσης, απώλεια βάρους χωρίς γνωστά αίτια.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις πνευμονίας ή πρήξιμο ή διόγκωση των λεμφαδένων στο εσωτερικό του θώρακα, μεταξύ των πνευμόνων.
 
Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.
 
Διάγνωση και Θεραπεία
 
Αν τα αποτελέσματα του ιατρικού ιστορικού και οι κλινικές εξετάσεις είναι ενδεικτικά καρκίνου του πνεύμονα, μπορεί να διενεργηθούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως βιοψίες ιστών του πνεύμονα ή /και απεικονιστικοί έλεγχοι.

Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και άλλους παράγοντες, οι κύριες θεραπευτικές επιλογές για τα άτομα με NSCLC μπορεί να περιλαμβάνουν: χειρουργική επέμβαση, θερμοκαυτηριαμό με ραδιοσυχνότητες (RFA), ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, στοχεύουσες θεραπείες, ανοσοθεραπεία.

Οι θεραπευτικές επιλογές για το μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να περιλαμβάνουν: χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία, χειρουργική επέμβαση.