Προς κατάργηση το πόθεν έσχες για την αγορά ακινήτων

Με νομοθετική διάταξη, που αναμένεται να κατατεθεί εντός των επόμενων ημερών, το υπουργείο Οικονομικών επιχειρεί να «σπάσει» τα δεσμά της κτηματαγοράς από την εφαρμογή του πόθεν έσχες στις μεταβιβάσεις ακινήτων, η οποία επιβάλλεται σήμερα επί των υψηλών και εξωπραγματικών αντικειμενικών αξιών.  Βάσει αυτής της διάταξης το πόθεν έσχες θα εφαρμόζεται όχι στην αντικειμενική αξία του ακινήτου, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά στην πραγματική τιμή πώλησης που θα αναγράφεται στο συμβόλαιο.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Τα Νέα», στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι ο αγοραστής όσο κι ο πωλητής θα έχουν τη δυνατότητα να συμφωνούν την τιμή την οποία θα αναγράφουν στο συμβόλαιο, σε επίπεδα ακόμη και πολύ χαμηλότερα από το πραγματικό τίμημα της μεταβίβασης. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο θα γλιτώνουν το πόθεν έσχες. Εκτιμάται μάλιστα ότι το μέτρο αυτό θα δώσει μεγάλη ανάσα στην αγορά ακινήτων που έχει καταρρεύσει, καθώς θα αποτελέσει κίνητρο για επενδύσεις από κεφάλαια που παραμένουν αδρανή, υπό τον φόβο της εφορίας.

Με τις αλλαγές αυτές θα δοθεί ένα τέλος στον απόλυτο παραλογισμό. Με βάση τα όσα ισχύουν μέχρι σήμερα, ένας αγοραστής για παράδειγμα καταβάλλει το ποσό των 80.000 ευρώ για ένα ακίνητο, αντικειμενικής αξίας 150.000 ευρώ. Η εφορία του ζητά να αποδείξει πού βρήκε όχι τα 80.000 ευρώ που κατέβαλε, αλλά τα 150.000 που θεωρητικά αξίζει το συγκεκριμένο ακίνητο. Ετσι το πόθεν έσχες λειτουργεί ανασταλτικά για την αγορά κυρίως για τον αγοραστή που δεν διαθέτει «γερό πορτοφόλι», αλλά έχει βρει μία ευκαιρία στην αγορά ακινήτων και θέλει να την αρπάξει. 

Σημειώνεται ότι το πόθεν έσχες στην αγορά ακινήτων είχε ανασταλεί το 2010, προκειμένου να τονωθεί η αγορά. Μέχρι τότε ίσχυε αναστολή του για την πρώτη κατοικία έως 120 τ.μ. με αξία έως 200.000 ευρώ.

Από το 2010, με νομοθετική παρέμβαση, προβλέφθηκε έως τα τέλη του 2013 αναστολή του πόθεν έσχες ανεξάρτητα από την επιφάνεια και την αξία για αγορά πρώτης, δευτερεύουσας, εξοχικής κατοικίας και κάθε είδους ακινήτου, για ανέγερση οικοδομής, για χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου, ακόμα και για την κατασκευή πισίνας. Από την 1η Ιανουαρίου 2014, όμως, η αναστολή έληξε και το πόθεν έσχες επανήλθε καθολικά για κάθε αγοραπωλησία ακινήτων, στο ύψος των αντικειμενικών αξιών.

Η σχέση των αντικειμενικών αξιών με τις πραγματικές, στο μεταξύ, ήταν όση της μέρας με τη νύχτα. Έτσι, στο υπουργείο Οικονομικών συμβολαιογράφοι και μεσίτες έθεσαν επιτακτικά το θέμα της προσαρμογής του πόθεν έσχες στα δεδομένα της αγοράς, ενώ αντίστοιχες προτροπές υπήρχαν και από την πλευρά των τραπεζιτών, διαπιστώνοντας τις στρεβλώσεις που προκαλούνταν στην αγορά ακινήτων και στεγαστικών δανείων.

Με βάση το δημοσίευμα, με τις ρυθμίσεις που προωθούνται τώρα στη Βουλή αποσυνδέεται το τεκμήριο απόκτησης ακινήτου από την αντικειμενική αξία. Ο φόρος μεταβίβασης, όμως, θα συνεχίσει να επιβάλλεται επί των αντικειμενικών αξιών. Έτσι η λύση που προκρίνεται, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, είναι «μισή». Λύνεται το πρόβλημα του πόθεν έσχες, όμως το πρόβλημα των υπερπολλαπλάσιων των πραγματικών αντικειμενικών αξιών παραμένει.