Αντώνης Ν. Βγόντζας

Σχεδιάζουμε τη νέα χρονιά έχοντας προηγουμένως καταγράψει τι μας άφησε ο χρόνος που μας αποχαιρέτησε. Τι μας παρέδωσε. Και τι θα θέλαμε να κρατήσουμε απ’ αυτόν. Κορυφαίο γεγονός, η ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από μια κυβέρνηση που αυτοχαρακτηρίστηκε ως «Πρώτη φορά Αριστερά». Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να μας είχε καταστήσει αισιόδοξους. Μια άλλη πρόταση εξουσίας. Και από άφθαρτους ανθρώπους. Η ιδεολογική βάση της αποδείχθηκε πολύ γρήγορα σαθρή. Οι ιδεολογικές περιπτύξεις των συνεταίρων του κυβερνητικού συνασπισμού ήταν παρά φύση. Και παρέμειναν παρά φύση.

Ο ένας εταίρος, από τη γέννησή του, στη μήτρα της Ακροδεξιάς. Και το επιβεβαίωνε διαρκώς. Στον νόμο για την ιθαγένεια. Στο σύμφωνο συμβίωσης. Στις παραδοξότητες της ίδρυσης στρατιωτικών λυκείων. Στη στράτευση των γυναικών. Στη διακήρυξη ότι ο Στρατός διαφυλάττει την εικόνα της χώρας στο εσωτερικό. Και ουσιαστικά εγγυάται τη δημόσια τάξη. Στη δήλωση της προθυμίας του να εγκαταστήσει νατοϊκή βάση στο Αιγαίο. Στις παιδαριώδεις απειλές του για μετατροπή της Ελλάδας σε ορμητήριο τζιχαντιστών.

Ο άλλος εταίρος, «αριστερός» στον πολιτικό του λόγο, ακτιβιστής στην κυρίαρχη τάση του, θολός ως προς τη στρατηγική του και πολυτασικός στην καθημερινότητά του, ομογενοποιήθηκε στον περίβολο του Μαξίμου. Ούτε καν στα υπουργικά γραφεία. Επλευσε παντού. Και στα πιο κρύα νερά και στα, τελικά, πιο αφιλόξενα λιμάνια. Περιπλανήθηκε οπουδήποτε. Επισκέφθηκε και τους κερδοσκόπους. Και τους μεγάλους χαμένους της Ιστορίας. Για να επαιτεί στο τέλος συμφωνίες προσωρινής λύτρωσης, χαλάρωσης και ανακούφισης. Από εκείνους που προηγούμενα καθύβριζε.

Η μεγάλη φυγή των καταθέσεων στο εξωτερικό από μικρομεσαίους, κυρίως, καταθέτες (οι μεγάλοι το είχαν σκάσει έγκαιρα), οι κραυγές για «κόκκινες γραμμές» σε μεγάλη γκάμα ζητημάτων, που τελικά δεν τηρήθηκαν, και η τυχοδιωκτική αναγγελία ενός καταστροφικού δημοψηφίσματος έκλεισαν τις τράπεζες. Με τις δικές μας υπογραφές. Μια πράξη που την είχαν γράψει και ξαναγράψει πολλές φορές. Αποδεδειγμένα πια. Ετσι επιστρέψαμε σε μια διαδικασία συρρίκνωσης της οικονομίας. Αλλη μια απόδειξη για το τι παρέλαβαν οι αταίριαστοι συνεταίροι. Το δεύτερο εξάμηνο του 2014 είχαμε σαφή σημάδια και μηνύματα οικονομικής ανόδου. Σε μια δυναμική, πάντως, πορεία. Που κατάφερε να δώσει ώθηση παραπέρα ανόδου και στο πρώτο εξάμηνο του 2015. Τώρα, όμως, βιώνουμε μια μετατόπιση των ενδιαφερόντων μας και της πολιτικής συνθηματολογίας. Ποιος θα είναι ο καλύτερος «διαχειριστής» του πιο σκληρού μνημονίου;

Και οι θεσμοί ταλαιπωρήθηκαν. Και δοκιμάστηκαν. Δεν αναφερόμαστε στο κουαρτέτο. Που κληρονόμησε την τρόικα και επαύξησε την κληρονομιά της. Ολοένα λιγότεροι χρησιμοποιούν τον όρο «θεσμοί». Φυσικά και οι λέξεις εκδικούνται. Είτε με την κενότητά τους, στις περιόδους εμφύλιας κρίσης. Είτε με την παρά φύση χρήση τους. Αναφερόμαστε στους βασικούς θεσμούς της ελληνικής πολιτείας. Η «Πρώτη φορά Αριστερά» ατύχησε ως νομοθέτης. Απέσυρε ψευδεπίγραφα νομοσχέδια μπροστά στις απαιτήσεις δανειστών και τεχνοκρατών. Που, μάλλον, δεν είχαν προλάβει κι αυτοί να διαβάσουν. Προφανώς είχαν μείνει στην επιπόλαιη ανάγνωση των νεφελωδών τίτλων των νομοσχεδίων και στις διθυραμβικές δηλώσεις της κυβερνητικής εκπροσώπου για το περιεχόμενό τους. Διαφορετικά θα τα αγνοούσαν. Τους τελευταίους μήνες όλα τα νομοσχέδια ψηφίζονται με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Που δεν επιτρέπει τον κοινοβουλευτικό διάλογο και επεξεργασία. Και στο πρώτο εμπόδιο σκοντάφτουμε στην ανεξάντλητη πηγή των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου. Με ένα περιβόλι διατάξεων. Και στα νομοσχέδια. Οπως η έναρξη κατεδάφισης της αρχής της ηθικής απόδειξης. Της μεγαλύτερης θεσμικής κατάκτησης της Γαλλικής Επανάστασης. Και στις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. Οπως η ρύθμιση της συστέγασης οινοποιείων με εγκαταστάσεις παραγωγής... μαρμελάδας!

Το 2015 δεν αποδείχθηκε καλή ιστορική κληρονομιά. Το τέλος της Μεταπολίτευσης αναμφισβήτητα έχει επέλθει. Από το 2012. Και πολιτικά. Και ηθικά. Και θεσμικά. Το ξεκίνημα, όμως, μιας νέας ιστορικής αφήγησης, με καινούρια ταυτότητα, δεν επήλθε. Βιώνουμε μια κρίση με όλα τα χαρακτηριστικά της ιστορικής κρίσης. Οι πρωταγωνιστές παραμένουν περίπου οι ίδιοι. Οι καινούριες ηλικίες μάς εφοδίασαν καινούρια προσωπεία. Ο πολιτικός λόγος είναι δανεικός. Από αμαθείς αντιγραφείς. Τα «υλικά» είναι τόσο παλιά, άσχημα και αποκρουστικά που οι όποιες προσπάθειες αναπαλαίωσής τους είναι ατυχείς και καμιά φορά γραφικές. Να ελπίζουμε; Είναι το γνωστό ιστορικό παιχνίδι. Ποιοι προηγούνται; Οι ηγέτες ή η κοινωνία;