Κώστας Τσαούσης

Η αναφορά της στο κραταιό πάλαι ποτέ σύμβολο της μεταπολεμικής βιομηχανικής ανάπτυξης συνδέθηκε – όπως εκείνη έσπευσε να αναφέρει- με μια φράση που αποδίδεται στον αείμνηστο Κωνσταντίνο Καραμανλή. Το αν ο Καραμανλής είχε μιλήσει για «φουγάρα» ή όχι θα σας γελάσω και δεν θα το ήθελα καθόλου κάτι τέτοιο. Άλλωστε, μια τέτοιου είδους αναφορά μόνο ιστορικό ενδιαφέρον για ένα εξειδικευμένο κοινό έχει στις μέρες μας.

Η κοινοβουλευτικός από την Μακεδονία που καταλαμβάνει θέση στην νέα κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα – προερχομένη από τις τάξεις του ΠΑΣΟΚ και με μικρή χρονικά θητεία σε κυβέρνηση του Γ.Α.Παπανδρέου- πιθανότατα με την μνημόνευση του Καραμανλή και την σύντομη αναδρομή της στο παρελθόν να δηλώνει την αδυναμία κατανόησης των σημερινών δεδομένων σχετικά με το πλαίσιο της παραγωγικής δραστηριότητας.

Καλώς ή κακώς τα «φουγάρα» αποτελούν εδώ και δεκαετίες μια ισχυρή ανάμνηση ενός βιομηχανικού σκηνικού νοσταλγίας και μόνο. Σήμερα, «ο στόχος (δεν) είναι να ανάψουν όσο το δυνατόν περισσότερα φουγάρα», για να πειράξουμε λιγάκι τη δήλωση της κας Τζάκρη αλλά κατανοήσουν κατά κύριο λόγο οι εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου αλλά και οι υπηρεσιακοί παράγοντες τις νέες προτεραιότητες μιας διαφορετικής σε ποιοτικά στοιχεία ανάπτυξης με προστιθέμενη αξία για την ίδια τη χώρα, τις επιχειρήσεις και το ανθρώπινο δυναμικό.

Πριν από λίγες ημέρες διάβασα σε ένα ΦΕΚ το πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση 2014-2020 που διαμορφώθηκε με πρωτοβουλία και ευθύνη της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκράτησα τους προτεινόμενους τομείς προτεραιότητας: Αγροδιατροφή, Βιοεπιστήμες & Υγεία – Φάρμακα, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών, Ενέργεια, Περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη, Μεταφορές και εφοδιαστική αλυσίδα και Πολιτισμός – Τουρισμός – Πολιτιστικές & Δημιουργικές Βιομηχανίες.
Ο τελευταίος τομέας σίγουρα δεν έχει και δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει να έχει «φουγάρα» - με άλλα λόγια δεν εντάσσεται στην κλασική γραμμή του μοντέλου βιομηχανικής ανάπτυξης. Παρ΄όλα αυτά αποτελεί σήμερα την νέα «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Προφανώς, η κα Τζάκρη αλλά και πολλοί άλλοι συνάδελφοι της αγνοούν τις δυνατότητες αλλά και τις προοπτικές της.

Βρήκα χρόνο, κατέβασα το pdf από το ΦΕΚ και κάθισα να διαβάσω τις σχετικές προτάσεις: « Κεντρικοί στόχοι της στρατηγικής ΕΤΑΚ (έρευνα- τεχνολογική ανάπτυξη- καινοτομία) για το τρίπτυχο Πολιτισμός – Τουρισμός – Πολιτιστικές & Δημιουργικές Βιομηχανίες (ΠΔΒ) είναι:

Α. Η ανάδειξη της προστιθέμενης αξίας καινοτόμων παρεμβάσεων της επιστήμης και τεχνολογίας στον τομέα του πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς, με έμφαση στην ενίσχυση και προώθηση της διαθεματικής & διεπιστημονικής έρευνας - από τις θετικές επιστήμες έως τις ανθρωπιστικές και τις κοινωνικές επιστήμες και τις τέχνες- προκειμένου να διαμορφωθεί ένα διεθνούς φήμης, ανταγωνιστικό οικοσύστημα βασισμένο στη γνώση γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό.

Β. H προώθηση, η διάχυση και η παραγωγική ενσωμάτωση της ανοικτής καινοτομίας στις δραστηριότητες των φορέων και της οικονομίας του σύγχρονου πολιτισμού και της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και η αξιοποίηση της νέας γνώσης, με στόχο τη διαφοροποίηση του πολιτιστικού προϊόντος, το σχεδιασμό νέων υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας και την ενίσχυση της πολιτιστικής δραστηριότητας σε όλες τις κοινωνικές και οικονομικές της εκφάνσεις.

Γ. Η διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και η ενίσχυση της νέας επιχειρηματικής δραστηριότητας που να απορρέουν από τον πολιτισμό, τον τουρισμό και τις πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες γύρω από τον άξονα «έμπνευση – εξωστρέφεια», με ανάδειξη νέων, ποιοτικών, αναγνωρίσιμων και επώνυμων προϊόντων (brand name) και υπηρεσιών σε εκτενείς, καθετοποιημένες αλυσίδες αξίας σε πολλούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με διεθνές κύρος, πολλαπλασιαστικά οφέλη για την Ελλάδα & ποιοτική συμβολή στην ανάπτυξη της ειδικής μορφής του πολιτιστικού τουρισμού κατά προτεραιότητα (αλλά και καινοτόμο στήριξη άλλων ειδικών μορφών τουρισμού), καθώς και ενίσχυση των δράσεων ΕΤΑΚ για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των τουριστικών προορισμών, των πολιτιστικών τους πόρων & περιβάλλοντος.

Δ. Η ανάδειξη του δίπολου 'πολιτισμού-τουρισμού' ως κινητήρια δύναμη της ψηφιακής επιχειρηματικότητας της χώρας, με αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και του επιστημονικού και τεχνικού δυναμικού της χώρας για την ανάπτυξη διεθνώς ανταγωνιστικών, προηγμένων προϊόντων και υπηρεσιών στον χώρο του πολιτισμού και του τουρισμού βασισμένων στις νέες τεχνολογίες αιχμής».

Οι προτεραιότητες στις οποίες εστιάζει η στρατηγική ΕΤΑΚ για τον Πολιτισμό - τον Τουρισμό - τις Πολιτιστικές & Δημιουργικές Βιομηχανίες, είναι oι εξής:

1. Ενίσχυση της καινοτομίας για τη διαμόρφωση νέων προϊόντων και υπηρεσιών για τον επισκέπτη – φυσικό και εικονικό - αρχαιολογικών χώρων / μουσείων / συλλογών και άλλων πόλων και εκδηλώσεων πολιτιστικής δραστηριότητας (π.χ. πολιτιστικά γεγονότα, φεστιβάλ). Η προτεραιότητα αυτή εντάσσεται στη λογική της αξιοποίησης των μουσείων / αρχαιολογικών χώρων / διαρκών εκθέσεων και συλλογών ως 'testbeds' για την ανάπτυξη διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων & υπηρεσιών

2. Αξιοποίηση υποδομών και υπηρεσιών καινοτομίας με εφαρμογή εργαλείων και μεθοδολογιών για το σχεδιασμό και την υλοποίηση εξειδικευμένων υπηρεσιών περιεχομένου & εκπαιδευτικών διαδραστικών εφαρμογών για χώρους πολιτισμού, με στόχο τη μείωση του κόστους ανάπτυξης και την ανάδειξη μεθόδων επαναχρησιμοποίησης του περιεχομένου σε πολλαπλές δραστηριότητες της αλυσίδας αξίας των τομέων Πολιτισμού, Τουρισμού, Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών, με έμφαση στην εκπαίδευση.

3. Προώθηση και ενίσχυση της ψηφιακής επιχειρηματικότητας στους τομείς του Πολιτισμού, του Τουρισμού και των ΠΔΒ.

4. Ενίσχυση συμπράξεων στο «τρίγωνο της γνώσης», για την ανάδειξη της αριστείας σε τομείς εξειδίκευσης της πολιτιστικής κληρονομιάς και του σύγχρονου πολιτισμού, την παραγωγή νέας γνώσης και το άνοιγμά της στη δημιουργική οικονομία.

5. Επιδεικτικές συμπράξεις – σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο - για την παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών καινοτομίας – μέσω ενίσχυσης της ικανότητας φορέων Ε&Κ και του σχηματισμού «δικτύων γνώσης» – που θα υποστηρίξουν την ευρύτερη οικονομική δραστηριότητα και θα ενισχύσουν εξωστρεφείς ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στους τομείς Πολιτισμού - Τουρισμού - ΠΔB, με παράλληλη διεύρυνση των αντίστοιχων αλυσίδων αξίας, ενίσχυση της βιωματικής εμπειρίας που προκύπτει από την ολοκληρωμένη αυτή διαδικασία & εξασφάλιση συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης.

6. Ανάπτυξη αντίστοιχων δεξιοτήτων / κάλυψη αντίστοιχων εκπαιδευτικών αναγκών για τη δημιουργική οικονομία. Ενίσχυση διεπιστημονικών συνεργασιών και συμπράξεων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων έρευνας / καινοτομίας σε περιβάλλον φυσικών και εικονικών living labs

8. Δράσεις ενθάρρυνσης της ανοικτής καινοτομίας για τη διαφοροποίηση του πολιτιστικού προϊόντος και υπηρεσιών καθώς και την ενσωμάτωση της καινοτομίας στις ειδικές μορφές τουρισμού, με τη συμβολή των Πολιτιστικών & Δημιουργικών Βιομηχανιών (ΠΔΒ)

9. Ανάπτυξη πιλοτικών συμπράξεων τύπου ΣΔΙΤ που αξιοποιούν το «τρίγωνο της γνώσης», σε διαπεριφερειακό επίπεδο.