Ελένη Μαρτίνου - Kirios Criton: Μοντέρνα τέχνη κατά 99,9% διαφορετική

Οταν το ακριβότερο έργο που πωλείται κοστίζει 99,9 ευρώ, όταν εκτίθενται προσωπογραφίες με ραμμένο στόμα και η μορφή του Μάο ξεχωρίζει (ή μάλλον ξεχω-ρύζι) μέσα σε ένα πιάτο ρύζι, τότε σίγουρα μιλάμε για ένα εικαστικό γεγονός έξω και πέρα από τα συνηθισμένα. Από τη σημαδιακή 21η Απριλίου, η γκαλερί του Παλαιοπωλείου «Μαρτίνος» ενώνει τις δυνάμεις της με τον χαρισματικό Kirios Criton, παρουσιάζοντας ένα συμπαγές και ρηξικέλευθο -έως αιρετικό- καλλιτεχνικό έργο που αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον. Η έκθεση έχει τον τίτλο «99,9» και αποτελεί ένα αυτοτελές τεχνούργημα του πασίγνωστου καλλιτέχνη.

H εμβληματική μορφή του Μάο... ξεχω-ρύζι μέσα σε ένα πιάτο ρύζι


Μέσα από τον σαρκασμό ο Kirios Criton παίρνει θέση ενάντια στην εμπορευματοποίηση των πάντων, η οποία έχει ξεφύγει από κάθε όριο στις ημέρες μας. Βασικός στόχος της σκωπτικής κριτικής του είναι το «παρά μία εκατό», δηλαδή ο αριθμός 99,9 στον οποίο συμπυκνώνεται το πνεύμα της εκποίησης και του γενικότερου ευτελισμού. Ταυτόχρονα, το 99,9 παραπέμπει στη χρονιά της προηγούμενης έκθεσης που είχε κάνει ο Kirios Criton, το 1999. 

Ολόκληρη η έκθεση περιστρέφεται γύρω από το 99,9 -  κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τόσο ως προς την ποσότητα, το μέγεθος, τους φανερούς και κρυφούς συμβολισμούς των αντικειμένων όσο και ως προς την τιμή πώλησης, ο κοινός τόπος είναι το 99,9.


Oλονύκτια performance από το γνωστό μοντέλο Eλιο Αλνέττι στον ρόλο του Ιούδα: θα διαβάζει το βιβλίο «99,9» του Κirios Criton φορώντας ακουστικά - αν και κανείς δεν θα γνωρίζει τι ακούει...


Με κεραμικά αντικείμενα που ο Kirios Criton έχει σχεδιάσει ειδικά για την έκθεση, αλλά και installations (εγκαταστάσεις), η έκθεση «99,9» θα είναι ανοιχτή για το κοινό από την 21η Απριλίου. Ο ίδιος ο Kirios Criton λέει για το έργο του: «Είμαι επηρεασμένος από προδοσίες που έχω βιώσει ως άτομο και κατ’ επέκταση από τις προδοσίες που συμβαίνουν καθημερινά στον κόσμο γύρω μας. Αποφάσισα να “εγκαταστήσω” μία έκθεση με το θέμα “προ-δίδω”, ή αλλιώς “απο-καλύπτω”, σε τρία επίπεδα και τρεις “προ-τάσεις”. Πράγματι, “Το Τείχος” (The Wall), “Ο Κήπος” (The Garden), “Το Τραπέζι” (The Table) αποτελούνται από επιμέρους “συνθετικά” αντικείμενα όπως “The Book”, “The Cover”, “The Drops”, “The Cup”, “The Couple” κ.λπ., όλα υπογεγραμμένα “αντι-κείμενα” - και αριθμημένα. Το τελικό αποτέλεσμα αγγίζει τον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Παρόλο που όλοι είμαστε διαφορετικοί, ένα συστατικό μάς ενώνει όλους: “Η Ψυχή”’. Αυτός είναι ο λόγος που θέλησα μετά από 17 χρόνια να παρουσιάσω ξανά καινούρια έργα και μάλιστα στον χώρο αυτό», αναφέρει ο Kirios Criton στο «thema people».

Η κυρία Ελένη Μαρτίνου, μέλος της γνωστής επιχειρηματικής οικογένειας και άνθρωπος της τέχνης, προσεγγίζει το θέμα μέσα από τη δική της οπτική: «Είχα κάνει πρόταση συνεργασίας στον Κρίτωνα εδώ και περίπου δύο χρόνια. Μου αρέσει να δίνω τον χώρο μου εν λευκώ σε έναν καλλιτέχνη και εκείνος να κάνει ό,τι θέλει. Οταν κατά τύχη συναντηθήκαμε πριν από λίγο καιρό, μοιραστήκαμε την ιδέα και συμφωνήσαμε τη συνεργία».


Πορτρέτο-αντίκα του 19ου αιώνα με ραμμένο στόμα μεταξύ των νέων έργων του καλλιτέχνη που θα εκτίθενται στο Παλαιοπωλείο «Μαρτίνος» από την 21η Απριλίου


Ο Kirios Criton επικροτεί με ενθουσιασμό την άποψη ότι η γκαλερί Μαρτίνου στην οδό Πινδάρου είναι ιδανική. Διαθέτει αντίκες, τέχνη και έχει αντικείμενα πρωτοποριακής σχεδίασης από την αρχή του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα. «Εκτιμώ τον χώρο όπου συνυπάρχουν όλα αυτά τα αντικείμενα μαζί, έναν χώρο που διαθέτει έντονη την πινελιά της κυρίας Μαρτίνου, μιας γυναίκας που είναι γαλουχημένη μέσα στην τέχνη. Για εμένα είναι ο ωραιότερος χώρος τέχνης στην Ελλάδα, εφάμιλλος με τους αντίστοιχους του εξωτερικού».

Αφιερωμένο στον Ιούδα

Η αντισυμβατική έκθεση «99,9» αναμένεται να προκαλέσει έντονες αναταράξεις στους κύκλους της φιλότεχνης αθηναϊκής κοινότητας. Σημειολογικά παραπέμπει αμέσως στους φίλους-προδότες, σε εκείνους που δεν σταματούν την κούφια ρητορεία, παραβαίνοντας συστηματικά την παροιμιώδη γαλλική προτροπή «Ferme la bouche» («βούλωσέ το»), στους Ιούδες, αλλά και στην απληστία των σύγχρονων Μάο, της Αριστεράς κ.λπ. Το γνωστό μοντέλο Eλιο Αλνέττι θα υποδυθεί σε performance τον Ιούδα. Απέναντι από μια βιβλιοθήκη σε μορφή κολόνας δωρικού ρυθμού, ένα παγκάκι ειδικά σχεδιασμένο για λογαριασμό της εταιρείας Mexil που παραπέμπει σε εκκλησιαστικό στασίδι, ο Ελιο σε ρόλο αναγνώστη και φύλακα του κήπου θα διαβάζει το βιβλίο «99,9» του Κirios Criton φορώντας ακουστικά - αν και κανείς δεν θα γνωρίζει τι ακούει.

Ο Ελιο θα στέκει όλο το βράδυ εκεί, αναποφάσιστος για το τι να κάνει: να ανοίξει το κλειστό κουτί με τα αργύρια που βρίσκεται δίπλα του, να μιλήσει ή να ζήσει σαν «γνώστης» και όχι σαν προδότης. Ο τίτλος της εγκατάστασης είναι «Ακου τη σιωπή».

Παράλληλα με την έκθεση, στον χώρο του παλαιοπωλείου, και με χιουμοριστική διάθεση, θα παρουσιαστούν τα «Ελληνικά Πειράγματα». Πρόκειται για αντικείμενα από τη συλλογή Μαρτίνου, σε συνδυασμό με μικρά έργα σύγχρονης τέχνης και αντικείμενα design, τα οποία αποτελούν μικρές ενότητες που έχουν πολλά να πουν.

Η τέχνη είναι διέξοδος

Ο Kirios Criton γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά, ενώ σήμερα ζει και εργάζεται στο Θησείο. Εχει σχεδιάσει κατοικίες, καταστήματα, εστιατόρια, στα οποία έχει επιμεληθεί εξ ολοκλήρου τη διαμόρφωση του εσωτερικού και του εξωτερικού χώρου. Χαρακτηριστικό δείγμα της δουλειάς του είναι το εστιατόριο «Αριστερά-Δεξιά» στο Ρουφ, η γκαλερί «Never on Sunday» στο Θησείο, το «Bunker» στη Μητρόπολη Αθηνών, ενώ τελευταίο του δημιούργημα είναι το ήδη πολυσυζητημένο εστιατόριο «Θα σε κάνω βασίλισσα».

Επί σειρά ετών ο Kirios Criton συνεργάστηκε με περιοδικά ως ειδικός σε θέματα διακόσμησης εσωτερικού χώρου. Επίσης, συμμετείχε σε διεθνείς εκθέσεις τέχνης και design, ενώ έργα του και έπιπλα περιορισμένης παραγωγής, χειροποίητα και αριθμημένα, λειτούργησαν ως δείγματα εφαρμοσμένης τέχνης και βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές Ελλήνων και ξένων συλλεκτών.
Ο Kirios Criton λέει για τον εαυτό του: «Γεννήθηκα στον Πειραιά σε μια φτωχογειτονιά. Ο πατέρας μου πουλούσε είδη μαναβικής με το τρίκυκλο και η μητέρα μου έπλενε σκάλες. Την αισθητική την απέκτησα χάρη στη μοναξιά μου. Μοναχοπαίδι γαρ, στερήθηκα το παιχνίδι με την κλασική έννοια του όρου καθότι δεν είχα αδέλφια. Η διασκέδασή μου ήταν να αναπτύσσω τη φαντασία μου και από πολύ μικρός να σχεδιάζω χώρους όπως τους ονειρευόμουν».

Από την άλλη, η Ελένη Μαρτίνου δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι μια γνήσια αριστοκράτισσα της τέχνης. Κόρη του Ιωάννη Μαρτίνου, ιδιοκτήτη του γνωστού παλαιοπωλείου και εμπόρου τέχνης, και της εφοπλίστριας Νουνούς Μεθενίτη, είναι μεγαλωμένη μέσα στις αντίκες.

«Εχω μεγαλώσει στον τελευταίο όροφο του παλαιοπωλείου “Μαρτίνος”, στην οδό Πανδρόσου. Εχω φωτογραφίες να με ταΐζει η μητέρα μου σε ένα στενό μπαλκονάκι που υπήρχε εκεί, με την Ακρόπολη στα πόδια μας», θυμάται η Ελένη Μαρτίνου και συνεχίζει την περιγραφή της: «Ο πατέρας μου ήταν συνεχώς μέσα στον χώρο του, φορώντας μια καμπαρντίνα και έχοντας ένα τσιγάρο μονίμως κρεμασμένο στα χείλη. Η χαρά του ήταν να ανακαλύπτει αντικείμενα. Λάτρευε την τέχνη καθώς και οτιδήποτε παλιό διέθετε καλαισθησία. Πήγαινε στα “Γύφτικα”, στην οδό Ηφαίστου, προκειμένου να βρει ιδιαίτερα αντικείμενα και ήταν πανευτυχής όταν επέστρεφε έχοντας στα χέρια του μικρούς θησαυρούς».

Στο ερώτημα αν η τέχνη είναι διέξοδος, η κυρία Μαρτίνου είναι κατηγορηματική: «Σαφώς και είναι διέξοδος, γιατί είναι εκείνο το περιττό που σου δίνει χαρά στη ζωή. Η τέχνη δεν είναι απλώς έξοδος από το σκοτεινό τούνελ της εποχής, είναι αποτύπωση της ζωής, καθαρό οξυγόνο».