Τι θα γίνει με το Γιβραλτάρ λόγω Brexit;

Το επικείμενο Brexit, μετά τον θρίαμβο των ζηλωτών της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, θα επηρεάσει στο σύνολό της την ευρωπαϊκή οικογένεια, αλλά ιδιαίτερα άμεση επιρροή θα έχει σε ένα συγκεκριμένο μέλος της, την Ισπανία, λόγω της ιδιαιτερότητας που διαμορφώνει η γειτνίασή της με τον θύλακα του Γιβραλτάρ, που θα αποτελέσει έδαφος εκτός της Ευρώπης μαζί με το Λονδίνο.

Μολονότι η Ισπανία και η τοπική κυβέρνηση του Γιβραλτάρ έχουν καταλήξει από το καλοκαίρι του 2018 σε μία συνεννόηση όσον αφορά τα βασικά ζητήματα, που θα δημιουργηθούν ανάμεσα στα δύο μέρη μετά την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, ακόμη αβέβαιη παραμένει η διαδικασία της μεταβατικής περιόδου έως την πλήρη έξοδό της, τουλάχιστον έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Για τον λόγο τούτο συμφωνήθηκε πως στις 14 και 15 Ιανουαρίου οι διπλωματικές αντιπροσωπείες από το Γιβραλτάρ και την Ισπανία θα συναντηθούν στη Μαδρίτη για να καθορίσουν το «τι μέλλει γενέσθαι», ιδίως για τέσσερα σημαντικά σημεία, που θα επηρεάσουν τις άμεσες σχέσεις των δύο χωρών: καπνός, πολίτες, αστυνομική και τελωνειακή συνεργασία και περιβάλλον.

Ήδη για τα τελευταία τρία ζητήματα, έχουν ξεκινήσει τις εργασίες τους τρεις επιτροπές. Στο Γιβραλτάρ εργάζονται σήμερα 10.000 Ισπανοί και η σχέση τους, όπως κι η δυνατότητα ελεύθερης μετακίνησής τους από και προς τον «Βράχο» είναι ζωτικής σημασίας. Επίσης σημαντική είναι και η συνεργασία των δύο πλευρών στην αποτροπή λαθρεμπορίου, ιδίως καπνού, από το Γιβραλτάρ προς την Ισπανία, ενώ και η συνεργασία για περιβαλλοντικά ζητήματα αντιμετωπίζεται σοβαρά κι από τις δύο πλευρές, με το ενδεχόμενο να αναλάβει η Μαδρίτη τον έλεγχο κάποιων θαλάσσιων περιοχών, που έως σήμερα είχαν υπό τη δικαιοδοσία τους οι αρχές της βρετανικής κτήσης.

Τι θα απασχολήσει περισσότερο τη διμερή διπλωματία

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το πρώτο θέμα των διαπραγματεύσεων, που αφορά την τιμή του καπνού. Η Βρετανία έχει δεσμευθεί πως η διαφορά ανάμεσα στη μέση τιμή του πακέτου με την Ισπανία έως τον Ιούνιο του 2020 δεν θα ξεπερνά το 32%. Παρά τις πρόσφατες μικρές αυξήσεις στην τιμή του καπνού στο Γιβραλτάρ, οι μετακινήσεις πολιτών για απόκτηση καπνικών προϊόντων στη βρετανική κτήση συνεχίζονται.

Σε δεύτερο στάδιο, μία τέταρτη επιτροπή αναμένεται να συσταθεί υπό την προεδρία της ΕΕ, προκειμένου να ρυθμίσει τις σχέσεις των υπόλοιπων Ευρωπαίων πολιτών στο Γιβραλτάρ (σήμερα, μαζί με τους Ισπανούς, υπολογίζονται σε 15.000 οι πολίτες της ΕΕ που εργάζονται στην βρετανική κτήση).

Ιδιαίτερα σημαντικό κρίνεται από αμφότερες τις πλευρές το ζητούμενο να διατηρηθεί ανεμπόδιστη η κυκλοφορία των ανθρώπων στην βρετανική κτήση—υπολογίζεται πως καθημερινά τη διαβαίνουν 28.500 άνθρωποι. Όπως τονίζει ο πρωθυπουργός του Γιβραλτάρ Φαμπιάν Πικάρντο, προτεραιότητά του είναι η έξοδος της Βρετανίας να μην επηρεάσει αρνητικά τη ζωή των πολιτών που διασχίζουν τη μεθόριο από και προς τις δύο πλευρές.

Ένα άλλο σημείο, που οι δύο πλευρές πρέπει επειγόντως να συμφωνήσουν είναι ποιος έχει δικαίωμα για φορολογική έδρα στο Γιβραλτάρ και ποιος όχι. Σύντομα τα Κοινοβούλια των δύο χωρών θα κληθούν να ψηφίσουν την επιτευχθείσα συμφωνία, που καθορίζει πως οι πολίτες που διαμένουν άνω των 183 ημερών, έχουν σύζυγο με κατοικία στην Ισπανία, κατέχουν οι ίδιοι πρώτη κατοικία, ή διατηρούν τα δύο τρίτα των περιουσιακών στοιχείων τους στο ισπανικό έδαφος, υπόκεινται στην ισπανική φορολογία. Ο κανονισμός αυτός επηρεάζει αρκετούς πολίτες που σήμερα δηλώνουν και θεωρούνται πως έχουν φορολογική έδρα στο Γιβραλτάρ.