Τραμπ - Ερντογάν: Ραντεβού στο... εστιατόριο - Το παρασκήνιο πίσω από την «αναβολή» της επίσημης συνάντησης

Όταν ανώτεροι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ενημέρωσαν τους διαπιστευμένους δημοσιογράφους για το πρόγραμμα των διμερών συναντήσεων του προέδρου Τραμπ, στις οποίες δεν συμπεριλαμβανόταν ο Τούρκος ομόλογός του, επικράτησε απογοήτευση στην τουρκική αποστολή, που βρίσκεται στις ΗΠΑ για την 74η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Αυτή φάνηκε να διαλύεται, όταν η θερμή προσωπική σχέση μεταξύ των δύο ηγετών επιβεβαιώθηκε τουλάχιστον στο ρητορικό επίπεδο. Ο Ντόναλντ Τραμπ φρόντισε για ακόμα μία φορά να εξάρει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αγνοώντας επιδεικτικά τις πιέσεις που του ασκούν το Κογκρέσο, το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία, λόγω της υπόθεσης των S-400.

Την αφορμή έδωσε μία εκδήλωση για τις θρησκευτικές ελευθερίες, που έγινε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και στην οποία παρευρέθηκε ο πάστορας Άντριου Μπράνσον. Μιλώντας εκεί, ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι η κυβέρνησή του ήταν «ενθουσιασμένη» που πέτυχε την αποφυλάκιση του Μπράνσον, έπειτα από μια «πολύ σύντομη διαπραγμάτευση που διεξήχθη με σεβασμό, με έναν πολύ ισχυρό άνδρα και έναν άνδρα που έχει γίνει, ευτυχώς, φίλος μου, τον πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν». Κατέληξε, λέγοντας: «Θέλω να ευχαριστήσω τον πρόεδρο Ερντογάν και θέλω να σας ευχαριστήσω πάστορα που είστε εδώ μαζί μας».

Προφανώς, ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί αφ’ ενός να αντλήσει εκλογικά οφέλη από την απελευθέρωση του πάστορα, αφ’ ετέρου να “χαϊδέψει” τον Τούρκο πρόεδρο, ειδικά μετά το πολιτικό “χαστούκι” που του έδωσε, αποκλείοντάς τον από τις επίσημες συναντήσεις του στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Όλα δείχνουν ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θαυμάζει πραγματικά τον Τούρκο ομόλογό του. Υπάρχει, όμως, και άλλος λόγος που έχει επιλέξει να παίζει τον ρόλο του “καλού μπάτσου”. Επιδιώκει να αποτρέψει την Άγκυρα, η οποία απειλεί να εισβάλει στο πρόπλασμα κράτους που έχουν στήσει οι Κούρδοι με τη συμβολή των ΗΠΑ στο βορειοανατολική Συρία.

Στην Ουάσινγκτον γνωρίζουν ότι, εάν συμβεί αυτό, λίγα πράγματα μπορούν να κάνουν για να σταματήσουν τους Τούρκους, εκτός κι αν αποφάσιζαν να τους θεωρήσουν εχθρούς, κάτι που μοιάζει απίθανο, τουλάχιστον προς το παρόν. Θα ήταν, δε, βαρύτατο πλήγμα για το κύρος της υπερδύναμης, εάν παρέμενε αδρανής, βλέποντας τον πάνοπλο και πολύ πιο ισχυρό τουρκικό στρατό να επιτίθεται εναντίον των κουρδικών πολιτοφυλακών, οι οποίες κατανίκησαν τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Πεντάγωνο έκανε μία μάλλον ασυνήθιστη ενημέρωση αναφορικά με την τουρκοαμερικανική συμφωνία για τη βόρεια Συρία, επιβεβαιώνοντας στην ουσία όσα είχαν ισχυριστεί ο πρόεδρος και ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας. Υπενθυμίζουμε ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως οι Αμερικανοί τους κοροϊδεύουν. Το Πεντάγωνο λέει πως δεν συμφωνεί για μία «ζώνη ασφαλείας», αλλά για ένα «μηχανισμό ασφαλείας», που θα ελέγχει ότι οι Κούρδοι της Συρίας δεν θα απειλούν την Τουρκία, αλλά και ότι οι Τούρκοι δεν θα απειλούν τους μαχητές των YPG.

Πιστός στον ρόλο του, πιθανότατα στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους ο Ντόναλντ θα λέει στον Ταγίπ πόσο αγωνίζεται να εμποδίσει το Κογκρέσο και την κρατική γραφειοκρατία να λάβουν επώδυνα μέτρα εναντίον της Τουρκίας. Υπενθυμίζουμε ότι της τωρινής επίθεσης προσωπικής φιλίας είχε προηγηθεί η επίθεση φιλίας στην Οσάκα της Ιαπωνίας, όταν οι δύο ηγέτες είχαν συναντηθεί στο περιθώριο της Συνόδου G20.

Προφανώς οι δηλώσεις έχουν πολιτική βαρύτητα, αλλά στο επίπεδο των πράξεων, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν πρέπει να είναι και πολύ ευχαριστημένος. Η Τουρκία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα των F-35 και τώρα είναι ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος που τον απέκλεισε από τον κύκλο των ηγετών που συναντά στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Και για παρηγοριά του πρόσφερε μία “θέση στον εξώστη”, αποδεχόμενος μία σύντομη συνάντηση σε εστιατόριο, λίγο πριν αρχίσει το γεύμα που παραθέτει το Τουρκο-Αμερικανικό Συμβούλιο.

Στη συνάντηση που είχε στη Νέα Υόρκη ο Ταγίπ Ερντογάν με τον γερουσιαστή Λίντσεϊ Γκράχαμ, ο τελευταίος του μετέφερε το μήνυμα πως αν θέσει σε αχρηστία τους ρωσικούς πυραύλους που ήδη έχει προμηθευτεί, τότε μπορεί να ενταχθεί εκ νέου στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ξανασερβίρισμα παλιάς πρότασης, η οποία έχει απορριφθεί από την Άγκυρα. Είναι ξεκάθαρο πως η Ουάσινγκτον προσπαθεί να ξαναφέρει την Τουρκία στα “δυτικά νερά”, αλλά τουλάχιστον προς το παρόν χωρίς αποτέλεσμα.