Στην κορύφωση των «Troubles» στη Βόρεια Ιρλανδία, μία οδική αρτηρία στο βόρειο Μπέλφαστ, το «Murder Mile», ήταν η αποκρυστάλλωση της σκληρής σύγκρουσης ανάμεσα σε προτεστάντες Ενωτικούς και καθολικούς Εθνικιστές που καθήμαξε την βρετανική επαρχία επί 30 χρόνια.
Σήμερα, μαζί με το Brexit, επιστρέφει ο κίνδυνος επιστροφής του καθεστώτος των γεωγραφικών συνόρων ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Δημοκρατία της Ιρλανδίας, αναβιώνοντας τα φαντάσματα του παρελθόντος.
Στην καρδιά αυτής της φονικής συνοικίας της περιόδου των «Troubles» ο υπουργός Εξωτερικών της Ιρλανδίας Σάιμον Κόβενι εξηγεί ότι οι διαπραγματεύσεις για το Brexit δεν περιορίζονται στο εμπόριο και την οικονομία.
Θα πρέπει επίσης να διασφαλίσουν τη διατήρηση της ειρήνης, που δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, παρά τη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής που το 1998 έθεσε τέλος στην πολυαίμακτη σύγκρουση δεκαετιών και έσβησε τα γεωγραφικά σύνορα ανάμεσα στις δύο Ιρλανδίες.
«Προσπαθήσαμε να μην προκαλέσουμε πρόβλημα ανάμεσα στους εθνικιστές και τους ενωτικούς», δήλωσε σε ανταποκριτές ξένου Τύπου ο ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών σπεύδοντας να εξηγήσει όμως ότι η Βόρεια Ιρλανδία «δεν είναι ταυτόσημη με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο και όποιος ισχυρίζεται το αντίθετο λέει ψέματα».
Μετά το βρετανικό δημοψήφισμα τον Ιούνιο 2016 υπέρ της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, όλες οι πλευρές συμφώνησαν ότι η διαδικασία συμφιλίωσης ανάμεσα στις δύο κοινότητες είναι ιερή.
Αιτία αυτής της συναίνεσης: τα ιρλανδικά σύνορα, αόρατα μετά την ειρηνευτική συμφωνία του 1998. Οι μόνες ενδείξεις για την ύπαρξή τους είναι η αλλαγή των οδικών σημάτων και της αρίθμησης από χιλιόμετρα σε μίλια.
Ομως, δύο εβδομάδες πριν από την κρίσιμη ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, το Δουβλίνο προειδοποιεί για την απειλή που συνιστά το Brexit για την ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία.
«Κανείς δεν πρέπει να υποτιμήσει το συναισθηματικό βάρος που αποτελεί για την ιρλανδική κυβέρνηση το θέμα το συνόρων», επιμένει ο ιρλανδός υπουργός Εξωτερικών.
Η επίσκεψή του στο Μπέλφαστ είναι η τελευταία πράξη μίας 36ωρης περιοδείας, που οργανώθηκε διακριτικά από την ιρλανδική διπλωματία.
Το μήνυμα: η επανασύσταση των ιρλανδικών συνόρων, όποια και αν είναι η μορφή τους, θα επαναφέρει τις προϋποθέσεις για μία νέα κρίση στην Ευρώπη.
«Πράσινο και Πορτοκαλί»
«Στην οικογένειά μου διασχίζουμε τα σύνορα επτά ή οκτώ φορές την ημέρα. Είναι τελείως αδιανόητο να συνεχίσουμε αυτές τις μετακινήσεις με ένα φυσικό εμπόδιο», λέει ο Τζον Κέλπ, ο επικεφαλής της κοινότητας του Ντέρι και Στράμπεϊν των καθολικών Εθνικιστών, που συνορεύει με την Δημοκρατία της Ιρλανδίας.
Η διακοινοτική συμφιλίωση απέδωσε τους καρπούς της στην υποανάπτυκτη αυτή περιοχή, διευκολύνοντας την εγκατάσταση πολυεθνικών όπως η χημική βιομηχανία DuPont και η κατασκευάστρια σκληρών δίσκων Seagate.
Και διευκολύνοντας τις διασυνοριακές επαφές: το αντικαρκινικό κέντρο του νοσοκομείου του Ντέρι υποδέχεται ασθενείς και από τις «δύο Ιρλανδίες». Αλλωστε, η έναρξη της λειτουργίας του χρηματοδοτήθηκε και από τις δύο κυβερνήσεις: της Βόρειας Ιρλανδίας και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας.
Στο Μπογκσάιντ, καθολική συνοικία του Ντέρι (Λόντοντέρι για τους Ενωτικούς) , τόπο της σφαγής της Ματωμένης Κυριακής (14 νεκροί) το 1972, το Μουσείο του Ελεύθερου Ντέρι (Museum of Free Derry) χρηματοδοτήθηκε από τους Ιρλανδούς, τους Βρετανούς και την Ευρωπαϊκή Ενωση.
«Το 1973, η Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τα τελωνειακά φυλάκια εξαφανίσθηκαν. Δυστυχώς, αντικαταστάθηκαν από στρατιωτικά φυλάκια», θυμάται ο Γκάμπριελ ντ΄ Άρσι, διευθυντής της LacPatrick, που διαθέτει μονάδες σε ολόκληρο το νησί.
Ιρλανδός, πρώην στρατιώτης που εργάζεται πλέον στη Βόρεια Ιρλανδία, ο Γκάμπριελ ντ΄ Άρσι περιπολούσε κάποτε κατά μήκος των συνόρων
«Πολλοί δρόμοι είχαν κλείσει, πολλές γέφυρες είχαν καταστραφεί και, φυσικά, τόσο στον βορρά, όσο και στον νότο, δεν υπήρχε πλέον άλλη οικονομία από την παράνομη», λέει.
Κατά τη διάρκεια δείπνου στο Ντέρι, ο Ντένις Μπράντλεϊ, πρώην ιερέας που συμμετείχε στην ειρηνευτική διαδικασία, λέει δυνατά και απερίφραστα αυτό που οι άλλοι σκέφτονται: «Αυτό που συμβαίνει στην Ιρλανδία είναι Πράσινο και Πορτοκαλί...Αλλά δεν θα υπάρξει ποτέ, ποτέ, επιστροφή των συνόρων στην Ιρλανδία. Είναι αδιαπραγμάτευτο».ες
