«Πόλεμος» Σ. Αραβίας - Ιράν για τον δολοφονημένο ιμάμη

Καζάνι που βράζει είναι ο μουσουλμανικός κόσμος μετά την εκτέλεση από τη Σαουδική Αραβία του σιίτη κληρικού Sheikh Nimr al-Nimr. Στο θεοκρατούμενο Ιράν όπου κυριαρχούν οι σιίτες, ο ανώτατος ηγέτης, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ , δήλωσε την Κυριακή ότι η Σαουδική Αραβία, η οποία κυβερνάται από μια σουνιτική μοναρχία, θα αντιμετωπίσει τη θεία εκδίκηση για τη δολοφονία του κληρικού, ο οποίος εκτελέστηκε μαζί με 46 άντρες. Ο Sheikh Nimr ζητούσε περισσότερα πολιτικά δικαιώματα για τους σιίτες στη Σαουδική Αραβία και τις γύρω χώρες ενώ η Σαουδική Αραβία τον είχε κατηγορήσει για υποκίνησης βίας εναντίον του κράτους.

Η ένταση έχει ως αποτέλεσμα να κινούνται πιο ψηλά και οι τιμές του πετρελαίου στην πρώτη διαπραγμάτευση της νέας χρονιάς, καθώς Σαουδική Αραβία και Ιράν είναι δύο σημαντικές πετρελαιοπαραγωγικές χώρες. Η σύγκρουση μεταξύ των δυο χωρών έρχεται την ώρα που το Ιράν ελπίζει να αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου του, μετά την αναμενόμενη άρση των κυρώσεων που έχει επιβάλει η Δύση στη χώρα, για το πυρηνικό της πρόγραμμα.

Η εκτέλεση προκάλεσε οργισμένες διαδηλώσεις στο Ιράκ. Τη νύχτα της Κυριακής δύο σουνιτικά τεμένη στο κεντρικό Ιράκ έγιναν στόχοι βομβιστικών επιθέσεων. Ανδρες με στρατιωτικές στολές ενεργοποίησαν δύο βόμβες σε τεμένη της περιοχής Χίλα, προκαλώντας τον τραυματισμό τριών ανθρώπων. Επίσης ένας μουεζίνης σκοτώθηκε από ενόπλους κοντά στο σπίτι του στην Ισκανταρίγια.

Επίσης χθες Ιρανοί διαδηλωτές επέδραμαν στην πρεσβεία της Σαουδικής Αραβίας με αποτέλεσμα το Ριάντ να αποσύρει το διπλωματικό της προσωπικό από το Ιράν και να δώσει εντολή στους Ιρανούς διπλωμάτες να εγκαταλείψουν το έδαφός της.

Η Σαουδική Αραβία επιζητεί να επιδεινώσει «τις εντάσεις και τις συγκρούσεις» στην περιοχή, δήλωσε σήμερα ο Χοσεΐν Τζαμπέρ Ανσαρί, εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, αντιδρώντας στην απόφαση του Ριάντ να διακόψει τις διπλωματικές του σχέσεις με την Τεχεράνη. Το Ριάντ χρησιμοποίησε την επίθεση στην πρεσβεία του στην Τεχεράνη ως πρόσχημα για να πυροδοτήσει την ένταση, πρόσθεσε ο ίδιος, σημειώνοντας ότι η Τεχεράνη είναι προσηλωμένη στην προστασία των ξένων διπλωματικών αποστολών.
 
Αναλυτές εκτιμούν πως η ένταση μεταξύ των δύο χωρών μπορεί πολύ εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο: Σαουδική Αραβία και Ιράν βρίσκονταν ήδη σε αντίπαλα στρατόπεδα όσον αφορά στα μέτωπα της Συρίας, του Ιράκ, της Υεμένης, του Μπαχρέιν και του Λιβάνου. «Η κατάσταση είναι εξαιρετικά εύθραστη μεταξύ των δύο πιο ισχυρών χωρών του Περσικού Κόλπου, την Σουνιτική Σαουδική Αραβία και το Σιιτικό Ιράν» επισημαίνει η διεθνής κοινότητα. Πρόκειται για δύο πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, που έχουν αυτοανακηρυχθεί η κάθε μια «προστάτης» των δύο κατευθύνσεων του Ισλάμ και ο «πόλεμος» μεταξύ τους έχει να κάνει με γεωπολιτικά οφέλη, οικονομικά οφέλη και θρησκευτική επιρροή, όπως λέγεται χαρακτηριστικά. Ο κληρικός ο οποίος με την εκτέλεσή του από το καθεστώς των Σαούντ έχει φέρει με τον πιο δραματικό τρόπο στην επιφάνεια την αντιπαλότητα μεταξύ σιιτών και σουνιτών, υπήρξε μία από τις πιο προβεβλημένες αντικαθεστωτικές προσωπικότητες της Σαουδικής Αραβίας των τελευταίων 15 ετών. 

Ποιες είναι όμως οι βασικές διαφορές μεταξύ σουνιτών και σιιτών του Ισλάμ;

Ο Μωάμεθ πέθανε το 632 χωρίς να «υποδείξει» διάδοχο για να ηγηθεί της μουσουλμανικής κοινότητας και έτσι προέκυψαν διαφορές για το ποιος θα έπρεπε να ηγηθεί.

Κάποιοι πίστευαν ότι ο νέος ηγέτης θα πρέπει να επιλεγεί με συναίνεση, άλλοι θεώρησαν ότι μόνο κάποιος από τους απόγονους του προφήτη θα έπρεπε να γίνει χαλίφης. Τελικά ο τίτλος πέρασε σε έναν έμπιστο βοηθό του, τον Abu Bakr, αν και μερικοί θεώρησαν ότι θα έπρεπε να πάει στον Ali, που ήταν ξάδερφος και γαμπρός του προφήτη. Ο Ali τελικά έγινε χαλίφης αφού δολοφονήθηκαν οι δύο διάδοχοι του Abu Bakr.

Ο Ali επίσης δολοφονήθηκε σε τζαμί στην Kufa, στο σημερινό Ιράκ και στη συνέχεια οι γιοι του Hasan και Hussein διεκδίκησαν τον τίτλο. Αλλά ο Hussein και πολλοί από τους συγγενείς του σφαγιάστηκαν στην Καρμπάλα του Ιράκ, το 680. Το μαρτύριο του έγινε σημείο αναφοράς για όσους πίστευαν ότι ο Ali ήταν ο νόμιμος διάδοχος του προφήτη και όσοι πρέσβευαν αυτή την άποψη έγιναν γνωστοί ως σιίτες, λέξη που προκύπτει από τη σύμπτυξη της φράσης Shiat Ali, που σημαίνει οι ακόλουθοι του Ali. Μια φορά το χρόνο οι πιστοί του σιισμού, σε ανάμνηση των μαρτυρίων του Hussein, αυτομαστιγώνονται και αυτοβασανίζονται σε λατρευτικές εκδηλώσεις που κρατούν 10 μέρες.

Οι σουνίτες, από την πλευρά τους θεωρούν ότι οι τρεις πρώτοι χαλίφηδες πριν τον Ali ήταν οι νόμιμοι και μόνο όσοι τους υποστηρίζουν είναι οι κληρονόμοι του προφήτη. Οι σουνίτες κυβερνήτες άρχισαν σαρωτικές κατακτήσεις που μεγάλωσαν το χαλιφάτο προς τη Βόρεια Αφρική και την Ευρώπη. Το τελευταίο χαλιφάτο κατέρρευσε με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οι σουνίτες και οι σιίτες συμφωνούν μεταξύ τους σε πολλές πτυχές του Ισλάμ αλλά διαφωνούν και σε πολλά σημεία. Οι σουνίτες δίνουν έμφαση στην σούνα (παράδοση) του προφήτη Μωάμεθ. Ορισμένες φορές οι σουνίτες μουσουλμάνοι αναφέρονται ως «ορθόδοξοι», ενώ είναι το πολυπληθέστερο από τα δύο κύρια ισλαμικά «δόγματα» (το 85% των μουσουλμάνων είναι σουννίτες). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι η επιμονή στην πιστή τήρηση των γραφών του Κορανίου, που θεωρείται θεμέλιο του Ισλάμ, και της ισλαμικής παράδοσης, απ' όπου προέρχεται και η ονομασία τους. Οι Σουνίτες θεωρούν ότι παραμένουν πιστοί στην παράδοση (σούνα), η οποία κατ' αυτούς αποτελείται από τις έξι Χαντίθ (Αναφορές) που συντάχθηκαν τον 3ο αιώνα μετά το Μωάμεθ (τον 9ο μ.Χ.). Αντίθετα οι Σιίτες αποδέχονται τη δική τους Χαντίθ.

Οι αποφάσεις λαμβάνονται με βάση την ομοφωνία της Ούμα (κοινότητας). Τα δυο αυτά σημεία προσφέρουν στερεότητα και συνοχή στο μουσουλμανικό δόγμα. Επίσης, θεωρούν ότι η διαδοχή του Μωάμεθ δεν χρειάζεται να είναι κληρονομική, γεγονός που αποτελεί την κύρια αιτία τριβών και συγκρούσεων με τους Σιίτες Μουσουλμάνους. Οι σουνίτες τονίζουν τη δύναμη του Θεού στον υλικό κόσμο ενώ οι σιίτες δίνουν αξία στο μαρτύριο και τη θυσία.