Το ρίσκο του Τραμπ: Πόσο εφικτή είναι μια αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν; Σενάρια διάλυσης του κράτους, στρατιωτικής εξουσίας και κούρσας για πυρηνικά

Γράφοντας «MIGA (Make Iran Great Again)» κατά το «MAGA (Make America Great Again», ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υπαινίχθηκε το ενδεχόμενο αλλαγής καθεστώτος στο Ιράν, ενδεχόμενο που μοιάζει να εξετάζει σοβαρά η Ουάσινγκτον -μολονότι ο Λευκός Οίκος οδηγήθηκε σήμερα σε αναδίπλωση, με την εκπρόσωπο, Καρολάιν Λέβιτ, να προσπαθεί περίπου να εξηγήσει ότι ο Τραμπ... δεν το εννοούσε, έτσι όπως ερμηνεύτηκε.

Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές που επικαλείται το CNN, ένα τέτοιο σενάριο δεν θα εγγυάται την εγκαθίδρυση φιλοδυτικής κυβέρνησης, ενώ θα μπορούσε να φέρει απρόβλεπτες και επικίνδυνες εξελίξεις στην περιοχή.

Η ενδεχόμενη αποδυνάμωση ή και κατάρρευση του ιρανικού καθεστώτος ενδέχεται να οδηγήσει στην άνοδο σκληροπυρηνικών στοιχείων εντός της χώρας. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι τέτοιες δυνάμεις, έπειτα από αμερικανικά ή ισραηλινά στρατιωτικά πλήγματα, θα μπορούσαν να επιδιώξουν την απόκτηση πυρηνικών όπλων ως έσχατο αποτρεπτικό μέσο.

Διάδοχος ή χάος; Ο ρόλος του Χαμενεΐ και των ένοπλων δυνάμεων

Ο ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος εκλέγεται εφ’ όρου ζωής από τη Συνέλευση των Ειδικών, δεν έχει επισήμως ορίσει διάδοχο. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τους New York Times, έχει προτείνει τρεις ανώτερους κληρικούς ως πιθανούς αντικαταστάτες του, σε περίπτωση θανάτου του. Ωστόσο, σε ένα ασταθές μεταβατικό στάδιο, δεν αποκλείεται στρατιωτικές φατρίες να καταλάβουν την εξουσία -σενάριο που απέχει πολύ από τις επιδιώξεις των ΗΠΑ.

Αποσχιστικά κινήματα και κίνδυνος διάλυσης του κράτους

Το Ιράν φιλοξενεί ισχυρά αποσχιστικά κινήματα, τα οποία επί δεκαετίες επιδιώκουν ανεξαρτησία. Η πιθανή κατάρρευση της κυβέρνησης, προειδοποιούν οι ειδικοί, θα μπορούσε να οδηγήσει σε εσωτερική διάσπαση και χάος, προκαλώντας ισχυρούς κραδασμούς σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

«Η κατάρρευση του καθεστώτος σημαίνει κατάρρευση του κράτους και εγκατάλειψη στο χάος που θα ακολουθήσει» δήλωσε ο Τρίτα Πάρσι, εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Quincy Institute, μιλώντας στο CNN.

Όπως επίσης παρατηρεί το Time, για ΗΠΑ και Ισραήλ, το μεγαλύτερο ρίσκο είναι πως τα πλήγματα εντός του Ιράν μπορεί να αναζωπυρώσουν τον εθνικισμό ενός λαού με ιστορία 2.500 ετών. Οι περισσότεροι Ιρανοί απεχθάνονται την κυβέρνησή τους, όμως παραμένουν δεμένοι με την εθνική τους ταυτότητα. 

Παρά την αντίθεσή τους με το καθεστώς, πολλοί Ιρανοί απέρριψαν ανοιχτά τις ξένες επιθέσεις. Ομάδα ακτιβιστών και υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με ανακοίνωση στο Telegram, καταδίκασε τις επιθέσεις του Ισραήλ, τονίζοντας την ιστορία «πολέμου, γενοκτονίας και παραβίασης κάθε ηθικής και διεθνούς αρχής» και διακήρυξε την αντίθεσή της σε κάθε ξένη επέμβαση, καλώντας σε ενότητα υπέρ της ανεξαρτησίας, της εδαφικής ακεραιότητας και της ειρήνης.

Το ζήτημα είναι, μήπως τελικά, αντί για την αλλαγή καθεστώτος, για την οποία μιλά ο Τραμπ -πλαγίως ή ευθέως- οι βομβαρδισμοί από ΗΠΑ και Ισραήλ οδηγήσουν τους Ιρανούς στο να συσπειρωθούν, έτι περαιτέρω, γύρω από την ηγεσία τους.